CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Yeni Hizmet Binası Açılış Töreni'nde konuştu.
Konuşmasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz indirimine değinen Kılıçdaroğlu "Son 6 ayda bankaların kârı yüzde 400'ü aştı. Bankalar olağanüstü gelir elde ediyorlar demektir. Faize karşıyım edebiyatı yapıp, kaynak aktarıldığını kimse unutmasın." dedi.
'DEMOKRASİYİ YENİDEN İNŞA EDECEĞİZ'
Kılıçdaroğlu'nun konuşmalarından satırbaşları:
"Hep beraber bu ülkeye demokrasiyi getireceğiz. Hakkı, hukuku, adaleti mutlaka sağlayacağız. Bundan bütün dostların emin olmasını isterim. Bütün çalışanların emin olmasını isterim. Biz, demokrasi için düşünce özgürlüğü için, çalışanların haklarının korunması için altı lider bir araya geldik; yeniden Türkiye'yi inşa edeceğiz. Demokrasiyi yeniden inşa edeceğiz, bundan hiç kimsenin endişesi olmasın. Ancak Türkiye'nin büyük sorunlar yaşadığını ben de biliyorum, siz de biliyorsunuz.
Az önce Büyükşehir Belediye Başkanımız konuştu, binayı yaparken kredi verme sözü veriyorlar ama temel atıldıktan sonra krediyi kesiyorlar. Niçin? Efendim büyükşehir belediyesi bir binayı bile yapamadı propagandası için. Ama biz şunu yaptık; bütün belediye başkanlarıma şunu söyledim: 'Size her türlü engeli çıkaracaklar ama sizin göreviniz şikayet etmek değil, engeli aşacaksınız ve gereğini yapacaksınız.' Başkanımız da böyle yaptı, gereğini yaptı ve binayı bitirdi.
'BİZİM SARAYLARDA OTURMAK GİBİ BİR AMACIMIZ YOK'
Tekirdağ'ın Marmara bölgesi içinde özel bir önemi var. Üç Kemallerin kenti burası, tarihi bir kent aynı zamanda kadim bir kent. Bu kadim kente hizmet etmek de çok güzel bir şey. Bu güzelliği Tekirdağlılara yaşatan değerli Başkanımızı yürekten kutluyorum.
Sadece işçinin umudu değil, esnafın da umudu, işsizlerin de umudu, çalışanların da umudu, alın teri döken herkesin umudu; kimse unutmasın Bay Kemal olacaktır. Bizim saraylarda oturmak gibi bir amacımız yok.
'TÜRKİYE DÜNYANIN EN UCUZ ÜLKESİ HALİNE GELİYOR'
Merkez Bankası politika faizi indirdi. Vatandaş sanıyor ki, bizim de faizimiz düştü. Hayır efendim sanayicinin, esnafın faizi düşmedi ama bankaların faizi düştü. Bankaların faizi düştü ama bankaların vatandaşa verdiği kredinin faizi düşmedi.
Son 6 ayda bankaların kârı yüzde 400'ü aştı. Bankalar olağanüstü gelir elde ediyorlar demektir. Faize karşıyım edebiyatı yapıp, kaynak aktarıldığını kimse unutmasın.
Bütün milli değerlerimiz yabancı para karşısında değer kaybediyor. Türkiye dünyanın en ucuz ülkesi haline geliyor. Milli kuruluşlarımız, değerlerimiz çok düşük bedelle artık satılır hale geliyor. Herkesin sorumluluğu var. O sorumluluğun bilincinde olarak yarın sandığa gideceğiz ve oyumuzu kullanacağız. Vicdanınızın sesini dinleyin, bu ülkeyi dinleyin, yoksulların, işsizlerin sesini dinleyin. Bizim hedefimiz herkes için çalışan, alın teri döken herkes için çalışmak bizim boynumuzun borcudur. Herkesin böyle bilmesini isterim.
