Cumhurbaşkanı kabineyi açıkladıktan sonra dikkatler yeni dönemde ekonomide izlenecek yola çevrildi. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek'in "Türkiye'nin rasyonel bir zemine dönme dışında seçeneği yok" ifadeleri 'Bugüne kadar izlenen politikaların hatasını ortaya koyuyor' şeklinde yorumlandı. Şimşek "Kurala dayalı ekonomi refahın anahtarı olacak" dedi. Enflasyonla mücadelenin güçlü koordinasyonla yürütüleceğini vurguladı.
DEVASA ENKAZI KALDIRMA GÖREVİNİ ÜSTÜNE ALDI
Şimşek'in ilk mesajları olumlu karşılandı. Ekonomistler "Devasa enkazı kaldırma görevini aldı. İsimler ne olursa olsun liyakat gözetilirse, kurumların bağımsızlığı sağlanırsa ilerleme kaydedilir" dedi. Yurt dışında da Şimşek'le birlikte rasyonel politikalara dönüş sinyalinin güçlendiğine dönük değerlendirmeler yapıldı. Batı basını da Şimşek'in 'yabancı yatırımcının güvenini kazanma sınavıyla karşı karşıya olacağını' ifade etti.
BAKANLARIN ÖNÜNDE ZOR DOSYALAR VAR
Yeni bakanlar hem iç kamuoyunda hem uluslararası uzmanlar tarafından 'alanlarına hakim' görülmeleri dolayısıyla olumlu karşılandı. Ancak önceki dönemde çözülemeyen sorunların daha da büyütülmesi yeni kabineyi zorlu bir süreçle karşı karşıya bırakıyor. Batılı uzmanlar da Sinan Ateş cinayetinden, uyuşturucu çetelerine, mülteci sorununa kadar birçok başlıkta kırmızı dosyaların çözüm beklediğine dikkat çekiyor.
Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Bakanlık devir teslim töreninde önemli açıklamalarda bulundu. Mehmet Şimşek görevi Nureddin Nebati’den devraldı. 5 yıl aradan sonra yeniden Hazine ve Maliye Bakanı olarak ilan edilen Mehmet Şimşek, şöyle konuştu:
“Küresel zorlukların devam ettiği ve 14 milyon vatandaşımızı doğrudan etkileyen deprem felaketinin yaşandığı son bir buçuk yıllık dönemde Hazine ve Maliye Bakanlığı görevini büyük bir fedakarlık içinde ifa eden sayın bakanımıza teşekkür ediyorum. Bu dönem yatırım, istihdam, üretim ve ihracatta önemli kazanımlar elde edilmiştir. Bu başarılarda emeği olan değerli bakanımızı tebrik ediyorum. Hükümetimizin temel hedefi toplumsal refahı artırmaktır. Önümüzdeki dönemde bu hedefe ulaşmada şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk temel ilkelerimiz olacaktır.
Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır. Kurala dayalı öngörülebilir bir Türkiye ekonomisi özlenen refaha ulaşmamızda anahtar olacaktır. Küresel zorlukların, jeopolitik gerginliklerin arttığı bir konjonktürde kurumsal kalite ve kapasiteyi güçlendirerek makro finansal istikrarı önceliklendireceğiz. Vakit kaybetmeden orta vadeli finansal çalışmalarımıza başlayacağız. Sürdürülebilir yüksek büyüme için mali disiplinin tesis edilmesi ve fiyat istikrarının sağlanması temel hedefimiz olacaktır. Orta vadede enflasyonun yeniden tek haneye düşürülmesi, her alanda öngörülebilirliğin artırılması, cari açığı azaltacak yapısal dönüşümün sağlanması ülkemiz için hayati önem taşımaktadır. Uygulanacak maliye politikası ve yapısal reformlarla Merkez Bankamıza enflasyonla mücadelede destek olmak temel politikamız olacaktır. Bu öncelikler çerçevesinde çalışmalarımızı eşgüdüm içerisinde ilgili bakanlıklarla koordinasyon içerisinde yürüteceğiz. Attığımız her adım,aldığımız her kararın ülkemize duyulan güveni ve istikrarı güçlendirmeye devam etmesi önem arz etmektedir. Şahsıma zorluklar ve yüksek beklentilerle dolu ağır bir görev verildiğini biliyorum”
Mehmet Şimşek’in açıklaması ekonomide önemli bir değişim sinyali verirken önceki 5 yıllık dönemde uygulanan ekonomi politikalarına ilişkin soru işaretlerini de artırdı. “Rasyoneliteye dönüş” cümlesi önceki dönem uygulanan ekonomi politikalarının ne olduğunu da ifade etmiş oldu. Bu politik dönüşü yorumlayan iktisatçılar “sert ve cesur açıklama” diye gördüler.
