2023 Temmuz zammı, emeklilerin kök aylıklarına uygulanacak. Kök aylığı 7 bin TL olanın aylığı 8 bin 750 TL olacak. En düşük emekli aylığı 7 bin 500 lira uygulanmaya devam edecek. Memur, emekli aylığı işçi, kendi hesabına çalışanlar için farklı hesaplanıyor.
Sabah'ta yer alan habere göre, emekli aylığını çalışma yaşamı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısı belirliyor. Yüksek kazanç üstünden fazla prim ödeyenin emekli aylığı da yükseliyor. Uzun yıllar çalışmak, prim gün sayısının fazla olması yüksek emekli aylığına yeterli olmuyor.
DÜŞÜK ÜCRETLE ÇALIŞMAK EMEKLİ MAAŞINI ETKİLER Mİ?
Çalışırken emekli maaşını yükseltmek için birçok yol bulunuyor. Birinci yol yüksek prim yatırmak. Kazancın bordroda eksiksiz gösterilmesi önem taşırken, asgari ücretin 7.5 katına kadar kazançlar için prim yatırılabiliyor.
Emeklilik dilekçesi verirken bakmakla yükümlü olduğunuz çocuk, eş gibi yakınları eklemek maaş hesabında aylık bağlama oranını yükseltiyor. Prim gün sayısını doldurduktan sonra düşük ücretle çalışmanın emeklilik maaşını düşürebileceğini unutmamak gerekiyor.
YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI ALMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
Emeklilikte yüksek aylık almanın püf noktaları, yeni zamlara ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1) Memur emeklileri seyyanen zamdan yararlanacak mı?
İlave ödeme adı altında yapılan seyyanen zamdan memur emeklileri yararlanamayacak. Memur emekli aylıkları için enflasyona göre yüzde 17.55 belirlenen zam oranı yasayla yüzde 25'e tamamlanacak.
SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine 5.23 puan, memur emeklilerine de 7.45 puan refah zammı yapılmış olacak. En düşük memur emeklisi aylığı yüzde 25'lik artış sonrası 9 bin 877 TL olarak uygulanacak.
2) Emekli aylıklarını ödeme takviminde bir değişiklik var mı?
SSK'lılar emekli aylığını her ayın 17-26'sı arasında, BAĞ-KUR'lular da 25-28'inde alıyor. SSK emeklileri zamlı aylıklarını bugün itibariyle almaya başlıyor. Memur emeklileri Temmuz aylığını 1-5 Temmuz arasında aldı.
Burada oluşan fark da Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) açıklayacağı tarihte hesaba yatacak. Zamla beraber SSK kök aylığı 6 bin 93 TL olan en düşük SSK (2008 öncesi) emeklisinin aylığı 7 bin 616 TL olacak. SSK emeklilerine tahsis numarasına göre maaşlar 9 olanlar bugün itibariyle, 7 olanlar 18'inde, 5 olanlar 19'unda, 3 olanlar 20'sinde, 1 olanlar ayın 21'inde yatacak.
3) 7 bin 500 lira emekli aylığı alanlara zam var mı?
Yüzde 25'lik zam emeklilerin kök aylıklarına uygulanacak. Kök aylığı 6 bin TL ve altında kalanların emekli aylıkları 2023 Temmuz ayından sonra da 7 bin 500 TL olarak ödenmeye devam edecek.
Kök aylığı 7 bin TL olanın aylığı 8 bin 750 lira olacak. Kök aylığı 6 bin TL ve altında olanlar yılsonuna kadar 7 bin 500 TL alacak. Köy aylığı 6 bin 500 TL olanlar 2023 Temmuz ayı itibariyle 8 bin 125 TL, kök aylığı 7 bin TL olan 8 bin 750 TL, 7 bin 500 TL olanlar 9 bin 375 TL aylık alacak.
4) Dul ve yetim aylıları da artıyor mu?
Dul ve yetim aylığı alanlara da yüzde 25 oranında zam yapıldı. En düşük emekli aylığı 7 bin 500 TL'ye yükseldiğinde yüzde 75 oranında dul ve yetim aylığı alanlar 5 bin 625 TL, yüzde 50 oranında hissesi olan 3 bin 750 TL, yüzde 25 hissesi olan da 1875 TL maaş farkı dahil yeni ödeme alacak.
