Dün Reuters tarafından ortaya atılan ihtiyat akçesi haberlerinin ardından ihtiyat akçesinin ne olduğu araştırılıyor. Türkiye’de ekonomi gündeminin son zamanlarda dalgalı bir seyir izlemesi, peş peşe iddiaları da beraberinde getiriyor. Dün Reuters tarafından dikkat çeken bir iddia ortaya atıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, geçen senenin ilk çeyreğinde 20,4 milyar Türk lirası açık veren bütçe, bu senenin aynı dönemde 36,2 milyar Türk açık vermişti. Bu açığın kapatılması adına 40 milyar dolarlık bir ihtiyat akçesinin Hazine’ye aktarılacağı iddia edildi. İşte ihtiyat akçesine dair son dakika gelişmeleri…
TCMB'nin döviz rezervleriyle alakalı çeşitli iddialar gündeme gelirken, son iddia ise Reuters'tan paylaşıldı. Reuters'ta yer alan habere göre; Hazine ve Maliye Bakanlığı, bütçenin daha fazla bozulmaması adına Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 40 milyar Türk liralık ihtiyat akçesini merkezi yönetim bütçesine aktarmayı hedeflerken, bu konuda da gerekli yasal düzenleme üzerinde çalışmalar devam ediyor. Reuters, üç üst düzey ekonomi kaynağının, merkezi yönetim bütçesinde açığın şu anda hedeflenenden daha fazla olduğu ve bütçenin desteklenmesi adına böyle bir hamlenin yapılmasının hedeflendiğini duyurdu. İhtiyat akçesi hedeflenemeyen hâllerde karşılık kârdan ayrılan para niteliği taşırken; 2018’in sonu itibarıyla Merkez Bankası bilançosunda ihtiyat akçesi 27,6 milyar Türk lirası olarak paylaşılmıştı.
Merkez Bankası’nın ne kadar ihtiyat akçesi var?
Konu ile ilgili bilgi sahibi olduğu ileri süren bir kaynak, 2018 yılı sonundan itibaren ihtiyat akçesinde toplam 27,5 milyar Türk lirası bulunduğunu, fakat 2019’un ilk gününden bugüne dek ihtiyat akçesi kalemine giren tutarın da eklenmesi ile birlikte Merkez Bankası’nın 40 milyar Türk lirası seviyesinde bir ihtiyat akçesi olduğunu söyledi. Söz konusu değerlendirmelerin ardından bunun 2019 merkezi yönetim bütçesine aktarılmasının uygun olacağının ön görüldüğü bilgisi paylaşıldı. Bu hamle ile birlikte bütçenin daha iyileştirilmesi ve güçlendirilmesinin planlandığı yine bu kaynak tarafından aktarıldı.
Hükûmetin ihtiyat akçesi çelişkisi
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, partisinin grup toplantısında bu iddialara da değindi. Akşener, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın ekonominin dengelendiğini ve tünelin ucundaki ışığın büyüdüğünü söylediğini anımsatarak, ekonominin hem dengelendiğini hem de Merkez Bankası'ndan 40 milyar TL ihtiyat akçesinin istendiğini ve bunun da büyük bir çelişki olduğunu savundu. Hükûmetin geçtiğimiz günlerde de TCMB'nin kâr dağıtımını erkene aldığının altını çizen Akşener, ihtiyat akçesi ön görülemeyen durumlarda kârdan ayrılan pay aldığına dikkati çekerek, hiçbir siyasi kazancın tek bir vatandaşın saçının telinden önemli olmadığını söyledi.
Bütçe açığı iki kattan fazla arttı
Geçen senenin ilk 4 ayında 23,2 milyar Türk lirası açık veren bütçe, bu yılın aynı döneminde 54,5 milyar Türk lirası açık verdi. Geçen senenin Ocak-Nisan döneminde 2,2 milyar Türk lirası faiz dışı fazla veren bütçe, bu yılın aynı döneminde 16 milyar Türk lirası faiz dışı açık verdi. Bu yılın aynı döneminde bütçe gelirleri 2018'in Ocak-Nisan ayları dönemine kıyasla yüzde 18,9'luk artışla 276 milyar Türk lirası oldu. Bütçe giderleri de yüzde 29,5'lik yükselişle 330,4 milyar Türk lirası olarak gerçekleşti. Bu yılın yine aynı döneminde vergi gelirleri 2018'in aynı dönemine nazaran yüzde 6,4'lük artışla 203 milyar Türk lirası olarak gerçekleşirken, faiz dışında bütçe giderleri de yüzde 27'lik yükselişle 292 milyar Türk lirası oldu.