HAVA ASAL
Karar gazetesi yazarı Avukat Figen Albuga Çalıkuşu, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bakan yardımcıları, Orman Genel Müdürü ve yardımcıları ile 2019 tarihli yangın söndürme ihale şartlarını hazırlayan, onay veren kamu görevlileri hakkında suç duyurusunda bulundu.
Çalıkuşu KARAR'a verdiği bilgide, 2019 yılından sonra Türk Hava Kurumu’nun yangın söndürme ihalelerinden saf dışı bırakıldığı, yine 2019 yılında kurulan ve yeterliliği dahi olmayan CMC Savunma Sanayi A.Ş'nin 3 Rus uçağına 23 milyon 882 bin 352 USD ödeneceğini söyledi. Çalıkuşu, ayrıca hangarda bekletilen THK uçaklarının kaldırılabilmesi için 4 milyon dolarlık bir yatırma ihtiyaç olduğunu bu yolla devletin büyük zarara uğratıldığını da belirtti.
KARAR: Yaklaşık 6 gündür süren yangını neden yargıya taşıdınız? Bu durumun hukuki boyutu hakkında bilgi verir misiniz?
Yurttaşlık görevi olarak, herkesin bunu yapması gerektiğine inanıyorum. Neden derseniz? Vatandaşlar olarak yaşananları üzüntü içinde izliyoruz. Bugün 6. gün ve bu yangınlar söndürülemiyor. Biz vatandaşların beklentileri nedir yönetenlerden? Huzur ve refah içinde, insanoğluna layık bir şekilde yaşamak. Yangınlar şimdi ülkemizi kuşattı, geçmişimiz yanıyor, geleceğimiz yanıyor. Birikimlerimiz değerlerimiz yok oluyor, baktığımızda yangını söndürmek için layıkıyla bir yönetim, organizasyon kurulamamış. Koca bir ülke, 3 buçuğa teslim edilmiş. Böyle bir durumda, 3 uçağın çıkacak yangınlar karşısında yetersiz kalacağını ve liyakat sahibi olmayı bırakın, herkes tahmin eder.
O ÜÇ UÇAĞI ASLA GÖRMEDİK
O 3 uçağı da asla görmedik biliyorsunuz. Antalya'da yaşıyorum, Manavgat da insanlarla görüştüm. Bilgi aldığım insanlar telefonları kapatırken yanıyoruz diye ağlıyor. Türkiye görülmeyen 3 uçağa teslim edildi. Koca ülkenin geçmişini geleceğini 3 uçağa teslim etmek görevi kötüye kullanmaktır. Bilinçli taksir suretiyle ölüme, yangına, can ve mal kaybına sebep olmaktır. Bu da hukuki boyutta illa ki suç unsuru teşkil eder; bunun sorumlularını savcıların bulup çıkarması lazım.
CMC'NİN HAVACILIĞA DAİR BİR REFERANSI YOK
O ihaleye kimler imza attı? (CMC Savunma sanayi şirketi) isimli bir şirket çıkıyor karşımıza. Bu şirket, 15 Ocak 2019 yılında ihaleyi almış. Bu şirketin baktığınız zaman, havacılığa dair olumlu bir referansını görmüyoruz. Türk Hava Kurumu, Havacılık Federasyonu yetkilerine sahip bir kuruluş. Bunu 1925 yılında almış. Türk Hava Kurumu'nu bypass edebilir; yeni bir sistem kurabilir. O zaman karşımıza dört dörtlük, tam teknoloji ile donatılmış yeni bir organizasyon çıkarsınlar. CMC'de bunu hiçbir şekilde göremiyoruz.
THK uçakları ve pilotları saf dışı bırakılan ve CMC Savunma Sanayi A.Ş iş ortaklığında kurulan sistemde Rusya’dan 3 uçak kiralanmıştır. THK'nın bakımı yapılmış uçuşa hazır 5 uçağı ihaleye sokulmamış, ihale koşullarına göre, 3 Rus uçağına günlük 1.3 milyon lira, 153 gün için toplam 203 milyon lira ödenmesine kararlaştırılmıştır. Bu gün dolar kuru karşılığı ödenecek rakam 23 milyon 882 bin 352 USD'dir. THK kayyum başkanı ise THK uçaklarını kaldırmak için 4 milyon dolarlık bir yatırma ihtiyaç olduğunu bildirmiştir.
THK’nın devreden çıkarılmasıyla yangınların tahrip gücünün arttığı görülmektedir. Altısı uçabilir dokuz uçağı olan THK’nın en son görev yaptığı 2018 yılında 5,3 bin hektar orman yanarken 2019’da 11,3 bin hektar, 2020’de ise 20,9 bin hektar ormanlık alan zarar gördüğü bilgisi verilmektedir. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin açıklamasında; 2020 yılında ülke genelinde 3 bin 399 adet orman yangını meydana geldiğini ve 20 bin 971 hektar orman alanının zarar gördüğünü bildirmiştir. Bakan açıklamalarına göre, 01 Ocak 2015 tarihinden 31 Aralık 2019 tarihini kapsayan 5 yıllık süreç zarfında da 12 bin 604 adet orman yangını neticesinde 41 bin 344 hektar orman alanının zarar gördüğü belirtilmiş, Bakan’ın güncel olarak verdiği 2020 yılını kapsayan rakamlarından orman yangını sayısı önceki 5 yılın ortalamasına göre yüzde 34 artarken zarar gören alan miktarının ise yüzde 153 arttığı anlaşılmıştır.