5) Yüksek emekli aylığı için primleri yüksek tutmanın yanı sıra nelere dikkat etmek gerekiyor?
Emekli aylığını yükseltmek için yüksek kazanç üzerinden prim ödenmesini sağlamak önem taşıyor. Bunun aylığa yansıması için de ücret bordrosunda tam olarak yatırılması gerekiyor.
Maaşın bordroda tam olarak yatırıldığından emin olmak gerekiyor. İkramiye, prim, kira yardımı gibi düzenli nakit ödemelerin brüt kazanca eklenmesi de aylığı artırıyor.
6) Bütün sigorta türleri açısından emekli aylığı aynı mı hesaplanıyor?
Emekli aylığının hesabında prim ödenen bütün günler dikkate alınıyor. Memur, işçi, kendi adına çalışan için farklılık gösteriyor. Sigortalılık geçmişinde farklı kurumlarda çalışırken ödenen primler emekliliği ve alınacak maaşı da doğrudan etkiliyor. Sigorta geçmişindeki primler farklı koşullarda emekliliğin kapısını açabilir.
7) Emekli aylığı hesaplamasında son yıllarda yatırılan primlerin yüksek olması önemli mi?
Son yedi yılda hangi statü (BAĞ-KUR, SSK) daha fazla ise emeklilik işlemleri ona göre yapılıyor. Emeklilik dilekçesi verirken, aylık ödeyecek kurum belirlenirken çalışanın emeklilik tarihinden geriye doğru prim, kesenek ödenerek geçen yedi yıllık fiili hizmet süresi esas alınıyor.
Emeklilikte çalışan için ödenen son 7 yıl (2520 gün) prim ödemesi içinde hangi sigortalılık statüsünde prim ödediğine bakılıyor.
8) SSK'dan emeklilik için BAĞ-KUR'lu çalışılan dönem primleri sildirilebilir mi?
Yatırılan BAĞ-KUR primlerinin sildirilmesi mümkün değil. Primi ödenen son 7 yılda fazla prim yatırılan statüden emekli olunur.
SSK ve BAĞ-KUR statüsünde prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunun sigortalılık statüsünden emekli olunur. 10 yıl BAĞ-KUR'lu çalışılsa da emekliliğe 1261 gün kala SSK'lı çalışmaya başlanması durumunda bu statüden emekli olunabilir.
9) Borçlanmanın tavan tutardan yatırılması emeklilik aylığını artırır mı?
Doğum, askerlik başta olmak üzere borçlanma yapılacak ödemenin asgari olması emeklilik aylığını artırmaz. Ancak 2000'den önceki süreyi borçlanırken tavan tutardan yatırırsanız emekli aylığı yükselir.
10) Yüksek kazanç üzerinden fazla prim ödeyenin geliri artar mı?
Emekli maaşı üstünden prim hesaplanan kazanç tutarıyla prim ödeme gün sayısına göre belirleniyor. Yüksek kazanç üzerinden prim ödenenin emekli aylığı da yüksek olur. İster BAĞ-KUR'lu, ister SSK'lı olsun tavandan bildirilen her ay için ileride alınacak emekliği aylığı da yüzde 25-30 civarında artar.
11) Aynı anda iki işte çalışıyor olmak emekli aylığını artırır mı?
Her iki işte de sigorta primi ödendiğinde bildirilen matrah yükselir. Bununla birlikte alınacak emekli aylığı da artar. Örneğin 4 bin TL ücretle çalışan 2 bin TL ücretle ek iş yapması ve bunu SGK'ya bildirmesi durumunda prime esas kazancı 6 bin TL'ye yükselir. Bu da emekli aylığını artırır.
12) BAĞ-KUR'lu çalışanlar emekli maaşını nasıl yükseltebilir?
Kazancın yani brüt maaşın yüksek olması doğrudan emekli aylığını yükseltir. Yatırılan prim yükseldikçe emekli maaşı da artar. BAĞ-KUR'lu olanların asgari ücretin yüzde 32'sinin 7.5 katına kadar prim ödeme imkanı bulunuyor. Bunun üzerinden prim yatırmaları durumunda emekli aylıkları da artacaktır.