'Hüsameddin Uşşaki kimdir?', 'Uşşaki Tarikatı'nın kurucusu Hasan Hüsameddin Uşşaki'nin türbesi nerede?' sorularının yanıtları internette araştırılıyor. Hasan Hüsameddin'in kurucusu olduğu Uşşaki Tarikatı, 'Hasan Hüsameddin Uşşaki Vakfı' adıyla faaliyet göstermektedir. Vakıf ilk olarak Hasan Hüsameddin'in büyük oğlu, İstanbul kadısı Mustafa Efendi tarafından 1623 (hicri 1033) yılında kurulmuştur. Daha sonra çeşitli nedenlerle kapatılan vakıf, son olarak 1993 yılında tekrar kurularak faaliyetlerine devam etmektedir. Detaylar haberimizde...
HASAN HÜSAMEDDİN UŞŞAKİ KİMDİR?
1475 yılında Özbekistan'ın Buhara kentinde dünyaya gelmiştir. Fakat hayatı hakkında bilgi veren oğlunun torunu ve Zeyl-i Şekaik müellifi Uşşakizade İbrahim Hasib doğumuyla ilgili olarak herhangi bir tarih vermez. Uşşaki meşayihinden Ahmed Hüsameddin Efendi'nin Hasan Hüsameddin Uşşaki için yazdığı bir manzumede doğum tarihi olarak verdiği 1475 (hicri 880) yılı sonraki müelliflerce de kabul görmüştür.
Hasan Hüsameddin Uşşaki ilk dini bilgileri ticaretle uğraşan babasından aldı. Onun ölümünden sonra bir süre ticaretle meşgul oldu. Daha sonra gördüğü bir rüya üzerine kendisine kalan mirası kardeşine bağışlayıp tasavvufa yöneldi ve Anadolu'ya gidip Uşak'ta Halveti şeyhlerinden Emir Ahmed-i Semerkandi'ye intisap etti. Ancak Anadolu'ya gidip tarikata intisap ettiği ve hilafet aldığı tarihler belli değildir. Şeyh Ahmed Hüsameddin, sözü edilen manzumesinde onun Anadolu'ya gelmeden önce memleketinde Nurbahşiyye ve Kübreviyye şeyhlerinden feyiz aldığını, 1524 (hicri 930) yılında şeyhlik makamında bulunduğunu söyler. Yukarıda verilen doğum tarihi doğru kabul edilirse Hüsameddin Uşşaki bu yıllarda 50 yaşlarında olmalıdır. Hüseyin Vassaf ve Sadık Vicdani şifahi rivayetlere dayanarak şeyhine Erzincan'da intisap ettiğini ve onun emriyle Uşak'a gidip yerleştiğini ifade ederler.
2. Selim'in oğlu Şehzade Murad Manisa valisi iken Hüsameddin Uşşaki'ye bir mektup göndererek tahtın kendisine nasip olması için dua etmesi ricasında bulunmuş, gönderilen kişi daha mektubu teslim etmeden şeyh, "Şehzade İstanbul'a doğru yola çıksın, şu vakit Osmanlı tahtına oturacaktır" demişti. Bu sözün gerçekleşmesi üzerine 3. Murad tarafından İstanbul'a davet edilmiştir (Uşşakizade İbrahim, s. 34). 3. Murad, Aralık 1574 (hicri Ramazan 982) tarihinde padişah olduğuna göre Hasan Hüsameddin Efendi, Uşak'ta yaklaşık 50 yıl kadar kalmıştır. Bu durumda İstanbul'a geldiğinde 100 yaşlarında olmalıdır.
