Engelli bireyleri sadece 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde değil her gün hatırlamak, onların yaşam alanlarını kolaylaştırmak için her bir vatandaşa önemli görev düşüyor. Ülkemizde bulunan 8,5 milyon engelli vatandaşımız sağlık, eğitim ve istihdam yönünden adaletsizliğe maruz kalıyor. Bazı ülkeler bu konularda çözüm sağlamış olsa da dünyanın birçok yerinde sorunlar hala devam ediyor. Bu nedenle, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde yapılan organizasyonlar tüm dünyada olduğu gibi ülkemiz için de çok önemlidir.
3 ARALIK DÜNYA ENGELLİLER GÜNÜ NEDİR?
Toplumsal bilinç ve farkındalığın arttırılması adına 3 Aralık Dünya Engelliler Günü olarak kutlanıyor. Birleşmiş Milletler'in (BM) 1992 yılında aldığı kararın ardından 'Dünya Engelliler Günü' olarak ilan edilen 3 Aralık, o günden itibaren tüm dünyada engelli insanların problemlerine dikkat çekmek ve engellileri daha iyi anlayabilmek için belirlendi.
Toplumun her alanında engelli vatandaşların refahını ve haklarını teşvik etmeyi ve engelli vatandaşların durumu ile ilgili sosyal, politik, kültürel ve ekonomik hayatın her alanında farkındalık yaratmayı hedefliyor.
Dünya Engelliler Günü'nde sosyal hayatta ve iş hayatında kendilerine çok zor yer bulan ve hayatın birçok alanında çeşitli 'engeller' ile karşı karşıya kalan engelli vatandaşlar, problemlerini dile getiriyor.
Birleşmiş Milletler'in engellilik alanında uzun senelerdir süren çalışmalarının bir ürünü olan, 2006 yılında kabul edilen Engelli Bireylerin Haklarına Dair Sözleşme, engelli vatandaşların haklarının ve refahının gelişmesine ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'nin ve ayrıca İnsani Eylemde Engelli Bireylerin Dahil Edilmesi Şartı, Sendai Afet Riskini Azaltma Çerçevesi, Yeni Kentsel Gündem ve Kalkınma için Finansman Hakkında Addis Ababa Eylem Gündemi gibi diğer uluslararası kalkınma taahhütlerinin uygulanmasına fayda sağladı.
DÜNYA ENGELLİLER GÜNÜ MESAJLARI VE SÖZLERİ
* Yaşama sevinci ile hayata tutunan bütün engelli kardeşlerimizin sadece bir gün değil her gün yanındayız.
* Engeller engelliler için engel değil, engelliler için en büyük engel biziz.
* Engelli olmak sorun değil, engelliye engel olmak sorundur.
* Adımlarınızın biçiminin ne önemi var mühim olan yürüyüşümüzle sevgi ve dostluk köprüsünü geçmektir.
* Tohum toprağa, engelli topluma emanettir.
* En büyük engel, engellenmektir.
* Engelliye avuç açtırmayalım.
* Engel değil destek olun.
* En büyük engel, engellenmektir.
* Engelli olmak kusur değildir.
* Engelsiz Yaşam Hepimizin Elinde.
* Ne oldum değil, ne olacağım demeli.
* Engellilere saygı, onlara yaşama sevinci verir.
* Engelli insanlara saygı, insanlığa saygıdır.
* Herhangi bir Aralıkta değil her zaman yanınızdayız
* Engeller hayatın ritmini yakalamaya engel olamaz.
* En büyük engel sevgisizliktir. Sevgiyle engelleri ortadan kaldıralım
* Engelli olmak üretime engel değildir, yeter ki fırsat verilsin.
* Engel onlarda değil; onları engelli gören zihinlerdedir. Empati kurarak engelleri kaldırmak, herkes gibi toplumsal hayata tam katılmalarını sağlamak, hepimizin vazifesi.
* Annelerin en büyük korkusu çocuklarının ölmesiymiş. Engelli annelerinin ki çocuklarından önce ölmek.
* Engelli olmak sorun değil, engelliye engel olmak sorundur.
* Yalnızca bugün değil, her gün hatırlamak gerek! Engel olma destek ol.
* Tohum toprağın bağrına, engelli birey de topluma emanettir.
* Engeller engelliler için engel değil, engelliler için en büyük engel biziz.
* 'Engelsiz bir Türkiye' hedefine ulaşmak ümidiyle bütün engelli vatandaşlarımıza sağlıklı ve mutlu bir yaşam diliyoruz.
* Adımlarınızın biçiminin ne önemi var mühim olan yürüyüşümüzle sevgi ve dostluk köprüsünü geçmektir.
* Sevgi, dayanışma ve empati ile engelsiz bir yaşamı hep birlikte inşa edeceğiz.
* En büyük engel sevgisizliktir. Sevgiyle engelleri ortadan kaldıralım.
* Engellilere verilen sevgi onlara yaşama sevinci verir.
* Engel onlarda değil; onları engelli gören zihinlerdedir. Empati kurarak engelleri kaldırmak, herkes gibi toplumsal hayata tam katılmalarını sağlamak, hepimizin vazifesi. Yaşama sevinci ile hayata tutunan bütün engelli kardeşlerimizin sadece bir gün değil her gün yanındayız.
