EDA NARİN | KARAR
Türkiye, merkez üssü Kahramanmaraş olan iki ayrı depremle sarsıldı. 10 ili vuran depremin üzerinden tam 5 gün geçti fakat hala arama-kurtarma çalışmalarının ulaşmadığı binlerce enkaz var. Vatandaşlar yıkılan binalarının başlarında yakınlarından gelecek ufacık bir haberi beklemeye devam ediyor. Ekiplerin yetersizliğinin sık sık tartışıldığı felakette hastaneler kilit rol oynuyor. Can kaybı ve yaralı sayısının hızla artması hastanelerdeki yoğunluğu da etkiledi. Depremin vurduğu bazı hastaneler işlevini yitirirken bazı hastaneler hasarlarına rağmen hizmet vermeye çalışıyor. Bölgedeki hastanelerin yetersizlikleri sonrası dün İstanbul ve Ankara’ya sevkler başladı. karar.com olarak deprem bölgesindeki hastanelerin son durumlarını araştırdık.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Kahramanmaraş Başkanı ve Merkez Konseyi Üyesi Lütfi Tiyekli, depremin merkez üssünden son durumu anlattı. Kahramanmaraş’taki tahribatın büyüklüğüne ve hasara dikkat çeken Tiyekli, “Kahramanmaraş merkezde Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve Necip Fazıl Şehir Hastanesi var. Necip Fazıl Şehir Hastanesi 3 binada hizmet görüyor. Bunun dışında özel hastanelerimiz var 5 tane. Bu hastanelerden Necip Fazıl Şehir Hastanesi ana binası hasarlı. Birçok sağlık hizmeti verilemiyor ve ameliyathane çalışmıyor. Ek binadaki ameliyathane de çalışmıyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum binasının ameliyathanesi çalışmıyor, sınırlı hizmet veriyor. Ana yükü Tıp Fakültesi hastanesi çekiyor” dedi.
'KAHRAMANMARAŞ’IN TIBBİ MALZEMEYE İHTİYACI VAR'
Kahramanmaraş’taki tek sorun binalardaki hasarlar da değil. Doktor eksikliğinin henüz yaşanmadığı Kahramanmaraş’ta sağlık personeli sayısında yetersizlik mevcut. Tiyekli de tıbbi malzeme eksikliğinin altını çizerek, “Çünkü hastanelerin yükü çok fazla. Bunun dışında buraya gelen sağlık ekibi arkadaşlarımız var. Bu arkadaşlarımızın konaklaması ve ihtiyaçlarının sağlanması lazım. Çünkü hiç kimse 24 saat üst üste çalışamaz. Biz onlar için de konteyner kurulmasını istiyoruz” diye konuştu.
SAHRA HASTANESİ TALEBİ
Ağır hastaların çevre illere naklinin yapıldığı Kahramanmaraş’ta bir diğer sorun ise organize olamamak. Tiyekli, organizasyon sorunlarına örnek olarak deprem sonrası ilk günlerde kayıt sisteminde yaşananları gösterdi. Tiyekli, sahra hastanesi ya da sahra ameliyathanesi talebinde de bulundu. Kahramanmaraş’taki doktor ve sağlık çalışanlarının depremzede olduğunu hatırlatan Tiyekli, “Cenazesi, taziyesi olmayan doktor yok. Dışarıdan insanların koordine edilerek dönüşümlü olarak çalıştırılması en mantıklısı” ifadelerini kullandı.
ADIYAMAN’DA SİSTEM DURDU, ŞANLIURFA’YA HASTA AKINI VAR
Şanlıurfa’daki hastanelerde de durum Kahramanmaraş’tan farksız değil. Şanlıurfa Tabip Odası Başkanı Bulut Ezer, Adıyaman’da sağlık hizmetlerinin tamamen durması nedeniyle yaralıların Şanlıurfa’ya getirildiği bilgisini paylaşarak, “Bu durum hastanelerde ciddi derecede yük oluşturmaya başladı. Yatak kapasiteleri dolmaya başladı. Cerrahi branşlar yetersiz kalıyor. O yüzden destek sunulması gerekiyor” dedi.
‘AMBULANS HİZMETLERİ YETERSİZ’
Ezer’in dikkat çektiği bir diğer önemli nokta ise ambulans eksikliği:
“Gelen vakaların birçoğu kendi imkanlarıyla geliyorlar. Ambulans hizmetleri yetersiz. Bir vaka ambulansla geliyorsa beş vaka kendi imkanıyla geliyor. Bildiğiniz gibi eğer kamu, enkazdan çıkarmış olsa ambulansla hastaneye getiriliyor. Bu da demek oluyor ki oradaki müdahaleyi insanlar kendileri yapıyor.”
‘VALİLİĞİN KRİZ MASASINA ALINMADIK’
Hastanelere intikal eden vakalarda en çok kırık ve ezilme sendromu olduğunu belirten Ezer, hekim sayısı ve yatak kapasitesinde yetersizlik oluşabileceği kanaatinde. Ezer, hekimlerin bir süre sonra yorulabileceğini söyleyerek, “Çünkü dur durak bilmeden çalışıyorlar. Bu yüzden destek ihtiyacı doğacaktır” dedi.