HUKUKİ YOLLARDAN HAKKIMI ARIYORUM
Ama biz vatandaşın da bizi yönetenlerden en liyakatli şekilde huzur ve refahımızı koruyacak, bizi korunaklı bir şekilde ertesi güne taşıyacak yönetime ihtiyacımız var. Biz de yurttaş olarak bu yönetimden gereğini yapıp yapmadığını sorarız. Hukuktan hak ararız. Bu da çok normal, ben de bunu istiyorum. Savcılar hiç değilse bugün görevlerini eksiksiz yerlerine getirseler de sorumluları bulsunlar. Bu tedbirsizliği, dikkatsizliğin ve özensizliğin nasıl ağır bir netice yarattığını görüyoruz. Yönetim çaresiz, dünyada uçak arıyoruz. Demek ki burada lakıyla kurulmuş bir sistem yok. O zaman bunun da sorumluları var. Eğer hukuk devletiysek, sorumlular ortaya çıkarılır ve hesap sorulur.
FİGEN ÇALIKUŞU'NUN DİLEKÇESİ'NDE YER ALAN MADDELER
Çalıkuşu, Ankara Başsavcılığı’na yönelik dilekçesinde, 10 Temmuz 2018 Tarihli ve 30474 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni anımsattı.
Buna göre, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, “Ormanların korunması, geliştirilmesi, işletilmesi, ıslahı ve bakımı, çölleşme ve erozyonla mücadele, ağaçlandırma ve ormanla ilgili mera ıslahı konularında politikalar oluşturulması amacıyla çalışmalar yapmak” ile görevli olduğunu belirtti.
YANGIN İLE İLGİLİ TÜM GÖREVLER BAKANLIĞIN
Dilekçede, kararnameye göre, “Ormanların geliştirilmesini, usulsüz ve kanunsuz müdahalelere, tabii afetlere, yangınlara, muhtelif zararlılara karşı korunmasını ve gerekli kontrolleri sağlamak” görevinin bakanlığa ve Orman Genel Müdürlüğü’ne verildiği kaydedildi.
2019’A KADAR THK ÇALIŞIYORDU
“2019 yılına kadar Orman Genel Müdürlüğü, 9 uçağı olan Türk Hava Kurumu ile çalışmıştır. Türk Hava Kurumu; 1929 yılında Uluslararası Havacılık Federeasyonu (FAI)’ye tam üye olmuştur. Aynı zamanda Türkiye'deki Havacılık Federasyonu Yetkilerini de Taşımaktadır. 5 Ağustos 1925 tarihinden itibaren 'kamu yararına çalışan dernek' statüsündedir. Merkezi Ankara’dadır. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu THK’nın manevi koruyucularındandır. Cumhurbaşkanı onursal başkanıdır, Kuvvet Komutanları, Ankara Valisi doğal üyeleri arasında bulunmaktadır.
2019 yılında yangın söndürme ihalesini, yönetimine kayyum atanmış THK ile CMC Savunma Sanayi A.Ş isimli şirketin aldığı görülmektedir. THK’nın sadece işletme ruhsatı ve uçakların bakımına destek olup küçük bir komisyon alacağı ama asıl gelirin, CMC Savunma Sanayi A.Ş. tarafından tahsil edileceği bilgisi bulunmaktadır.
İsmi geçen şirket 15.01.2019 tarihinde kuruluşu tescil ve ilan edilmiştir. Tek ortaklı şirketin sermayesi 100 bin TL’dir. 25 bin TL si ödenmiş, geri kalan kısmın ödenmesi taahhüt edilmiştir. Havacılık ve yangın söndürme iştigal konusuna ait tecrübe ve birikimine, olumlu referanslarına dair bir bilgiye ulaşılamamaktadır.
CMC'NİN RUSYA'DAN KİRALADIĞI UÇAKLARA 23 MİLYON 882 BİN 352 DOLAR ÖDENECEK
THK uçakları ve pilotları saf dışı bırakılan ve CMC Savunma Sanayi A.Ş iş ortaklığında kurulan sistemde Rusya’dan 3 uçak kiralanmıştır. THK'nın bakımı yapılmış uçuşa hazır 5 uçağı ihaleye sokulmamış, ihale koşullarına göre, 3 Rus uçağına günlük 1.3 milyon lira, 153 gün için toplam 203 milyon lira ödenmesine kararlaştırılmıştır. Bu gün dolar kuru karşılığı ödenecek rakam 23 milyon 882 bin 352 USD'dir. THK kayyum başkanı ise THK uçaklarını kaldırmak için 4 milyon dolarlık bir yatırma ihtiyaç olduğunu bildirmiştir.
