İngiltere, İskoçya, Galler, Kuzey İrlanda ülkelerinden oluşan Birleşik Krallık'ta hükümet, klasik bisikletlere 'terletmeyen' bir alternatif sunmak adına elektrikli bisikletlerin fiyatında 3'te 1'lik bir indirim sağlamayı planlıyor. Ofise gitmek için giydiği kıyafetler içinde terlemekten çekinenleri, yaşlıları ve fit olmayan bireyleri de bisiklet kullanımına çekmeyi düşünen hükümet, hazırlıkları süren planı 2021 ilkbaharında hayata geçirmeye hazırlanıyor.
The Times'ın edindiği bilgiye göre hükümet, elektrikli arabalar, motosikletler, kamyonetler, kamyonlar ve taksilere sağladığı gibi direkt bir sübvansiyon sağlamayı düşünüyor. Böylece satın alma maliyetlerinin yüzde 25 ila 30 oranında düşmesi bekleniyor.
"DÜZELTİLMESİ GEREKEN BİR EKSİKLİK"
Whitehall Sarayı'ndan edinen bilgilere göre vergi desteği sağlanmayan tek elektrikli araç türünün Avrupa'nın genelinde oldukça yaygın bir kullanım alanına sahip elektrikli bisikletler olması, düzeltilmesi gereken bir eksiklik olarak kabul ediliyor.
Hükümetin işe bisikletle gidiş-gelişi teşvik ettiği ve mükelleflere bisiklet fiyatlarında yüzde 42 oranında indirim sağlayan planın bir parçası olarak da kabul edilen projenin ilk ayağında vatandaşları bisiklet kullanımına teşvik etmek için 2 milyar pound değerinde bir fon oluşturulmuştu.
"ELEKTRİKLİ BİSİKLETLERLE ARAÇ KULLANIMI AZALTILACAK"
Parlamentoda konuya ilişkin bir soru yanıtlayan Ulaştırma Bakanı Chris Heaton-Harris, hükümetin, "e-Bisiklet kullanımını başka pek çok ülkede görülen seviyelere hızla artırmak için ulusal çapta bir program hazırladıklarını" dile getirdi.
Cycling UK CEO'su Sarah Mitchell ise sübvansiyonun zengin insanların pahalı bisikletler almasına yarayan bir sisteme dönüşmemesi gerektiğinin altını çizerken, "10 kilometrenin altındaki mesafelerin yüzde 70'inde insanlar araba kullanmayı tercih ediyor. Doğru teşvikler ve doğru altyapı ile e-bisiklet konusunda atılacak kitlesel bir adım, iki veya daha fazla araba kullanan ailelere de ciddi ve gerçek bir alternatif sağlayacak" ifadelerini kullandı.
2021 PLANINI 1 YIL ÖNE ÇEKTİLER
Mayıs ayında 2 milyar sterlin bütçe ayrıldığı dönemde Sağlık Bakanı Matt Hancock, "Mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarından kaçınmalıyız. Bisikletle işe gitmek şu anda çok güzel bir alternatif" demişti. Hükümet ayrıca Birleşik Krallık'ta teknik olarak yasa dışı sayılan elektronik scooterlarla ilgili yasal düzenlemeleri de öne çekmiş ve 2021'de yapılması gereken düzenleme Haziran 2020'de hayata geçirilmişti.
Birleşik Krallık'ta elektrikli bisikletler 600 pound ile 3 bin pound arasında fiyatlara satılıyor. Türkiye'de de son zamanlarda, özellikle İstanbul'da, ciddi bir şekilde yaygınlaşan elektrikli scooter kullanımı üzerine bir düzenleme hazırlığı bulunuyor. Ülkemizde elektrikli bisikletler de ilgi görüyor ancak son zamanlarda elektrikli scooterlar revaçta.
TÜRKİYE'DE ELEKTRİKLİ BİSİKLETLER NE KADAR?
Sözcü'den Metin Aktaşoğlu'nun derlediği bilgilere göre, Türkiye'de elektrikli bisiklet fiyatları 3 bin TL ile 20 bin TL arasında değişiyor. Elektrikli scooterlar ise 2 bin TL ile 25 bin TL arasında alıcılarını bekliyor. Ağırlıklı olarak ithal olan iki aracın fiyatlarında da ithal ve yerli üretim farkı rahatlıkla görülüyor. Taban fiyata yakın fiyatlarda satışta olan yerli e-bisiklet ve e-scooterlar kullanıcılar tarafından yaygın biçimde tercih ediliyor.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 14 Temmuz'da yaptığı açıklamada, "Son dönemde scooter kullanımı çok arttı. Dikkatimizi çekiyor. Bu güzel bir şey. Ancak onlarla ilgili beyin jimnastiği yapıyoruz. Ama nasıl olacağı netleşmedi. Mutlaka bir düzenleme gelecek. Sonuçta yolcu taşıyorlar. 'Ben vergi veriyorum' demekle olmuyor. İşin içine yolcu taşımacılığı girdiğinde, trafiğe çıkma girdiğinde yapılması gereken bazı şeyler var" demişti.
TÜRKİYE'DE DURUM VAHİM...
Altyapı ve bisiklet kullanımı noktasında ilerleme kaydettiğimiz aşikar ancak hala atılması gereken çok ciddi adımlar olduğu da göze çarpıyor. Coya tarafından hazırlanan Bicycle Cities Index 2019 (Bisiklet Şehirleri Endeksi 2019) raporuna göre İstanbul, güvenlik, altyapı, paylaşım ve etkinlik faktörlerinin ele alındığı toplam puanda 90 şehir arasında 74. sırada yer aldı.
