ABD’nin yeni Başkanı Donald Trump’ın, yedi Müslüman ülkeye vize ve iltica yasağı koymasının ardından başlayan kaos devam ediyor. Yasak nedeniyle Irak, Suriye, İran, Libya, Sudan, Somali ve Yemen vatandaşlarına ABD vizesi verilmiyor. Bu ülkelerin vatandaşlarının ABD’ye uçakla gitmesine izin verilmiyor, gidebilenler de burada gözaltına alınıyor. Cuma günü uygulanmaya başlayan başkanlık kararnamesinin ardından çok sayıda kişi gözaltına alınırken, ülke genelinde geniş katılımlı protestolar da sürüyor.
Ancak Donald Trump, geri adım atmaya niyetli değil. ABD Başkanı Twitter’dan yaptığı açıklamada seçim kampanyasındaki vaatlerinden birinin, Müslümanların ABD’ye girişini yasaklamak olduğunu hatırlatarak “325 bin kişiden sadece 109’u gözaltına alındı. Havalimanlarındaki büyük problemler bilgisayarlardan kaynaklandı. Teröristler ülkemize girmeden onları aramaktan daha güzel bir şey yok. Bu, benim seçim kampanyamın büyük bir parçasıydı. Dünyayı çalışın!” ifadelerini kullandı. Trump, uygulama bir hafta önceden haber verilmiş olsa ‘bütün kötü adamların’ o sürede ülkeye gireceğini öne sürdü. Ayrıca Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Trump’ın selefi Barack Obama’nın da 2011 yılında Iraklılara yönelik benzer bir karar aldığı anımsatıldı. Öte yandan Trump yönetimi, yasakları uygulamak için kendi kanunlarını da çiğnedi. Trump’ın başkanlık kararnamesi, New York, Seattle, Virginia ve Massachusetts bölgelerindeki beş federal yargıç tarafından ayrı ayrı değerlendirildi ve yasağın anayasaya uygun olmadığı kararı verildi. Ancak ülkenin önemli yayın organlarından Huffington Post, buna rağmen söz konusu ülkelerden gelen kişilere karşı gözaltı uygulamalarının devam ettiğini belirtti. Huffington Post’a konuşan Fordham Üniversitesi Hukuk Profesörü Abner Greene, “Mahkeme emirlerine uymak, bizi bir muz cumhuriyetinden ya da faşist diktatörlükten ayıran şeydir” yorumunu yaptı. NBC televizyonunun ulaştığı bir Beyaz Saray yetkilisi ise mahkeme kararlarının, seyahat yasağı uygulamasını etkilemediğini savundu. ABD’nin dört bir yanında binlerce gösterici, Müslüman kadın resimlerinin bulunduğu ‘Hepimiz Müslümanız’, ‘Korkuya, nefrete hayır, sığınmacılara evet’, ‘Müslümanların ve hepimizin haklarını savunun’ yazılı dövizler taşıdı. Ayrıca aralarında Kaliforniya, Pensilvanya ve New York’un da bulunduğu 16 eyaletin başsavcıları, ABD Başkanı Trump’ın vize yasağına karşı ortak bir kınama yayımladı. Bu arada Trump’ın da mensup olduğu Cumhuriyetçi Parti’den iki senatör de yasağı rotak bildiriyle eleştirdi. John McCain ve Lindsey Graham, yayımladıkları açıklamada kararnamenin “Teröre karşı mücadelede açılan bir yaraya dönüşmesinden korkulduğu” belirtildi. “IŞİD’le mücadeledeki en önemli müttefiklerimizin büyük çoğunluğu IŞİD’in nefret ideolojisini reddeden Müslümanlardır” denildi.
‘OBAMA DA YASAKLAMIŞTI’ BAHANESİ
ABD Başkanı Trump, imzaladığı kararnameyi, selefi Barack Obama’nın 2011 yılındaki bir uygulamasıyla karşılaştırdı. Obama yönetimi, 2011 yılında Iraklı mültecilerin ABD’ye girişini altı aylığına yasaklayan bir başkanlık kararnamesi imzalamıştı. Trump, kendisini eleştirenleri Obama’nın kararnamesine karşı çıkmamakla suçladı. Ancak Obama’nın uygulaması yalnızca mültecileri etkilemiş, yeşil kart ve vize sahipleri karardan etkilenmemişti. Söz konusu kararname, teröristlerin mülteci kılığında ülkeye girmiş olabileceğine yönelik istihbarat raporlarının ardından çıkarılmıştı. Trump ise Müslümanların ülkeye girişini yasaklamayı seçim kampanyasının en önemli unsurlarından biri olarak uzun süre dillendirmişti.