Atilla Çifter “ Şimşek’in yetkisinde olan tek konu kamu mali dengelerini iyileştirecek tedbir/reformlar. O da daha şimdiden memur-emekli maaşına yapılacak zamlar ve devam eden kamu garanti ödemeleri ile kevgire dönmüş durumda. Olasılıklar Mart 2024 seçimi öncesi çok düşük” diye açıklamada bulundu.
Togan Karataş ise “Bu sözler mevcut politikanın irrasyonel olduğunun kabulüdür. Eh, başkası deyince sorun oluyordu. Mevcut politika ile gelir ve servet dağılımı bozuldu, yani emekçilerin satın alma güçleri şiddetli bir şekilde gerilerken sermaye sınıfı kazandı. Ana akım politikalara dönüş sinyali her sorunu çözmez, hatta ücretli ve maaşlılar için kemer sıkma dönemi devam edebilir. yine de mevcut hasar o kadar büyük ki ortodoks politikaları dahi kabul edebilecek durumdayım. Turizm, tekstil ve inşaatı ihya eden politikalardan iyidir. Örneğin, konut balonu bir sorun olarak görülüyorsa faiz artırımı şart. Şimşek ve olası yeni TCMB başkanı bir ihtimal bunu yapabilir. Zira TCMB’nin rezerv politikası da sürdürülebilir değil, enflasyon, kur ve cari dengede durum kötü. ezcümle çok daha iyi yaşamayı hak ediyoruz” paylaşımında bulundu.
İRRASYONEL POLİTİKALARI KİM UYGULADI?
Demokrat Parti Ekonomik İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp sosyal medya paylaşımında Mehmet Şimşek’in açıklamalarına şu yorumu getirdi:
“Bugün Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında seçeneği kalmamış ise, bugüne kadar izlenen politikalar irriasyonel mi oluyor? Bu irrasyonel politikaları kim, neden izlemiştir? Bunun ülkeye, her bir vatandaşa maliyeti ne kadardır? Bunu sormak her bir vatandaşın hakkı!”
Avukat Ece Güner ise “Demek ki bugüne kadar (hepimizin ısrarla söylediği) ‘rasyonel olmayan’ bir politika uygulanmış ve şu durum o kadar kötü ki ‘başka seçenek kalmamıştır’ ... Ve elimizde kalan ‘rasyonel olmayan’ politikalar yüzünden yaratılan muazzam enflasyon, hayat pahalılığı, fakirleşme...” paylaşımında bulundu.
Liberal Parti Eski Genel Başkanı Cem Toker ise “Rasyonel ‘akla dayanan, akıllıca’ demektir. Zıttı ‘irrasyonel’dir. O halde Bakanın dediğine göre “Türk ekonomisi akla dayanmayan, akılsıca” politikalarla yönetilmiştir. Halk yıllarca eziyet, fakirlik, sefaletten ezilmiştir. Bunun sorumlusu kimdir acaba? “Benim, beeen!!!”
ÜCRET ARTIŞLARINA SINIR
Seçim sonrası Kabine değişiminden sonra verilen mesajları değerlendiren Aziz Çelik:
“Yıllardır ‘yerli ve milli Türkiye Ekonomi Modeli’ ve ‘epistemolojik kopuş’ diye parlatılan ekonomi politikalarına Mehmet Şimşek ‘irrasyonel (akıl dışı) deyiverdi iyi mi! Aziz Çelik paylaşımında “Mehmet Şimşek’in ‘rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçenek yok’ cümlesinden anladıklarım” diyerek madde madde sıraladı:
1-Ücret ve maaşlarla ilgili konularda Çalışma Bakanı değil Mehmet Bey belirleyici olacak.
2-Asgari ücrette eskisi gibi artışlar biraz zor.
3-Memur asgari maaşının 22 bin liraya yükseltilmesi epeyce tartışmalı olacak.
4-Diğer memurlara makul maaş artışları daha da zor.
