Meclis, memura zam, ek vergi ve vergi artışı öngören “6 Şubat 2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi’ne ilişkin mesaisini sürdürürken muhalefetten teklife ilişkin yeni bir adım atıldı.
CHP, AK Parti’nin memura zam, ek vergi ve vergi artışı öngören “6 Şubat 2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi’ne muhalefet şerhi koydu. Şerhte, şu değerlendirmelere yer verildi:
'HARCAMALAR KAMUOYUNA DUYURULMADI'
Hükümet deprem konusunda kamu kaynaklarından ve bilahare açılan yardım kampanyaları sonucu toplanan paralardan yapılan harcamaları şeffaf bir şekilde kamuoyuna duyurmaktan kaçınmaktadır. Bu durumun nedeni tarafımızca anlaşılamamıştır. Kanun teklifinin depremlerin yol açtığı ekonomik kayıpların telafisi için getirildiği belirtilmekte ise de kanun teklifindeki madde içerikleri bu kayıplar sadece vatandaşa ve şirketlere yüklendiğini göstermektedir.
'TAAHHÜT EDİLEN TUTARLAR TAHSİL EDİLSİN'
Teklifteki “memur ve emekli maaşlarına artışın” algı operasyonu için kullanıldığı ifade edilen şerhte, “Asgari ücrete, memur ve emekli maaşlarına yapılan zamlar daha cebe girmeden eriyip giderken, tüm vergi yükü bu grupların sırtına yüklenmektedir. 6 Şubat depremleri sonrası TV programlarında yapılan kampanyalarda taahhüt edilen ancak toplanamayan destek tutarı, motorlu taşıtlar vergisinde ifade edilen 38,5 milyar TL’ye yakın bir miktardır. Dolayısıyla; öncelikli olarak yapılması gereken, televizyon ekranlarında taahhüt edilen destek tutarlarının ilgililerinden tahsil edilmesidir. Eğer, taahhütlerini yerine getirmiyorlarsa, bu kişi ve kuruluşlar aynı zamanda kamuoyuna ifşa edilmelidir” denildi.
'ANAYASA’YA AYKIRI'
Cumhurbaşkanı’na 794.1 milyar lira ödenek ekleme yetkisi veren maddenin Anayasa’ya aykırı olduğuna dikkat çekilen şerhte, “İstismarcı anayasa değişikliğinin istismarcı uygulanması’ Türkiye devletini, Anayasal devlet özelliğinden uzaklaştırmış bulunmaktadır… 9 Temmuz 2018’de yürürlüğe giren 6771 sayılı kanunla yapılan anayasa değişikliğinin 61 aylık uygulaması, ‘tek adam yönetiminin’ sürdürülemez özelliğini teyit etmiş bulunmaktadır… Yasama bakımından da; parti başkanı olması nedeniyle TBMM’de Cumhurbaşkanının ön onay vermediği yasa önerisi kabul görmemektedir. Bu tutum yasa tekliflerinin yasalaşma sürecini de olumsuz yönde etkilemektedir” ifadesi yer aldı.
Teklifle gelen ek vergilerin de Anayasa’ya aykırı olduğu belirtilen şerhte, vergilerin kanunla konulduğu ve kanunların geriye yürüyemeyeceği anımsatılarak “2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifine ekli B Cetvelinde 2023 yılında 38 milyar 787 milyon 287 bin lira civarında MTV tahsil edilebileceği tahminine yer verilmiştir. Söz konusu düzenleme ile aynı tutarda ilave bir MTV tahsilatı beklentisi ortaya konulmaktadır” denildi.
'MALİ DİSİPLİN ORTADAN KALKIYOR'
Cumhurbaşkanı’na 2,1 trilyon lira borçlanma yetkisi verildiği belirtilen şerhte, şu değerlendirme yer aldı:
“Hazine’nin en son açıklanan borç stoku (iç ve dış) Mayıs 2023 sonu itibariyle 4 trilyon 734 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. Teklifle istenen net borçlanma limiti borç stokunun da yüzde 46’sı kadar bir büyüklük oluşturuyor. Diğer bir benzetmeyle devletin 100 yılda biriktirdiği borcun yarısına yakın bir net borçlanma yetkisi istenilmektedir… Bu düzenlemenin ortaya çıkarttığı en önemli sonuç mali disiplini tamamen ortadan kaldırıyor olmasıdır. Mali disiplinin tarifi sadece rakamsal olarak bir bütçe açığı tutturmak değildir. Mali disiplinin tarifi, kurallarını ortaya koyduğunuz şekilde işler kılmaktır. Bu madde ile yapılan hukuksuzluk, kuralsızlığı, kuralsızlık da mali disiplinsizliği getirmektedir.”
Muhalefet şerhinde, emeklilere yapılan yüzde 25’lik artışın en düşük emekli aylığı olan 7 bin 500 lirayı yükseltmediğine ve en düşük emekli aylığının asgari ücret seviyesinde olması gerektiğine dikkat çekilerek, “Yıllar boyunca kademeli düşüşle birlikte emekli maaşının asgari ücrete oranı 2015’te 1,09’a kadar gerilemiş ve asgari ücret 2016 yılında en düşük emekli maaşını ilk kez geçmiştir. Ekonomik krizle anılan 2001 yılında dahi en düşük emekli maaşı asgari ücretin 1.5 katından fazla durumda bulunmaktaydı” denildi.
'MALİYETİ 164 MİLYAR LİRA'
Şerhte, Kur Korumalı Mevduat uygulamasının Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan alınarak Merkez Bankası’na verildiği anımsatılarak, kur korumalı mevduatın tahmini mali yüküne ilişkin şu ifadeler yer aldı:
Komisyonda yapılan açıklamalara göre 2022 yılı içerisinde Kur Korumalı Mevduatın Merkez Bankası’na maliyeti 72,8 milyar lira olarak açıklanmıştır. Söz konusu dönemde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ait maliyeti ise 92,4 milyar lira olup, KKM’nin 2022 yılı toplam maliyeti 164,2 milyar liraya ulaşmaktadır. Söz konusu rakama bu mevduatlardan alınmaktan vazgeçilen vergi tutarı dahil değildir... Bu düzenleme KKM’nin devlete olan yükünün tümünün gizlenmesine hizmet edecek. Ayrıca Merkez Bankası’nın karşılıksız para basmasına yol açacaktır.”
İYİ PARTİ'DEN DE TEKLİFE ŞERH
İYİ Parti de teklife muhalefet şerhi verdi. Şehte, Kur Korumalı Mevduat düzenlemesiyle Merkez Bankası'nın karşılıksız para basacağı uyarısında bulunularak, "Teklifle Kur Korumalı Mevduat Sistemi kapsamında yaklaşık 100 milyar liranın Merkez Bankası’na aktarılması öngörülmektedir. Merkez Bankası’nın bu 100 milyar lirayı para basarak karşılayacağı ortadadır. Bu durum, enflasyonu yükseltecek ve vergi olarak tekrar karşımıza çıkacaktır. Teklif, Türkiye'nin en büyük sorunu olan yüksek yaşam maliyetiyle mücadeleyi kolaylaştırmaktan ziyade, tam tersine daha da zorlaştıran bir karaktere sahiptir" denildi.