'HEP BERABER TÜRKİYE'Yİ AYDINLIĞA ÇIKARACAĞIZ'
Politika faizi düşürüp bankalara kar sağlayanları düşünün. Merkez Bankası'nın iradesiz kararının milletin ekmeğiyle oynaması demektir. Geliyor gelmekte olan, sakın unutmayın. Umutsuz olmayın diyorum, az kaldı göreceksiniz. Hep beraber Türkiye'yi aydınlığa çıkaracağız. Bu ülkeye, demokrasiyi, hukuku, adaleti mutlaka getireceğiz. Altı lider bu konuda söz verdi ve bunu gerçekleştireceğiz."
MERKEZ BANKASI'NIN FAİZ KARARI
Yıl başından beri faizi yüzde 14'te sabit bırakan Merkez Bankası, piyasa beklentilerinin aksine sürpriz bir şekilde faiz indirimine gitti, politika faizini 100 baz puan indirerek yüzde 13'e düşürmüştü.
Yurt içinde, geçtiğimiz hafta yükseliş eğilimini sürdürerek küresel pay piyasalarından pozitif ayrışan BIST 100 endeksi yine rekor kırarken, bugün gözler TCMB'nin faiz kararına çevrilmişti. Ekonomistler TCMB'nin politika faizini yüzde 14'te sabit bırakmasını bekliyordu.
LİDERLERDEN AÇIKLAMA
Faiz indirimi kararı sonrasında DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, karara ilişkin konuşmuştu.
Babacan: Merkez Bankası'nın faizi bankalara borç verdiği faiz. Bankalardan borç aldığınız faiz indi mi? Siz ondan haber verin. Piyasa faizi o. Aradaki farkı banka kazanıyor. Bankalar mutlu. Son dönemde, hiç kazanmadıkları parayı kazanıyorlar.
Merkez Bankası'ndan 13'le alıyorlar, yüzde 30'la, 35'le, 40'la piyasaya satıyorlar. O da kredi alabilene… Herkese kredi yok. Bu hükümet şunu anlamıyor: Faiz talimatla düşmez. Güvenle düşer."
Davutoğlu: Faiz indirdiğini zannederken vatandaşı ve şirketleri yüksek faize maruz bırakan, borçlanma maliyetlerini rekor düzeye yükselten bu aklın verdiği zarar her gün artıyor. Enflasyonla samimi mücadele ederek vatandaşın faizini düşürecek, ülkeyi bu cahillerin elinden kurtaracağız!
DÜNYA NE DEMİŞTİ?
Merkez Bankası'nın faiz indirme kararı dünya basınında geniş yankı buldu.
Dünya basınında yapılan yayınlardan bazıları şöyle:
'KARAR EKONOMİYİ İSTİKRARSIZLAŞTIRIR'
Bloomberg kararı “Erdoğan faiz indirdi, şimdi sıra bankalarda” başlığı ile duyurdu. Financial Times ise “Türkiye enflasyon yükselirken faiz indirerek şaşırttı” başlığı ile aktardı.
Reuters’a konuşan bir uzman kararın yeni bir kur krizini tetikleyebileceğini belirtti. Wall Street Journal ise faiz indirimlerinin Türkiye ekonomisini istikrarsızlaştırdığını ve yüksek enflasyonun Erdoğan’a yönelik halk desteğini zayıflattığını belirtti.
BLOOMBERG: MERKEZ'DEN SONRA SIRA BANKALARDA
Bloomberg’te Beril Akman ve Tuğce Özsoy imzalı haberde bankaların kredilerde TCMB politika faizinin iki katı faiz uyguladığı belirtilerek bunun yaşattığı rahatsızlık vurgulandı. Haberde ticari kredilerin yıllık faizlerinin yüzde 30’lara dayandığı ve iş dünyasından şikayetlerin geldiği hatırlatılarak “Ekonomiyi krediyle canlandırmak Erdoğan hükümetinin uzun süredir tercih ettiği bir politika” denildi.
Haberde görüşlerine yer verilen Merkez Bankası eski başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Hakan Kara “Muhtemelen bazı ek bilanço kısıtlamaları ile bankaların kredi faizlerini mevduat faizlerine yaklaştırması için teşvikler yapılacak” dedi.