HİÇBİR AMERİKALIYI ÖLDÜRMEDİLER
ABD Başkanı Trump, imzaladığı kararname ile Irak, Libya, Suriye, Iran, Sudan, Somali ve Yemen vatandaşlarına 30 günlüğüne vize yasağı koydu. Ancak bu ülkelerden herhangi birinin vatandaşının, ABD topraklarında bir Amerikalının ölümünden sorumlu olmadığı ortaya çıktı. ABD merkezli düşünce kuruluşu Cato Institute tarafından yayımlanan analize göre, 1975 ile 2015 yılları arasında altı İranlı, altı Sudanlı, iki somalili, iki Iraklı ve bir Yemenli terör saldırısı planlamak veya girişiminde bulunmak suçlarından yakalandı. Ayrıca söz konusu vakalarda ölen tek bir Amerikan vatandaşının bile olmadığı belirtildi.
‘ACINASI VE CAHİL BİR İNSANSIN’
ABD Başkanı Trump’ın, yedi ülkeden seyahatleri yasaklayan kararnamesine, dünyanın çeşitli ülkelerinden ve sivil toplum kuruluşlarından tepki geldi.
Avrupa Birliği: AB’nin yürütme organı Avrupa Komisyonu’nun Başsözcüsü Margaritis Schinas, ABD Başkanı Donald Trump’ın 7 İslam ülkesinin vatandaşlarına getirdiği vize yasağına ilişkin, düzenlemenin Avrupalıları da etkileyip etkilemediğini incelediklerini söyledi. AB Dış Politika Temsilcisi Federica Mogherini ise “Suriyeli ve savaştan kaçan diğer sığınmacılara ev sahipliği yapmayı sürdüreceğiz. Duvarlara yatırım yaptığınızda kendinizi hapiste bulursunuz” açıklamasını yaptı.
İsveç: Prenses Madeleine’in eşi İngiliz-Amerikan vatandaşı olan işadamı Chris O’ Neill İnstagram hesabında ellerini yüzüne kapatıp ağlayan New York’un ünlü Özgürlük Anıtı fotoğrafını paylaşarak Donald Trump’a “Acınası ve cahil bir insansınız’’ diye seslendi. “Tüm aklı başında Amerikalılar adına başkanımızın utanç verici davranışlarından ötürü çok özür dilerim. Sayın Başkan sizin ne aklınız ne de duyarlığınız var” ifadelerini kıllandı.
İslam İşbirliği Teşkilatı: Kurumdan yapılan açıklamada, Trump’ın seyahat yasağının aşırıcılığa karşı verilen ortak mücadeleye zarar verdiğini belirtildi. OIC tarafından yapılan açıklamada, “Böyle seçici ve ayrımcı adımlar yalnızca aşırı grupların söylemlerini daha da keskinleştirecektir. Bu adım şiddet ve terörizm destekçilerinin böyle kritik bir dönemde ellerini daha da güçlendirecek” denildi.
IRAK’TAN MİSİLLEME HAMLESİ
Irak parlamentosu, ABD’nin bu hamlesine misilleme yapılmasına yönelik kararı onayladı. Parlamento bu yönde adım atılması için hükümete teklifte bulundu. Eğer hükümet kararı onaylarsa, Irak, ABD’nin vize yasağına aynı şekilde karşılık verecek. ABD’ye Irak’tan bir tepki de Şii din adamı Mukteda el-Sadr’dan geldi. Sadr “Irak’a ve diğer ülkelere serbestçe giriyorsunuz ama onların ülkenize girmesini yasaklıyorsunuz. Bu küstahlıktır. Önce kendi vatandaşlarınızı Irak’tan çekin” dedi. Irak’ta beş binden fazla Amerikan askeri bulunuyor.
İSLAM ÜLKELERİ NEDEN SESSİZ?
Donald Trump’ın Müslümanlara yönelik ayrımcı uygulaması, kendi ülkesinde büyük tepkiye neden oldu. Binlerce Amerikalı, Müslümanlarla dayanışma eylemleri düzenledi. Seyahat yasağı kararnamesinin İslam ülkeleri tarafından sessiz karşılanması ise dikkat çekti. Trump’ın, vatandaşlarına ABD’ye girişi yasakladığı yedi ülkeden tepkiler ve karşı yaptırım önerileri gelirken, bunların dışında kalan İslam ülkeleri çoğunlukla yasağa sessiz kaldı. Başkanlık kararnamesine, söz konusu yedi ülke dışında tepki gösteren tek Müslüman ülke Endonezya oldu. Endonezya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada kararın ‘üzüntü verici’ olduğu belirtildi. Türkiye’nin de dahil olduğu Ortadoğu ülkelerinden konuya ilişkin resmi açıklama gelmedi.