Yeminli mali müşavir ve sosyal güvenlik, iş ve vergi konularında yazılar yazan Posta gazetesi yazarı Ekrem Sarısu, emekliliğe ilişkin çok sayıda vatandaşın sorularını yanıtladı.
Soru: 2 Şubat 1969 doğumluyum. İlk sigorta girişim 8 Eylül 2001'dir. Ne zaman emekli olabilirim? Hatice KÜÇÜKYILMAZ
Cevap: Emekli olmak için 7000 gün prim ve 58 yaş şartlarına tâbisiniz. Prim gün sayınızı bildirmemişsiniz. Toplam 7000 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla yine aynı tarihte, yani 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
AİLE İŞYERİNDE ÇALIŞMAM NEDENİYLE SİGORTAM İPTAL EDİLİR Mİ?
Soru: 1977 doğumluyum. İlk defa 1996 yılında annem adına olan inşaatta işyerinde çalışarak SSK'ya 13 gün prim ödedim. 2007'ye kadar hiçbir sigortam yok. Bir TV kanalında haberlerde izledim. Haberde 'babası yanında başlangıcı olan birinin EYT'li olarak emeklilik müracaatını yaptığı, fakat babası yanında olan sigortasının iptal edildiği ve emekli edilmediği, hukuki yolların açık olduğu fakat 2 yıldan fazla süren bir dava olacağı şeklinde' ifadeler yer aldı. 1) Ben de aynı problemi yaşar mıyım? 2) SSK iptal olursa EYT şartlarında emeklilik hakkım kayboluyor mu? 3) Aynı problemi yaşamamak için neler yapabilirim? 4) Davalık olmadan vatandaş lehine çözümü yok mu? Galip YILDIRIM
Cevap: 1) Sadece ana veya babanın işyerinden sigortalı gösterilmiş olma gerekçesiyle sigorta iptal edilmez. Sigortanın iptal edilmesi için fiili çalışma olmadığının tespit edilmiş olması gerekir. 19 yaşındayken annenize ait bir işyerindeki sigortanız fiili çalışmanız olmadığı yönünde bir tespit yapılmadığı sürece iptal edilemez. İzlediğiniz haberdeki sigorta iptalinin pek çok nedeni olabilir. Örneğin, sigortası iptal edilenin yaşı çok küçüktür, fiili çalışma olmadığına dair bir tespit vardır. 2) Sigortanız iptal edilirse EYT'li olma hakkınızı da kaybedersiniz. Çünkü ilk defa 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar EYT kapsamındalar. 3) Ortada aleyhinize tesis edilen bir işlem bulunmadığından bugün için yapacağınız bir iş veya işlem bulunmuyor. Şayet sigortanız iptal edilirse, yapılan işlemin iptali için dava açabilirsiniz. 4) İptal edilen sigortalılık süresi için maalesef dava haricinde vatandaş lehine bir çözüm yolu bulunmuyor.
BAĞ-KUR'U İHYA EDERSEM NEREDEN EMEKLİ OLURUM?
Soru: 10 Ekim 1974 doğumluyum. Staj sigortası başlangıcım 1 Ekim 1991, uzun vadeli sigorta başlangıç tarihim 9 Mayıs 1994’tür. 1996-1997'de yaptığım askerliğimi 540 gün olarak borçlanıp ve bedelini ödedim. Aralık 1998-Ocak 2007 Banka Emekli Sandığı'na 2910 gün prim ödedim. 3 Mayıs 2010 SSK'lı (4/A) olarak çalışarak 678 gün prim ödedim. 2014-2017 arası 1135 gün BAĞ-KUR süremi borçlanarak ihya edebilirim. Bu şartlarda nasıl emekli olurum? SGK memurları ihya yaparsam BAĞ-KUR'a geçersin diyor. Son 7 yılda takvim yılına mı bakılır? Yoksa toplam gün sayısına mı bakılır? G. YAKUPOĞLU
Cevap: İlk giriş tarihiniz ile bankada çalıştığınız tarih arasında SSK'ya kaç gün prim ödediğinizi belirtmemişsiniz. Sorunuzu ilk girişte SSK'ya prim ödemeniz olduğu ve 3 Mayıs 2010'dan BAĞ-KUR'lu olduğunuz tarihe kadarda SSK'ya 678 gün prim ödediğiniz varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Son yedi yılda (son olarak ödenen 2520 gün prim içinde) fazla prim ödenen, prim ödemeleri eşitse son olarak tâbi olunan sigortalılık statüsünden emekli olunuyor. SGK haklı. 1135 gün BAĞ-KUR süresini ihya etmeniz halinde mevcut durumunuz itibarıyla, son yedi yıl kuralına göre, emekli olmak için BAĞ-KUR'a tabi olursunuz. Ancak, ihya ile primi tamamlayamadığınızdan kalan primi bir plan dahilinde ödemeniz halinde, SSK'dan emekli olmanız mümkün. Şöyle ki; 1135 gün BAĞ-KUR sürenizi ihya ettikten sonra sigortalı çalışmanızla SSK'ya 458 gün daha prim ödemeniz halinde, son yedi yıl hesabında, yani son ödenen 2520 gün prim ödemeniz içinde, SSK'ya fazla prim ödemiş duruma geçer ve emekli olmak için SSK şartlarına tabi olursunuz. SSK'da emekli olmak için; 25 yıl sigorta süresi, 5675 gün prim ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. SSK'ya ödeyeceğiniz 458 gün primle prim şartını da sağlamış olacağınızdan, primi 458 güne tamamlayınca SSK'dan emekli olabilirsiniz.
400 GÜN DAHA PRİM ÖDEYECEKSİNİZ
Soru: SSK giriş tarihim 1 Haziran 1989'dur. 1991-1992 yılları arasında 15 ay askerlik yaptım. Askerliğimi borçlandım. 600 günde yurt dışı borçlanması yaptım. Şu an toplam 5050 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olurum? Necdet ATALAY
Cevap: Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. İlk girişte adınıza prim ödemesi varsa, emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tâbisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak. 25 yıllık sigortalılık sürenizi de doldurmuş olduğunuzdan, 400 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5450 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
E-DEVLET ÜZERİNDEN EMEKLİLİK YAŞI SORGULAMA
e-Devlet'in www.turkiye.gov.tr web sayfasına TC kimlik numarası ve şifre ile sisteme giriş yaptıktan sonra arama kutusuna 'Çalışma Hayatım' yazarak çıkan seçeneğe tıklanarak 'Ne zaman emekli olurum?' başlığı altında prim ödenen gün sayısı ve emeklilik yaşı bilgilerine ulaşmak mümkün. e-Devlet'te yer alan 'Normal şartlarda ne zaman emekli olabilirim?' seçeneği ile hizmete başlanan yılın girilmesinin ardından sorgulama yapmak mümkün.
SGK ÜZERİNDEN EMEKLİLİK YAŞI SORGULAMA
Ne Zaman Emekli Olurum Uygulaması'nın uyg.sgk.gov.tr/nezaman internet sitesine giriş yapabilmek için sayfada yer alan formun detaylı bir şekilde doldurulması gerekir. Hizmet dökümü alınmalı ve formdaki bilgiler doldurulmalı.
Hizmet Dökümü'nü e-Devlet üzerinden almak mümkün. Sisteme girilen bilgiler ile hesaplama yapmasının ardından emeklilik yaşı sayfada gözükecektir.