Aynı tabloda bisiklet kullanımı sıralamasında ise durum daha vahim. Bisiklet kullananların İstanbul’un nüfusuna oranı yalnızca yüzde 0.5 iken bu sonuçla İstanbul, 90 şehir arasında 84. sırada yer aldı. Yine aynı tabloda hava durumunun bisiklet kullanımına uygunluğu konusundaki sıralamada İstanbul, 90 şehir arasında 18. sırada yer aldı.
HALKIN SADECE YÜZDE 30 BİSİKLET SAHİBİ
Türkiye'de bisiklet kullanımına dair kapsamlı bir araştırmanın yapıldığı 2015'te ise bisiklet kullanımında artış yaşandığına dikkat çekildi: "2000'de hanelerin yüzde 14'ünde bisiklet vardı. 2014'de bu oran yüzde 30 oldu, fakat hala çok geride. Türkiye, 'Euromonitor International: Passport (2014) Possession of Bicycle' raporuna göre OECD ülkeleri arasında sondan üçüncü, Avrupa ülkeleri arasında sondan beşinci."
Bununla birlikte 2019'da Bisiklet Endüstri Derneği, Unibike Bisiklet Fuarı'nda 1000 kişinin katıldığı bir anket düzenledi ve sonuçları paylaştı. Katılımcıların yüzde 58'i haftada üç günden az bisiklete bindiğini ifade ederken tüm katılımcılar içinde elektrikli bisiklet kullananların oranının yalnızca yüzde 1 olması da dikkat çekti.
KORONAVİRÜS DÖNEMİNDE BİSİKLET SATIŞLARI ARTTI
4 Haziran 2020 tarihinde İhlas Haber Ajansı'nın hazırladığı habere göre Türkiye'de covid-19 salgın sürecinde özellikle normalleşme sinyallerinin verildiği yaz başında bisiklet satışlarında ciddi bir artış görüldüğü tespit edildi.
İstanbul, Fatih'teki ünlü bisikletçiler çarşısından bir esnaf, "Satışlarımız bayağı yoğunlaştı. Müşterilerimiz, bisiklet yollarının azlığı ve bisikletleri kilitleyecek yerlerin yetersizliğinden şikayet ediliyor. Fiyatlarda vergilerdeki artıştan dolayı yüzde 7'lik bir zam uygulandı. Yetişkin bir birey için ortalama bisiklet 350 liradan başlayıp, 10 bin liraya kadar çıkabiliyor" dedi.
"TEŞVİKLER DEVAM EDECEK"
Karaismailoğlu, bisiklet kullanımı ile ilgili olarak ise, "Bisikleti özendirmek için yeni yatırım ve teşvikler devam edecek. Teşvik modellerinde yeni uygulamalara da gidilebilir. İnsanların daha fazla bisiklet kullanması şehirlere büyük fayda sağlıyor" ifadelerini kullanmıştı.
Çevreci bir alternatif sundukları için de tercih edilen bu araçlar ile ilgili kurallar hakkında ise AK Parti Grup Başkan Vekili Mehmet Muş, açıklamalarda bulunmuştu.
Mehmet Muş, "Elektrikli scooter ve bisiklet yolu şeridi tanımı kanun kapsamına alınıyor. Karayolları Genel Müdürlüğü’ne elektrikli scooterların gidebileceği alanları inşa görevi ve yetkisi verilmekte. Karayollarında bulunan bisiklet yollarında ve şeritlerinde elektrikli bisiklet ve scooterların kullanılma yaşı 15 olarak belirlenecek. Elektrikli scooterların azami hız sınırı 50 kilometre üzeri otoyollarda kullanılmasına sınırlama getiriyoruz. Elektrikli scooter kullananlar herhangi bir yük taşımayacaklar, sadece sırt çantası taşıyabilecekler" demişti.
Avrupa'da ise elektrikli bisikletler sık kullanılan ulaşım araçları olarak toplumda yer etmiş durumda. Deloitte'in Ocak 2020'de yayınlanan 'Discover The Future' (Geleceği Keşfet) adlı araştırmasında da bu durum ortaya çıktı.
AVRUPA'DA ELEKTRİKLİ BİSİKLET ÇILGINLIĞI
Araştırmada, "2020 ve 2023 arasında, küresel olarak 130 milyondan fazla elektrikli bisikletin (tüm pil teknolojilerini kullanarak) satılması bekleniyor ve 2023'te elektrikli bisiklet satışlarının dünya çapında yaklaşık 40 milyon adede ulaşarak yaklaşık 16 milyar pound değerinde gelir getirmesi bekleniyor. Ek olarak, 2025 yılında 12 milyon elektrikli aracın satılması bekleniyor ki 2018'in sonunda bu sayı sadece 5.1 milyondu" ifadeleri yer aldı.
"Bazı Avrupa ülkeleri elektrikli bisikleti tamamen benimsedi. Almanya'da 2018 yılında elektrikli bisiklet satışları yüzde 36 artışla yaklaşık bir milyon adede yükseldi ve bu da satılan tüm bisikletlerin yüzde 23,5'ini temsil ediyordu; Almanya'da 2019'un sadece ilk yarısında bir önceki seneden neredeyse bir milyon adet daha fazla elektrikli bisiklet satıldı" denen raporda İngiltere'nin atması gereken adım hakkında ipuçları da yer alıyordu:
"2018'de Hollanda'da satılan tüm yetişkin bisikletlerinin yarısından fazlasını elektrikli bisikletler oluşturuyordu. Ancak İngiltere'de satışlar çok daha düşük: 2018'de sadece 70 bin e-bisiklet satıldı, bu sayı satılan tüm bisikletlerin sadece yüzde ikisini oluşturmaktaydı."