* Birbirimizi anladığımız her an, bir engeli daha yıkar ve yaşamı herkes için huzurlu kılarız. Bugün farkındalık günü, kutlama değil engellilerin yaşadığı sorunları farkında olmanız gerekiyor.
* Bizi biz yapan, kolumuz, gözümüz, kulağımız değil kalbimizdir. Zihnimizdeki ve gönlümüzdeki engelleri kaldıralım. Sadece bir gün değil her gün engellerin farkında ol.
TÜRKİYE'DE ENGELLİ YASAL HAKLARI NELER?
Mevcut engel durumu nedeniyle engellilerin, engelsiz vatandaşlar gibi eşit haklara erişiminin sağlanması adına engellilere verilen pozitif ayrıcalık sağlamak adına 'engelli hakları' bulunuyor.
MTV VE ÖTV MUAFİYETİ
Yüzde 90 ve üzeri engelli yakını olan vatandaşlar, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyetli sıfır araç alıyor. ÖTV muafiyeti, vergiler dahil 200 bin Türk lirasını geçmeyen araçlarda uygulanabilir. Motor hacmiyle alakalı sınırlama bulunmuyor.
YOL HAKKI
Türkiye'de, belediyeler 572 sayılı kanun hükmünde kararname gereği kapsamında engellilere uygun düzenlemeleri şartlara uygun olarak yapmak durumundadır.
İmar Mevzuatına ulaşılabilirlikle (fiziksel engellerin kaldırılmasıyla) alakalı hükümler dahil edildi. Buna göre, yaya yolları, kaldırımlar, konutlar ve umumi binalar özürlülerin ulaşabilirliğine uygun olarak yapılmak durumundadır.
ERKEN EMEKLİLİK HAKKI
İşe girişin ardından engelli hale gelerek yüzde 60 ve üstüne çalışma gücünü kaybedenler malulen emeklilik hakkı elde eder.
Malulen emeklilik için en az 10 senelik sigortalılık süresi aranıyor.
Yüzde 40 ve üzeri çalışan engelliler işe girişe göre kademeli erken emeklilik hakkına sahiptir.
BAĞKUR engelli emekliliği hakkı 1 Ekim 2008 tarihinin ardından yürürlüğe girmişti
PARK HAKKI
Belediyelerin ve havalimanlarının işlettiği otoparklardan ücretsiz faydalanabiliyor. ÖTV indirimli aracı bulunanlar evlerinin önüne belediyeye müracaat ederek 'engelli araç park yeri' yaptırabiliyor.
Trafik Tescil Şubesi'ne başvuruda bulunup engelli araç park kartı temin edebilir.
İSTİHDAM ZORUNLU
50 ve üzeri çalışanı olan özel sektör iş yerlerinde en az yüzde 3, kamuda yüzde 4 engelli personel çalıştırılması zorunludur. Kotanın üstünde engelli çalıştıran sigorta prim teşviki alır.
Engelli memura isteği hâricinde gece nöbeti ve fazla mesai yaptırılamaz.
YÜZDE 30 İNDİRİMLİ SU
Her belediye su fiyatında en az yüzde 30 indirim yapıyor.
Digitürk ve D-Smart indirimli üyelik imkânı tanıyor.
Vodafone, Turkcell, TTNET, Türk Telekom, Süperonline ve Uydunet'te özel indirim var.
SOSYAL YARDIMLAR
18 yaşını tamamlayan yüzde 40 ve üzeri engelli vatandaşlara, gerekli koşulları taşıması durumunda maaş bağlanıyor.
Engelli bakımını üstlenenlere de belli koşullarda maaş bağlanıyor.
Engellinin sosyal yardım maaşı haczedilemiyor. Engelli maaşı isteyerek de olsa haczettirilemiyor.
ÜCRETSİZ ULAŞIM
Metro, belediye otobüsleri, deniz yolları ve demir yolarının şehir içi seferleri ücretsizdir. ‘Ağır engelli’ raporu olanların bir refakatçisi ücretsiz ulaşımdan faydalanıyor.
Şehirlerarası otobüsler yüzde 40 indirimli oluyor. 20 koltuklu araçta 1, 20’den fazla koltuğa sahip olanlarda 2 engelliye indirim uygulanır.
THY, yüzde 40 ve üzeri engelli vatandaşlara promosyon biletler dışında tüm iç hat yolculuklarında yüzde 20, dış hatlar yolculuklarında da yüzde 25 indirim veriyor. Engelli kimlik kartı bunun için yeterlidir.
KÜLTÜR VE EĞİTİM
Kredi ve Yurtlar Kurumu, yüzde 40 ve üzerinde engelli olduğunu gösteren öğrencilere öncelik tanıyor ve harç üzerinden yüzde 50 indirim yapıyor. Halk Eğitim Merkezleri'nde çeşitli mesleki eğitim programı alan ve yüzde 40 ve üstü engelli vatandaşlarda, herhangi bir ücret talep etmez
Devlet Tiyatroları, engellilerden ücret almaz. Öte yandan engelli tiyatrosu, Kültür Bakanlığı’ndan maddi destek alıyor. Özel tiyatro ve sinemalarda da engelliler için indirim uyguluyor.