Uzmanından mantar uyarısı: Dünyanın en zehirli mantarına ikizi kadar benziyor

Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölüm Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilgaz Akata, mantar ve bakterilerin dünyada hayatın devamı için vazgeçilmez organizmalar olduğunu söyledi.

Dünyada tespit edilen 150 bin civarında mantar türü bulunduğunu belirten Akata, "Yaklaşık 6 bini ülkemizde, bunların da 80 civarı zehirli mantar. Bu 80 zehirli mantar içerisinde 10 tanesi ölümcül mantarlar sınıfında" dedi.

"UZMAN OLMADAN MANTAR TOPLANMAMALI"

Doğada mantar toplamanın son derece tehlikeli olduğunu vurgulayan Akata, şöyle konuştu:

"İnsanlar yaşadıkları bölgedeki acı tecrübeler nedeniyle oradaki mantarları az çok biliyor ama başka bir yere gittiklerinde bilgisizlik ya da dikkatsizlik nedeniyle mantarları karıştırınca zehirlenmeler yaşanıyor."

"Dünyanın en zehirli mantarları ile yenilebilir mantarlar kimi zaman birbirlerine çok benzeyebiliyor. Bu nedenle dikkatsiz bir göz bunları karıştırabiliyor."

"Bunun sonucu olarak bir ya da birkaç zehirli mantarın tüketilmesi hayati tehlikeye neden oluyor. İnsanlar, bir uzman yanlarında değilse mantar toplamaya gitmesin."

Prof. Dr. Akata, zehirli ve zehirsiz mantarların birbirine benzeyebildiğine işaret ederek, "Dünyanın en zehirli mantarı köygöçürenin, pigmentleri pek gelişmeyen beyaz modeli var. Bunun şekli kültür mantarı gibi."

"Doğada yan yana çıkabilen bu mantarlar birbirlerine bazen ikizi kadar benziyor. Bu mantarla bilmeyenler tarafından karıştırılıyor ve bu da ölümlere sebep oluyor" diye konuştu.

"MANTARLAR PAZARA HİÇBİR DENETİM OLMADAN GELİYOR"

Mantar zehirlenmelerine karşı yetkili kurumların gerekli önlemleri alması gerektiğini dile getiren Akata, "Avrupa'da halk pazarlarından alınan mantarlardan kaynaklı zehirlenmeler 1950'li yıllardan beri görülmüyor ama ülkemizdeki mantar zehirlenmelerinin büyük bir kısmı halk pazarlarından alınan mantarlardan kaynaklanıyor."

"Ülkemizde mantarlar pazara hiçbir denetim olmadan geliyor. Bu konuda önlem alınmalı. Bu pazarları denetleyecek kişileri eğitirsek, Avrupa'daki denetleme sistemini ülkemize entegre edersek zehirlemeler bizde de sıfırlanacaktır" şeklinde konuştu.

"MANTARLARIN PROTEİN MİKTARI OLDUKÇA DÜŞÜK"

Prof. Dr. Akata, toplumun büyük bir kesiminin mantarların besin değerinin kırmızı etle aynı düzeyde olduğu şeklinde yanlış bir bilgiye sahip olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Mantarın protein miktarını ancak bitkilerle karşılaştırabiliriz. Mesela bir kültür mantarının yüzde 90'ı sudur, yaklaşık yüzde 3,5 protein, yüzde 4,5 karbonhidrat ve kalan yüzde 2'si ise diğer elementlerdir."

"Baktığımızda protein miktarı oldukça düşüktür. İhtiva ettiği protein bizim vücudumuza çok da uygun bir protein değildir. Onun için mantarlara protein kaynağı olarak bakmak yanlış olur."

"TESTİN DOĞRULUK ORANI YÜZDE 99 DÜZEYİNDE"

Ölümcül mantar zehirlenmelerinin herhangi bir ilacı olmadığını anlatan Akata, buna karşın Ankara Üniversitesi olarak zehirli mantarların tespitine yönelik bir buluşa sahip oldukları bilgisini verdi.

Buluşlarının adının 'Zehirli Mantarların ve Mantar Zehirlenmelerinin Ayırıcı Tanısını Sağlayan Alfa Amanitine Duyarlı İmmünokromatografik Kart Test' olduğunu aktaran Akata, şöyle devam etti:

"2020'de patentini aldığımız bu buluş, tıpkı gebelik testi gibi. Dünyada ölümcül mantar zehirlenmelerinin yüzde 98'i alfa amanitin adını verilen zehirli bir bileşeni ihtiva eden mantarların tüketilmesinden meydana geliyor."

"Biz bu testle alfa amanitini tespit ediyoruz. Mantarı tüketmeden önce sulandırıp testin üzerine sıktığınızda o mantarın içerisinde ölümcül madde olup olmadığı anlaşılıyor."

"Testimizin doğruluk oranı yüzde 99 düzeyinde. Bu Ankara Üniversitesi adına alınan ilk patent. Bunun ticarileşmesi için çalışmalarımız devam ediyor."

İSTANBUL'DA MANTAR ÖLÜMÜ

İstanbul'un Sarıyer ilçesinde 10 Kasım 2022 Perşembe günü ormanlık alanda topladıkları mantarı yedikten sonra rahatsızlanan ve hastaneye kaldırılan 60 yaşındaki Yusuf Yıldız'ın hayatını kaybetmesinin ardından eşi Feriza Yıldız da İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesinde yapılan tüm müdahaleye rağmen kurtarılamamıştı.

ORDU'DA AYNI AİLEDEN 6 KİŞİ ZEHİRLENDİ

Ordu'Nun Ünye ilçesinin Çatak Mahallesi'nde 6 Kasım 2022 Pazar günü aynı aileden Fidan Eymen, Adem Eymen, Nursen Eymen, Efe Eymen, Fatma Yıldırım ile Elmas Beldek ormandan toplanan mantardan yapılan yemeği yedikten sonra fenalaştı.

Kusma, karın ağrısı ve mide bulantısı şikayetleriyle Ünye Devlet Hastanesi'ne başvuran 6 kişiden 5'i Samsun'a, 1 kişi ise Altınordu ilçesindeki özel bir hastaneye sevk edildi.

DÜZCE'DE 3 KİŞİ MANTARDAN YAŞAMINI YİTİRDİ

Düzce'nin Gümüşova ilçesi Yeni Mahalle'de 4 Kasım 2022 Cuma günü Yusuf Yavuz, eşi Emine Yavuz ve gelini Tuğba Yavuz topladıkları mantarlardan yedi.

Zehirlenen 3 kişi yakınlarının ihbarı üzerine ilk olarak Düzce Atatürk Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. Burada yapılan ilk tedavinin ardından aynı aileden 3 kişi karaciğer yetmezliği ve nakli için Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi'ne sevk edildi.

Burada yapılan tedaviye rağmen Yusuf Yavuz sabah saatlerinde hayatını kaybederken eşi Emine Yavuz ve gelini Tuğba Yavuz da birkaç saat sonra hayatını kaybetti.