Türkiye’de 16 Nisan 2017’de yapılan referandumla anayasal rejim değişti. Anayasal rejimi değiştirilen Türkiye, Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Temmuz 2018’de yemin ederek göreve başlamasıyla parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçti. Yapılan değişikliklerle yürütme yetkisi cumhurbaşkanına verilirken, cumhuriyet tarihinde çok partili dönemde ilk kez partili cumhurbaşkanlığının önü açıldı. Yeni sistemle hızlı karar alan, hızlı icraat ve reform yapan etkin bir yönetim modelinin oluşacağı, vatandaşların ihtiyaçlarını karşılayıp kurumların hızlı çalışmalarını sağlayan bir işleyişin hakim olacağı, bürokrasinin azalacağı, büyümenin hızlanacağı, 2023 ve ötesine uzanan hedeflerin ivme kazanacağı öne sürüldü.
Ancak Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin 5’inci yılında ekonomik kriz büyürken, verilen vaatler yerine getirilmedi. Ekonomide istikrar söylemi, bürokratik engellerin aşılacağı, daha hızlı, etkili ve istikrarlı bir mekanizma vaatleri yerine getirilmediği gibi bürokratiik engeller arttı. Gelinen noktada Meclis’in bürokratlar sorduğu soruların büyük çoğunluğu cevapsız kaldı.CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Merkez Kur Korumalı Mevduat için ne kadar kamu kaynağı harcadığını sorduklarını, bürokratlar ise ‘TBMM’ye bilgi vermem’ dediklerini aktardı. Sosyal medya hesabından video yayınlayarak TCMB bürokratlarına tepki gösteren Öztrak’ın paylaştığı görüntülerde CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Strateji Genel Müdürü İrfan Yanar’ın da katıldığı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda KKM’nin süresinin uzatılması ile ilgili maddeye ilişkin TCMB yetkilisinden bilgi istedi. Yetkili tarafından verilen bilgilerin yetersizliği üzerine Kuşoğlu ‘’Bu sene bu bilgi verilmedi henüz. Geçen sene bir kere verildi. Bu aksatılıyor son zamanlarda. Konu bilgilendirme konusu değil, artık bu safhada bilgilendirmeden çıktı. Bu bürokratik vesayettir’’ dedi.
TCMB YETKİLİSİ BİLGİ VERMEDİ MUHALEFET KOMİSYONU TERK ETTİ
AK Parti’nin hazırladığı ekonomik düzenlemeler içeren “torba” kanun teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Strateji Genel Müdürü İrfan Yanar da katıldı. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve komisyon üyesi Bülent Kuşoğlu; Merkez Bankası yetkilisinden “Kur Korumalı Mevduat” hakkında bilgi istedi.
Fakat, CHP, HDP ve İYİP’li komisyon üyeleri, verilen bilgileri yetersiz bularak eleştirdiler. Bunun üzerine komisyonda söz alan Bülent Kuşoğlu bilgi verilmeyecekse komisyonu terk edeceklerini söyleyerek ‘’Merkez Bankası, Plan ve Bütçe Komisyonu’na her sene iki kere bilgi vermek mecburiyetinde olan bir kurum. Her sene iki kere bu komisyona bilgi vermesi gerekiyor. Bu sene bu bilgi verilmedi henüz. Geçen sene bir kere verildi. Bu aksatılıyor son zamanlarda. Konu bilgilendirme konusu değil, artık bu safhada bilgilendirmeden çıktı; konu millet iradesi ile ilgili bir konudur. TBMM’nin itibarıdır, milletin itibarıdır. Şu andan itibaren konu budur. Eğer bunu yapmıyoruz deniyorsa sayın Başkan biz terk ediyoruz. Bu olmaz. Bu sizin de hassasiyetle durmanız gereken, protesto etmeniz gereken... Bu çünkü TBMM’nin itibarıdır. Bürokratik vesayet mi var bu ülkede ya. Ne kadar kötü bilgi veremiyoruz. Maliye Bakanlığı bilgi veriyor; Merkez Bankası bilgi veremiyor. Nasıl böyle bir şey olabilir. Bu vesayettir. Bürokratik vesayettir. Milletin, TBMM’nin itibarıdır. Hep beraber bunu savunmak zorundayız’’ dedi. Bilginin verilmemesi üzerine CHP, HDP ve İYİ Partili komisyon üyeleri toplantı salonunu tepki göstererek terk etti.