New York merkezli Medley Global Advisors’ın gelişen piyasalar direktörü Nick Stadtmiller de merkez bankasının hedeflenen sektörlere kredi maliyetlerini düşürmeye çalışacağını belirtti.
'AMAÇ, İYİ YA DA KÖTÜ, SEÇİME KADAR İŞLERİ İLERİYE TAŞIMAK OLABİLİR'
Financial Times’ta ise Ayla Jean Yackley tarafından kaleme alınan yazıda beklentilerin faizi yüzde 14’te sabit bırakma yönünde olduğu ancak kararın sürpriz bir şekilde alındığı belirtildi.
Haberde Boğaziçi Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olarak görev yapan Ceyhun Elgin’in görüşlerine yer verildi. Sözcü'nün aktardığına göre Elgin “Büyümenin yavaşlayabileceğine dair işaretlerin ortasında indirim için talimatlar gelmiş olabilir. Amaç, iyi ya da kötü, seçime kadar işleri ileriye taşımak olabilir” dedi.
Haberde seçimlere bir yıldan az bir süre kala Türkiye’de yaşam pahalılığı nedeniyle yaygın bir mutsuzluk yaşandığı ve Erdoğan’a olan desteğinin tarihi en düşük seviyelere gerilediği belirtildi. Metinde “Erdoğan, zayıf TL’nin ihracatı destekleyeceğine ve ucuz kredinin yatırımları ve istihdamı artıracağına inanıyor” denildi.
Haberde son olarak TD Securities’in gelişen piyasalar bölümü başkanı Cristian Maggio’nun notuna yer verildi. Maggio, “Bu kararla Merkez Bankası enflasyon hedeflemesini bir kenara bırakarak büyümeyi destekleme hedefini ortaya koyuyor. Ancak yüzde 80’lik enflasyonla bu tarif sadece felaket anlamına geliyor” dedi.
'FAİZ İNDİRİMİ SÜRERSE DAHA SIKI SERMAYE KONTROLLERİ GELEBİLİR'
İngiliz haber ajansı Reuters ise kararın ardından çeşitli uzmanların görüşlerine yer verdi.
Capıtal Economıcs gelişen piyasalar ekonomisti Jason Tuvey kararla ilgili “TCMB iktisadi ortodoksluğa karşı mücadelesini şiddetlendirdi… Bu son adım, yeni bir kur krizini tetikleyebilir. Her şeyden öte, TCMB’nin talimatlarını Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan aldığı bariz” değerlendirmesinde bulundu.
Tuvey bu adımın yeni bir kur krizi yaşanması riskini artırdığını belirterek “TCMB önümüzdeki aylarda faiz indirimlerine devam ettiği takdirde daha sıkı sermaye kontrollerine yöneleceğini tahmin ediyoruz” dedi.
Socıete Generale stratejisti Marek Drımal ise “Bölgedeki diğer merkez bankaları faiz artırmaya devam ederken veya en azından istikrarı tercih ederken, bu faiz indirimi TL’nin daha fazla değer kaybetmesine neden olabilir. Bu şaşırtıcı bir karar. Enflasyon henüz zirveye ulaşmadı ve ekim ayında yüzde 87 civarında zirve yapacağını tahmin ediyoruz” dedi.
'TÜRKİYE EKONOMİSİNİ İSTİKRARSIZLAŞTIRDI, İKTİDARI TEHLİKEYE ATTI'
Wall Street Journal ise analizinde “Erdoğan, artan enflasyona rağmen ekonomik büyümeyi canlandırmak için geçen yıl merkez bankasına baskı yaptıktan sonra Türk lirası değerinin yarısından fazlasını kaybetti. Bu hareket Türkiye ekonomisini istikrarsızlaştırdı ve Erdoğan’a yönelik halk desteğini zayıflatarak, yaklaşık yirmi yıllık iktidarı tehlikeye attı” ifadelerine yer verdi.
Haberde görüşlerine yer verilen BlueBay Asset Management’ta stratejisti Timothy Ash “Şok oldum derdim ama aslında olmadım. Şok edici ama beklenmedik değil. Yaptıkları şey bu” dedi.