"Musevilerin kutladığı Hamursuz Bayramı nedir?", "Hamursuz Bayramıne zaman kutlanır?", "Pesah neden kutlanır?" Bütün bu sorular yanıtı yazımızda. Hamırsuz Bayramı 19 Nisan Cuma ile 27 Nisan Cumartesi arasında kutlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan Hamursuz Bayramı yani Pesah nedeniyle kutlama mesajı yayınladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, mesajında "Barışı ve tüm inançlara saygıyı esas alan, karşılıklı sevgi ve saygıyla sağlamlaşan, farklılıklarıyla zenginleşen toplumsal yapımız, sarsılmaz birlik ve beraberliğimizin temelidir. Bu anlayışla, bizler toplumumuzun tüm kesimlerinin kendi dinlerini, adet ve geleneklerini özgürce yaşamalarına büyük önem veriyoruz." ifadesini kullandı. İşte Musevilerin kutladığı Hamursuz Bayramı yani Pesah hakkındaki tüm ayrıntılar...
HAMURSUZ BAYRAMI NEDİR?
Yahudiler, Mısır topraklarındaki esaretten Hazreti Musa önderliğinde kurtulmalarını Hamursuz Bayramı'yla yüzyıllardır kutlamaktadır.
Pesah veya Fısıh olarak da bilinen bu bayram Yahudilerin Mısır'da Firavun'dan kaçarken yanlarında götürecekleri ekmeklerin hamurunu mayalanmaya bile fırsat bulamadan ülkeyi hızla terk etmek zorunda kalmaları nedeniyle Hamursuz olarak adlandırılıyor. Bu hatırayı anmak adına Yahudiler, Hamursuz bayramı boyunca "Matza" adındaki mayasız ekmeği yiyor.
Yahudilerin Mısır'dan kaçarken aceleyle pişirdikleri mayasız ekmek "Matza" da bayramın sembolü olarak olarak kabul ediliyor. Bayram boyunca normal ekmek yemek ise Yahudi şeriatına göre haram olarak nitelendiriliyor.
Bu sebeple bayramın başlamasına saatler kala Kudüs'ün dindar Yahudi mahallerinde ateşler yakılarak, mayalı hamurdan yapılan ekmek ve diğer gıda maddeleri imha edilir.
Hamursuz bayramında aile üyelerine, özelliklede çocuklara soru sordurtmaya yönelik ritüeller var. Böylelikle Yahudilerin atalarının başından geçenlerin, bayramın ilk iki gününde tüm aile üyelerinin bulunduğu sofrada yeni nesle aktarılması amaçlanıyor. Sofradaki her yiyecek bir olayı simgeliyor ve bununla Yahudi tarihindeki Mısır çıkışına dair hikayeler anlatılıyor.
HAMURSUZ BAYRAMI NE ZAMAN?
Pesah'ta Yahudiler Mısır'daki kölelikten kurtuluşu kutluyor. Tora'ya göre bu bayram İbrani takviminde Nisan ayının 15'inde başlıyor. 2019 Hamursuz Bayramı 19 Nisan'da başlayıp 27 Nisan'da bitecek.
Pesah'tan önce başkaları için yardım yapılıyor. Maot Hitim – Buğday Parası denilen bu yardım Pesah için gereken yiyecekleri temin etmekte zorlanan kişiler için yapılıyor. Sebebi, başkalarının ihtiyaçlı olduğunu bilerek, bayram sevincinin yaşanamamasına inançları.
PESAH NASIL KUTLANIR?
Tüm mayalı ekmek, bisküvi, hamur işi, viski, bira içkiler hamets'dir. Yani haramdır. Sadece taze sebze ve meyve, yumurta ve Pesah için özel olarak hazırlanmış anlamına gelen Kaşer ile Pesah ürünler yeniliyor.
Özellikle Pesah'tan önceki gece ev iyice temizlendikten sonra hiçbir hamets'in gözden kaçırılmaması için kontrol ediliyor. Bu kontrolde, hamets düşmüş olabilecek koltuk köşeleri, çekmeceler hatta cepler bile aranıyor. Pesah boyunca hamets yemek, hatta hamets sahibi olmak bile yasak,
Hamets yasağı nedeniyle Pesah öncesi tüm hamets yeniliyor, başkalarına veriliyor.
Pesah Bayramı'nın ilk iki gecesi seder yapılıyor. (İsrail'de bir gece, İsrail dışında iki gece) Seder, düzen anlamına geliiyor. Seder'de, aile bir araya toplanıyor, Pesah hikâyesi okuyor, dört kadeh şarap içiyor, matsa, marul gibi sembolik yiyecekler yiyor. Bu yiyecekler:
Matsa: Hem köleliği hem de özgürlüğü temsil ediyor. Yahudiler'in Mısır'da ağır işlerde çalıştırıldıkları zaman kendilerine hamurun mayalanması için bile zaman tanımadığı yazılıyor. Bu yüzden ekmekler mayalanmamış halde pişirilirmiş. Mısır'dan çıkış da çok hızlı olduğundan hamurun mayalanmasına vakit olmamış. Bu nedenlerle de Hamursuz – matsa, hem köleliği hem de özgürlüğü temsil ediyor.
Maror – Acı otlar: Geçmişte Yahudiler'in yaşadığı acı olayları temsil ediyor.
Karpas – Kereviz yaprağı: Seder'in başında, Yahudiler'in ağlayışlarını hatırlamak için gözyaşlarını simgeleyen sirkeye batırılarak yeniyor.
Haroset: Siyah kuru üzüm veya elma, hurma, tarçın karışımı ile hazırlanan bir tatlı bir karışımı. Görüntü olarak çamura benzer ve kölelik yıllarında çamur içinde çalışmak zorunda kalan Yahudileri ve yaptıkları inşaat harcını hatırlatıyor.
Zeroa – Yanmış kuzu kolu: Kudüs'teki eski tapınak Bet-Amikdaş'da yapılan eski kurbanların anısına yapılıyor
ERDOĞAN'DAN HAMURSUZ BAYRAMI MESAJI
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Erdoğan, Hamursuz Bayramı dolayısıyla bir mesaj yayımladı.
Musevilik inancının en önemli dini bayramlarından Pesah vesilesiyle, Musevi vatandaşları tebrik eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, mesajında şu ifadelere yer verdi:
"Barışı ve tüm inançlara saygıyı esas alan, karşılıklı sevgi ve saygıyla sağlamlaşan, farklılıklarıyla zenginleşen toplumsal yapımız, sarsılmaz birlik ve beraberliğimizin temelidir.
Bu anlayışla, bizler toplumumuzun tüm kesimlerinin kendi dinlerini, adet ve geleneklerini özgürce yaşamalarına büyük önem veriyoruz. Bayramları vesilesiyle, barış içinde birlikte yaşadığımız Musevi vatandaşlarımız başta olmak üzere tüm Musevilere esenlik dileklerimi sunuyor, kendilerini en kalbi duygularımla selamlıyorum."