THK DEVRE DIŞI BIRAKILINCA YANGINLARIN TAHRİP GÜCÜ KATLANDI
THK’nın devreden çıkarılmasıyla yangınların tahrip gücünün arttığı görülmektedir. Altısı uçabilir dokuz uçağı olan THK’nın en son görev yaptığı 2018 yılında 5,3 bin hektar orman yanarken 2019’da 11,3 bin hektar, 2020’de ise 20,9 bin hektar ormanlık alan zarar gördüğü bilgisi verilmektedir. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin açıklamasında; 2020 yılında ülke genelinde 3 bin 399 adet orman yangını meydana geldiğini ve 20 bin 971 hektar orman alanının zarar gördüğünü bildirmiştir. Bakan açıklamalarına göre, 01 Ocak 2015 tarihinden 31 Aralık 2019 tarihini kapsayan 5 yıllık süreç zarfında da 12 bin 604 adet orman yangını neticesinde 41 bin 344 hektar orman alanının zarar gördüğü belirtilmiş, Bakan’ın güncel olarak verdiği 2020 yılını kapsayan rakamlarından orman yangını sayısı önceki 5 yılın ortalamasına göre yüzde 34 artarken zarar gören alan miktarının ise yüzde 153 arttığı anlaşılmıştır.
28 Temmuz 2021 tarihinde Manavgat ilçesinde başlayan yangınlarda, Antalya Manavgat’,a Muğla, İzmir, Osmaniye, Mersin, Adana, Çanakkale, Kayseri, Edirne, Kütahya, Aydın, Kilis, Kocaeli, Kastamonu, Sakarya, İstanbul, Hatay, Bursa, Diyarbakır, Karaman, Balıkesir, Manisa, Bingöl, Kırklareli, Bilecik, Şanlıurfa, Bitlis, Kahramanmaraş, Çorum, Isparta, Manisa illerinde çıkan yangınlar eklendi ve eklenmeye halen bu gün de devam etmektedir. Ülkemizin maalesef her yıl orman yangınları olan bir ülke olduğu her bir yurttaşın malumudur. Ölen insanlarımız, hayvanlarımız, ormanlarımız, orman içi canlıları kısacası ciğerimiz yüreğimiz yanmakta, büyük bir üzüntü ve çaresizle izlemekteyiz.
BAKAN PAKDEMİRLİ 2019'DA FİLO KURULACAK DEMİŞTİ AMA HİÇ BİR ZAMAN KURULMADI
Böylesine ciddi yangın tehdit ve tehlikesi altına bir ülke iken, Türkiye’de devlete bağlı birimlere ait envanterlerde, havadan yangın söndürmede kullanılan bir araç bulunmadığı bildirilmiştir. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli 2019 yılında yangın filosu kurulacağını söylemiştir. Ama halen kurulmamıştır. 2021 yılında Türkiye gelişmiş teknolojiye sahip bir filoyu kurabilecek durumda bir ülkedir. Cumhurbaşkanı 31 Temmuz Cumartesi günü yaptığı açıklamada da bir yangın filosu çalışmasının yapılacağını bildirmiş, devamla, ‘yangın uçağı konusunda sıkıntı olduğunu’ ve uçak konusundaki sıkıntıların ana sebebinin de; THK'nın filosunu ve teknolojisini yenileyememiş olduğunu ifade etmiştir. Bu ihtiyaç şimdilik ihaleler yoluyla karşılanmaktadır. Sonuç olarak bu gün Türkiye’nin, 2021 yılında yapılan ihalelere göre sadece 3 adet amfibik kiralık uçağı vardır.
4 MİLYON DOLARA 9 UÇAĞI AKTİF ETMEK YERİNE 3 UÇAĞI 23 MİLYON DOLARA KİRALADILAR
THK gibi yılların köklü bir kurumunu devre dışı bırakacak bir ihale neticesinde yeni sisteminin sadece 3 uçaktan ibaret tutulması en basitinden görevi kötüye kullanmaktır.
THK elinde 9 uçak vardır ve kendi ifadelerine göre 4 milyon dolarlık yatırıma ihtiyaç vardır. THK Cumhurbaşkanlığı, Bakanlar Kuruluna bağlı bir dernektir. Doğal üye yapısı İtibarıyla 1925 yılından bu yana görev yapan 9 uçağı olan bir kurum için 4 milyon dolar harcamak yerine 3 kiralık uçağa 23 milyon dolar vermekle en etkili önlem ve müdahale sağlanamayacağı ayan beyan ortadadır.
THK Onursal Başkanı olan Cumhurbaşkanı tarafından başka ülkelerden uçaklar istendiği ve uçakların geleceği bilgisinin verilmiş olması da bu hukuksal gerçeğin ve yetersizliğin teyidi cümlesinden önemli esaslı delildir. Son olarak Pazar gecesi geç saatlerde Avrupa Birliği’ne acil yardım isteği ile müracaat edilmiştir. Tüm bu neden ve gerekçelere göre bildiğimiz sorumlu şüpheler ve Savcılığınız tarafından saptanacak diğer şüpheliler hakkında cezai soruşturmaya başlanılmasına ve ceza davalarının açılmasına karar verilmesini dilerim.”