“Acil önlem alınamazsa sorun toplumsal bir krize dönüşür” çağrıları yapılırken
Türkiye'de pandemiyle birlikte uçuşa geçen ev kiraları, ekonomik krizin derinleşmesiyle daha da içinden çıkılmaz bir hale geldi. Ev sahipleriyle kiracılar arasındaki gerilim de giderek büyüyor. Son olarak deprem bölgesinden 1 milyon insanın batıya göç etmesi ile kira fiyatları yeniden artışa geçti.
İstanbul’un bazı bölgelerinde kiralar 50 bin ile 70 bin arasına çıktı. Kentin çeperleri olarak adlandırılan bölgelerde bile 10 bin TL'ler telaffuz ediliyor. Emlak değerleme şirketi Endeksa’nın raporuna göre Türkiye'de Ocak 2023 sonu itibarıyla konutların kiraları bir önceki yıla göre yüzde 176.53 artış gösterdi.
'EN ÇOK ANTALYA, KARABÜK, DENİZLİ, HAKKARİ, TRABZON'A FIRLADI'
Ocak 2023 sonu itibarıyla konut için Türkiye genelinde en fazla değer kazanan iller sırasıyla Antalya, Karabük, Denizli, Hakkari, Trabzon oldu. Dünya gazetesinin haberine göre emlak uzmanları kiraların daha da artacağını öngörüyor. Emlak ve Yatırım Danışmanı Mert Başaran ise büyük şehirlerinde fiyatların uçacağını söylüyor.
Başaran “Sadece İstanbul değil bütün büyük şehirlerde fiyatlar uçacak. Çünkü ülkenin yüzde 15’i yıkıldı. Herkesin ihtiyacı olacak o bölgede. Parası olmayan ya da orta derece olanlar büyük şehirlerin varoşlarında ev isteyecek. Parası çok olanlar da büyük şehirlerde iyi yerlerde isteyecek. Dolayısıyla her yere ciddi şekilde bir talep olacak. Türkiye genelinde bu da fiyatları maalesef artıracak” dedi.
'HER YERDE İSTANBUL'DA DA AYNI ŞEKİLDE UÇACAK'
Depremin çevre illerdeki fiyatları artırdığına dikkat çeken Başaran, “Mersin’de kiralıklar uçtu. Göç hareketliliğinin yaşandığı tüm illerde fiyatlar yükseliyor. Her yerde İstanbul'da da aynı şekilde uçacak. İnsanlar şu an bir korkuyla belki ev almak istemeyecekler. Özellikle kiralarda barınma ihtiyacı inanılmaz olacağı için çok artacak” diye konuştu.
Enflasyonda yaşanan artışla birlikte geçtiğimiz yıl hükümet harekete geçmiş kira artış oranlarına sınırlamaya gidilmişti. 8 Haziran 2022’de yürürlüğe giren düzenlemeyle 1 Temmuz 2023 tarihine kadar kira artışları yüzde 25 ile sınırlandırıldı.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen, Türkiye’de kira fiyatlarında yaşanan artışın da bölgesel cari kira değerlerinin belirlenmesi ve değer haritalarının oluşturulması gerektiğini söylüyor.
'AVUSTURYA MODELİ TÜRKİYE İÇİN UYGUN'
Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Başkanı Av. Ali Yüksel de "Semtlerin, sokakların ve binaların emlak vergisi ve değerli konut vergisi belirlendiğine göre, kira sınırlamasına ilişkin bir sınıflandırma da yapılabilir. Burada sosyal konutlar, orta konutlar ve lüks konutlar ile yazlıkları da ayrı sınıflandırmaya tabi tutmak gözetilebilecektir” ifadelerini kullandı.
Dünyada kira kontrolü uygulayan ülkeler ise şöyle: Avusturya, İngiltere, İtalya, Hollanda, Danimarka, Malta, ABD. Avusturya modelinin Türkiye için uygun olabileceği dile getiriliyor.
Avusturya’da 1981 yılında çıkarılan bir kira kontrolü kanunu ile taşınmaz kira bedelleri sınırlandırılmıştır. Bu kanun ile apartman daireleri A, B, C ve D olmak üzere dört sınıfa ayrılmış ve (taşınmaz maliki ile kiracı arasında başka türlü bir anlaşma olmadığı sürece) her sınıfın metrekare fiyatı belli oranlarda sınırlandırılmıştır.