DEMİRÖREN KREDİSİ ‘BANKA SIRRI’ GEREKÇESİYLE CEVAPSIZ BIRAKILMIŞTI
Demirören Holding’in Doğan Medya Grubu’nu satın alırken kullanıp ödemediği krediye ilişkin tartışmalar devam ederken, İYİ Parti’nin Demirören Şirketler Grubuna verilen kredi için Ziraat Bankasınca ipotek edilen arazinin imar durumundaki değişiklik neticesinde yaşanan haksızlıkların giderilmesi” hakkında meclise sunduğu araştırma önergesi AK Parti ve MHP tarafından reddedildi. Kredinin tahsil edilmesiyle ilgili onlarca soru cevapsız kalırken, banka daha önce mirören Holding’in aldığı kredilere ve tahsilat tutarlarına ilişkin soruları ‘müşteri/banka sırrı’ olduğu gerekçesiyle yanıtsız bıraktı.Ziraat Bankası ve iştiraklerinin 2019-2020 yıllarına ilişkin KİT Alt Komisyonu toplantısı 2 Mart 2022’de düzenlenmişti. CHP Milletvekili Kemal Zeybek ise bankadan, Demirören Medya firmasına ait kredilerin vadesinde ödenip ödenmediği ve yapılan tahsilat tutarlarına ilişkin bilgilerin iletilmesini istedi. Banka, Zeybek’e verdiği yanıtta “Talep edilen bilgilerin 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun ‘sırların saklanması’ başlıklı 73. maddesi kapsamında müşteri/banka sırrı olduğu mütalaa edildiğinden paylaşılması mümkün bulunmamaktadır” ifadelerine yer verildi.
VAAT EN BÜYÜK 10 EKONOMİDEN BİRİ OLMAKTI ANCAK 21’NCİ SIRAYA GERİLEDİK
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi öncesinde Türkiye’nin dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına gireceği söyleniyordu. Türkiye’nin şu anda en büyük 20 ekonomi arasından çıkmak üzere. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) raporuna göre Türkiye dünyanın en büyük 21. ekonomisi. Türkiye’nin 2021’de GSYH’si 806,8 milyar Amerikan Doları oldu. Türkiye 2020’de 720 milyar dolar GSYH ile dünyanın en büyük ekonomisi olmuştu. Türkiye’nin 20. sıradan 21.liğe gerilemesi G-20’den düştüğü haber ve yorumlarına yol açtı. Ancak bunlar gerçeği yansıtmıyor. Türkiye G-20 üyesi ve üye kalmaya devam edecek. IMF verileri Türkiye’nin 2015’te dünyanın en büyük 16. ekonomisi olduğunu gösteriyor. Türkiye’nin GSYH’si 2015’te 864 milyar dolar idi. Türkiye’nin hedefi dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girmek ancak. IMF verileri Türkiye’nin sıralamada daha da gerileyeceğini gösteriyor. Nisan 2022 tarihli rapora göre IMF’nin tahmini Türkiye’nin 692 milyar GSYH ile dünyanın en büyük 23. ekonomisi olacağı yönünde.
KURUMLARA BAŞKAN DAYANMIYOR
Yeni Anayasal rejimde kurumsal siyasi istikrar olacağı vaat edilmesine karşın pek çok kurumda başkan ve başkan yardımcıları da dahil çok sayıda bürokrat görevden alındı. Açıkladığı verilerin güvenilirliği sıkça tartışılan Türkiye İstatistik Kurumu’nda (TÜİK) da son bir yılda üç kez başkan değişti. Ocak ayında Cumhurbaşkanı Kararı ile TÜİK Başkanı Prof. Dr. Erdal Dinçer görevden alınırken yerine Erhan Çetinkaya atandı. Dinçer gazetelere yaptığı açıklamalarla gündeme gelmiş, Dünya gazetesine “Enflasyon hesabında ben 84 milyona karşı sorumluyum, bir yanlışa imza atarsam 84 milyonun hakkını yemiş olurum” demişti. TÜİK’in yanı sıra Merkez Bankası da Cumhurbaşkanlığı sistemiyle beraber dört başkan eskitti. 2016 yılında göreve başlayan Murat Çetinkaya’nın yerine 2019’da Murat Uysal getirildi. 16 ay görevde kalan Uysalın yerine 2020’de Naci Ağbal atandı. Ancak Naci Ağbal’ın da görev süresi çok uzun olmadı. Ağbal, 132 günlük kısa bir sürenin ardından yine bir Cumhurbaşkanı Kararı ile görevden alındı. Yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu getirildi. Böylece 21 ay içerisinde üçüncü kez Merkez Bankası başkanı değiştirilmiş oldu.