5-Emekli aylıklarında ciddi bir iyileştirme ve intibak düzenlemesi çok daha zor.
6-Kademeli emeklilik meselesi bir başka bahara kalabilir.
7-Enflasyonu düşürmek için işsizlikte bir miktar daha artış söz konusu olabilir.
Dış güçlerin aparatı, mandacı hatta terörist diye yaftalandık
Mehmet Şimşek’in açıklamalarını değerlendiren Gelecek Parti Sözcüsü Serkan Özcan ise, Şimşek’in “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” sözünü alıntılayarak:
“Ne hazin bir başlangıç! Çok doğru söylemiş Sn.Şimşek. Tam 4 yıldır bunu söylediğimiz için dış güçlerin aparatı, mandacı hatta terörist diye yaftalandık! Bir ucube ekonomik modeli nedeniyle ülke yüz milyarlarca dolar kaybederken, ülkenin rezervleri tükenirken, tarihin en kötü enflasyon baskısı yaşanırken, devletin bütçesi çarçur edilirken, millet fakirleşirken feryat ettik! Bir gün bile “ bir dakika bu arkadaşlar ne diyor?” diye soran olmadığı gibi en ağır hakaretlere maruz kaldık! Aslında bizim de temel talebimiz bu faturayı daha da büyütmeden, ülke daha fazla kaybetmeden “Rasyonelleşmekti”! Şimdi gelinen noktada ağır bir tablo ve bu tabloyu “rasyonelleşerek” düzeltmeye gelmiş yeni bir isim var!
Dilerim kendisine verilen sözler gerçektir! Dilerim Türkiye yeniden cahil bir ekonomi politikasının altında inim inim inletilmez! Peki bunun gerçekleşebileceğine inanıyor muyum? Maalesef hayır! Çünkü makul ekonomi politikalarının siyasi ve sosyal bedelini taşıyabilecek bir iktidar olduğunu düşünmüyorum! Koalisyonun normalleşmeye veya rasyonelleşmeye dayanamayacak kadar otoriterleştiğine inanıyorum! Peki çare ne? Olan bitenden ders almış, değişime ve eleştiriye açık, millete derdini anlatabilen, samimi, organik yepyeni bir merkez siyaset! İnşallah bunu gerçekleştirebilmek tüm ülke sevdalılarına nasip olur.”
ENKAZ ŞİMŞEK’İN KUCAĞINDA
Mehmet Şimşek, 5 yıllık aranın ardından bir kez daha AK Parti ile siyasete girdi. Ekonominin dümenine geçen yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek görevi Nureddin Nebati’den devraldı. Ekonomistler ekonomide merakla beklenen isim olan Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanlığı’na getirilmesini Nebati’nin çok konuşulan ifadesiyle yorumladı.
İktisatçı Hayri Kozanoğlu, ‘’Hazine ve Maliye Bakanlığı Nurettin Nebati’yle epistemolojik bir kopuş yaşadı! Heterodoks politikalardan ortodoks politikalara bir yönelim oldu! Zavallı Kılıçdaroğlu NewYork’ta bir hamburger yedi diye Amerikancı oldu. Yerli ve Milli kabinede ekonominin dümeni ABD ve İngiltere vatandaşı Şimşek’e emanet edildi!’’
Şimşek’i iyi bir iktisatçı olarak betimleyen eski TCMB başekonomisti Hakan Kara, ise, ‘’Sn. Şimşek derin yapısal sorunların sadece parasal ve mali tedbirlerle çözülemeyeceğini iyi bilen bir iktisatçıdır. Umarım planladığı bütüncül çerçeveyi hayata geçirme konusunda yeterli alan verilir. Tebrik ediyor, görevinde başarılar ve bol sabır diliyorum.’’ yorumunda bulundu.
‘’Şimşek’e önerim, hemen şeffaflığı-hesap verebilirliği sağlaması; Merkez Bankası’ndan bütçeye, TÜİK’ten Botaş’a...’’ diyen ekonomist Uğur Gürses de, ‘’Devasa enkazı kaldırmak için Şimşek arenaya sürüldü. Kendisi de farkındadır ki “tek iradenin” gölgesinde doğru olduğunu düşündüğü kararları alması kolay olmayacak. Hele ki 9 aylık bir ufukta yerel seçimler görünürken. Albayrak ve Nebati’nin enkazı Şimşek’in kucağında...’’ değerlendirmesinde bulundu.