Ekmek fiyatlarına zam, koronavirüs salgınıyla baş gösteren ekonomik krizin daha da derinleştiğini ortaya koyuyor. Merkez Bankası'nın faiz indirimi kararı ve siyasetteki kaos nedeniyle döviz kurunun rekor üstüne rekor kırması, hayat pahalılığı artırdı. Ham madde ürünlerindeki üretim maliyetlerinin artması neticesinde ekmek fiyatlarında da son yılların en büyük zamları yapılacak.
EKMEĞE NE KADAR ZAM GELECEK?
Dolardaki artışla tarımdaki girdi maliyetleri katlanıyor. Bir ay önce 4.45 TL olan 1 kilogram buğdayın üretim maliyeti 5.8 TL'ye çıktı. Ziraat Mühendisi Faik Toy, "Bu maliyetlerle gelecek yıl 5-6 TL'nin altına ekmek üretmek mümkün olmayacak" dedi.
Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre, tarımsal üretimde birinci sırada yer alan gübredeki artışın yüzde 600-700'lere ulaştığını belirten Toy, bu nedenle de önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarında 'fahiş' artış olacağını kaydetti. Toy, şuna vurgu yaptı:
"Tohum bu zamla toprağa ekildi. Ürün gelecek yıl çıkacak. Bu kadar yüksek girdi maliyetiyle çıkacak ürünlerin fiyatlarının ucuz olmasını beklemenin akıl ve mantıkta yeri yoktur.
Gıda fiyatlarının düşmesinde samimiysek önce maliyetlerden başlamamız lazım. Üretim maliyetleri düşürülmeden halkın temel gıdası ekmeğin fiyatı düşürülemez. Fiyatlar biraz daha yükselirse buğdayın maliyeti 6 TL’nin üzerine çıkacak."
EKMEK FİYATLARI NEDEN ARTTI?
62 ilde kuraklık olduğunu, 5-6 milyon ton rekolte kaybı yaşanacağını anlattığını söyleyen Toy, buna karşın Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜİK ve TMO ve sanayicinin ağız birliği yapmışçasına rekolte kaybını 1 milyon ton olarak duyurduğuna, bu nedenle buğday ve arpa fiyatlarının düşük açıklandığına işaret etti.
Çiftçinin yüzde 70'inin zararına buğdayını satmak zorunda kaldığını kaydeden Toy, "Düşük fiyat açıklarsanız çiftçinin malı kelepir hale gelir. Sanayicinin ve tüccarın eline düşer" dedi. Toy ayrıca, açıklanan fiyatın çok üstünde bir rakamla buğday ithal edildiğini de ifade etti.
EKMEK FİYATLARINI KİM BELİRLİYOR?
5362 sayılı yasa gereği, ekmek zammı yapma yetkisi illerdeki esnaf birliklerinde bulunuyor.
Buğday, un, lojistik, akaryakıt, elektrik, doğalgaz gibi ekmek üretiminin gider kalemleri, ülke genelinde aşağı yukarı aynı seviyede. Fakat illerdeki ekmek talebinin, dükkan kiralarının ve gramajın değişiklik göstermesi dolayısıyla ekmek fiyatlarında ilden ile ufak farklılıklar bulunabiliyor.
Ekmek fiyatlarını, illerdeki fırıncılar odası belirliyor. Örneğin, 230 gram ekmeğin 2,5 TL'den satıldığı İstanbul'da ekmek fiyatını İstanbul Ekmek Fırıncıları Odası belirledi. Esnafın görüşünü aldıktan sonra zam oranını belirleyen esnaf örgütü, talebini İstanbul Valiliği'ne sunuyor. Valiliğin onaylaması halinde ekmek zammı vatandaşlara yansıtılıyor.
Öte yandan İstanbul Halk Ekmek'te 250 gram ekmek 1,25 TL'den satılıyor.