İstanbul'un Aksaray semtinde kendisine tahsis edilen bir konağa yerleşen Hüsameddin Uşşaki, ziyaretçilerinin giderek çoğalması üzerine padişahtan izin isteyip Uşak'a dönmeyi talep etmişse de bu arzusu kabul edilmemiş, 3. Murad şeyhe Kasımpaşa'da bir tekke yaptırarak İstanbul'un bu sakin bölgesinde ikametini sağlamıştır. Daha sonra Uşşakiyye Tarikatı'nın asitanesi (büyük dergahı) olan bu tekkede ölümüne kadar irşad görevinde bulunan Hüsâmeddin Uşşaki hac dönüşü Konya'da vefat etti; cenazesi İstanbul'a getirilerek tekkesine defnedildi.
Şeyh Ahmed Hüsameddin'in, "Kendi pirinden alıp irşadı pes / Hem dahi Ümmi Sinan etmiş nefes" mısrasından, Hüsameddin Uşşaki'nin Halvetiyye'nin Sinaniyye kolunun kurucusu İbrahim Ümmi Sinan'dan da icazet aldığı anlaşılmaktadır. Ümmi Sinan 1568 (hicri 976) yılında vefat ettiğine göre Hüsameddin Uşşaki bu tarihten önce Uşak'ta onunla görüşmüş olmalıdır. Hüseyin Vassaf, Uşşaki Tekkesi'nde Hüsameddin Uşşaki'ye ait eşyalar arasında Sinani tac ve hırkanın da bulunduğunu söyler.
Hüsameddin Uşşaki'nin tarikat silsilesi Halvetiyye'nin ana kollarından Ahmediyye'nin kurucusu Yiğitbaşı Ahmed Şemseddin Efendi'ye ulaşır. Kurucusu olduğu Uşşakiyye Tarikatı'ndan Edirneli Cemaleddin Uşşaki'ye (ö. 1164/1751) nisbet edilen Cemaliyye, Cemaliyye'den de Salahaddin Uşşaki'ye (ö. 1197/1783) nisbet edilen Salâhiyye ve Cahidi Ahmed Efendi'ye (ö. 1070/1659) nisbet edilen Cahidiyye şubeleri meydana gelmiştir.
Halvetiler arasında büyük öneme sahip olan Yahya-yı Şirvani'nin 'virdü's-settar'ına Hasan Hüsameddin Uşşaki bazı ilaveler yapmıştır. Tertip ettiği 'evradü'l-kebir', 'hizbü't-tahrir ve ahzabü'l-üsbü'iyye' adlı evradın bir kısmı Gümüşhanevi'nin Mecmu'atü'l-ahzab'ında bulunmaktadır (I, 306-405). Şeyh Ahmed Hüsameddin'in manzumesindeki ifadelerinden bir divanı olduğu anlaşılmaktaysa da herhangi bir nüshasına rastlanmamıştır. Sultanahmet'teki Kaygusuz Dergahı'nın şeyhi Şevki Efendi Hadaiku'l-envar adlı eserine Hüsameddin Uşşakī'nin bir mısrasını iktibas etmiş, bu mısra Hüseyin Vassaf tarafından tahmis edilmiştir (Sefine, IV, 182).
Hüsameddin Uşşaki'nin Mustafa (Atai, s. 713), Abdülaziz (Uşşakīzade İbrahim, s. 35) ve Abdürrahim (a.g.e., s. 432-434) adlarını taşıyan üç oğlu ilim yolunu tercih ederek çeşitli yerlerde kadılık görevinde bulunmuşlardır. Zeyl-i Şekaik müellifi Uşşakizade İbrahim Hasib, Abdürrahim'in torunudur.
HASAN HÜSAMEDDİN UŞŞAKİ'NİN TÜRBESİ NEREDE?
Uşşaki Tarikatı'nın merkezi İstanbul Kasımpaşa'da, Hacı Ahmet Mahallesi Pir Hüsameddin Sokağındadır. Hüsameddin Uşşaki'nin türbesi de burada bulunmaktadır.
UŞŞAKİ TARİKATI'NIN LİDERİ KİM?
Uşşaki Tarikatı'nın kurucusu 1475 yılında dünyaya gelen Hüsameddin Uşşaki'dir. Tarikatın günümüzdeki lideri Fatih Nurullah'tır.