ALİ YILDIRIM / İSTANBUL
Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörlerinden biri olan inşaat, eylül ayında da satışlarda hız kesmedi. Fakat, artan maliyetler ve özellikle arsa fiyatları müteahhitlerin belini büküyor. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği’nin (Türkiye İMSAD), ‘Eylül 2017 Sektör Raporu’nda; ilk çeyrek büyümesi yüzde 6, ikinci çeyrek büyümesi 6,8 olarak gerçekleşen sektörün 2017 yılı ilk yarısında yüzde 6,4 büyüdüğü vurgulandı. Yılın ikinci çeyrek döneminde 140,2 milyar TL olarak gerçekleşen toplam inşaat harcamaları ile birlikte 2017 yılı ilk yarısında inşaat harcamalarının 252,6 milyar TL olarak gerçekleştiği belirtildi. Raporda ayrıca inşaat harcamalarının, 2016 yılı ilk yarısına göre cari fiyatlarla yüzde 32,5 oranında yükseldiğine dikkat çekildi. Bir önceki yılın üçüncü çeyreğine göre işçilik endeksi %12,9 ve malzeme endeksi %25,1 arttı. Öte yandan artan fiyatlara rağmen satışlarda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, eylül ayında ülke genelinde satılan konut sayısı, bir önceki aya göre yüzde 16,7 arttı. Konut sayısı geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 28,8 artışla 140 bin 298 oldu. Son birkaç yılın rekor seviyesine ulaşan satışlarda geçtiğimiz yıllara bakacak olursak, 2013 Eylül’de 102 bin 280, 2014’ün aynı döneminde 115 bin 786 ve 2015’de ise 92 bin 483 konut satışı gerçekleşmişti. Artan bu maliyet ve satışlar karşısında fiyatlara bakacak olursak, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2017 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,25 oranında artan konut fiyat endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak yüzde 9,93, reel olarak ise yüzde 0,13 oranında yükseldi. Öte yandan sıfır konut fiyat endekisine göre, REIDIN-GYODER verileri Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0.34 oranında artış gerçekleşmiş olup, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.30 oranında arttı. Yani yıllık enflasyon rakamlarına göre artan maliyetler ve konut satışları, fiyatları karşılamıyor.
ÇARKLAR BİR ŞEKİLDE DÖNMELİ
Geçtiğimiz günlerde Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu da sektörün bu açıdan sıkışık olduğunu kendilerinden örnek vererek şöyle dile getirmişti: “ciddi bir durgunlaşma var. Fiyatlar düşüyor. Maliyetler artıyor. Hele müteahhit pahalı arsayı alıp proje girdiyse, yandı gülüm keten helva... Çok yüksek fiyatlarla arsa alan müteahhitler sıkıntı içinde. Hesaplar karıştı. Şahsi endişem birkaç Fi Yapı hadisesinin ortaya çıkmasıdır. Ekonomik olmayan hiçbir şeyin yaşama şansı yok. Çarklar dönecekse, kimi parmak kesecek, kimi kol kesecek. Biz Çekmeköy’de ‘arsa bizden’ diyerek, kol kestik.”
İPOTEKLİ SATIŞLAR GERİLEDİ
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları eylülde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,7 düşüşle 40 bin 534'e geriledi. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışın payı yüzde 28,9 olarak gerçekleşti. İpotekli satışlarda İstanbul 6 bin 910 konut satışı ve yüzde 17 payla ilk sırayı aldı. Toplam konut satışlarında ipotekli satış payı en yüksek il yüzde 41,4 ile Ardahan oldu. Türkiye genelinde eylülde diğer satış türleri sonucunda el değiştiren konut sayısı ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 49,3 artarak 99 bin 764'e çıktı. Yabancılara yapılan konut satışları geçen yılın aynı ayına göre %75,2 arttı.