Şanlıurfa İl Müdürlüğü’ne “Gönüllü olan hekimlerimiz var. Bu yönde görevlendirme çıkarabilirseniz iyi olur” diyerek taleplerini ilettiklerini paylaşan Ezer, valilik düzeyinde oluşturulan kriz masasına alınmadıklarını söyledi.
‘KOORDİNASYON OLUŞTURAMIYORUZ’
Ezer, Şanlıurfa Tabip Odası olarak Adıyaman’da çadır oluşturduklarını dile getirerek, şunları anlattı:
“Eczacı Odası’nın ilaç desteği olacak. Çünkü orada hiçbir şekilde sağlık hizmetleri yok. Oradaki hastaneler bu yükü kaldıramayacak durumda. Ama bir türlü devlet aygıtlarıyla koordinasyon oluşturamıyoruz taleplerimize rağmen.”
ADIYAMAN VE MALATYA TABİP ODASI YIKILDI
Deprem bölgelerinden Adıyaman, Malatya ve Hatay’da ise hekimler açısından durum biraz daha farklı. Adıyaman Tabipleri Odası’nın ve Malatya Tabip Odası’nın ofislerinin bulunduğu binalar yıkılmış; Hatay’daki binası ise hasar almış durumda.
‘ACİLİN ÖNÜ ÖLÜ DOLU’
Adıyaman’daki hastanelerin durumunu sormak için ulaştığımız Adıyaman Tabip Odası Başkanı İsmail Tosun, “Ofisimiz yok ki” diye cevapladı ilk sorumuzu. Ardından ancak şunları söyleyebildi:
“Hastanelerde ameliyatlar devam ediyor. Cerrahi malzeme sıkıntısı var. Acilin önü ölü dolu. Sistem daha dün itibarıyla oturmaya başladı. Ama ölü sayısı çok fazla.”
Malatya Tabip Odası Başkanı Mustafa Sezai Demirel ise depremzedelerden. Malatya’da tedavi olamayınca Ankara’ya sevk edildiğini ve burada tedavi görmeye başladığını söyledi. Malatya’daki Tabip Odası binasının çöktüğünü aktaran Demirel, “Çalışılacak halde değil” dedi.
Hatay’daki Tabip Odası yetkililerine ise ulaşamadık.
GAZİANTEP’TE YOĞUN BAKIMLAR DOLDU
Gaziantep-Kilis Tabip Odası Başkanı Mehmet Yılmaz, Gaziantep merkezdeki yoğun bakımların dolu olduğunu ve farklı illere hasta sevklerinin başladığını söyledi. Poliklinik hizmetleri ve acillerin full çalıştığını belirten Yılmaz, “Bugün ezilme, donma ve yaralanma olan hastalar daha çok geliyor. Ama tüm özeller de çalışıyor. Bir hastanemizin yoğun bakımı kapalı. Şehit Kamil ve Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin yoğun bakımları dolu. Nurdağı ve Islahiye’de olay büyük. Çok daha etkili bir kriz yönetimi yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
OSMANİYE’DE HASTANELERİN SON DURUMU
Osmaniye’ye ilişkin son durumu aktaran Osmaniye Tabip Odası Başkanı Asu Kaya, il devlet hastanesinin çalışır durumda olduğunu fakat Bahçe ilçesindeki devlet hastanesinin çalışamaz durumda olduğunu söyledi. Kaya, Osmaniye merkezdeki 4 özel hastanenin durumunu şöyle anlattı:
“Merkezdeki 4 özel hastanemizden sadece birinde yoğun bakım ve ana branşlar çalışıyor. Birinin kirişleri tamamıyla kırıldığı için çalışmıyor. Diğer ikisinden birinin ameliyathanesinin duvarı çöktüğü için çalışmıyor, sadece ayakta tedavi edilecek hastalara poliklinik hizmeti verilebiliyor. Diğer hastanemizde de sadece acil hizmetleri verilebiliyor.”
‘ÇADIRLAR YIKILAN MAHALLERE 2 KİLOMETRE UZAKTA’
Osmaniye’deki deprem sonrası genel durumu da anlatan Kaya, Osmaniye’de en çok hasar görev Esenevler ve Rahime Hatun mahallelerine dikkat çekti. Kaya, merkeze kurulan çadırların bu iki mahalleye iki kilometre kadar uzak olduğunu belirterek, “Bölgenin içerisindeki boş alanlara çadır istiyoruz. Yeme-içme sıkıntımız kalmadı ama mobil tuvalet ihtiyacı var” diye konuştu.
‘ADANA’DA YENİ YOĞUN BAKIMLAR AÇTIK’
Adana’nın kritik önemini anlatan Adana Tabip Odası Başkanı Selahattin Menteş, Adana’nın hastaların gelip dağıldığı yer durumuna geldiğini ifade etti. Menteş, Adana’daki hastaların yüzde 80’ini Kahramanmaraş, İskenderun ve çevre illerden gelen hastaların oluşturduğunu söyledi.
Vatandaşların kendi imkanlarıyla enkazdan çıkardıkları hastaları Adana’ya getirdiğini belirten Menteş, “Durumu kötüleşen hastalar da Adana’ya getiriliyor. Biz burada ilk müdahalelerini yapıp etrafa dağıtıyoruz. Dünden itibaren gerek helikopterlerle gerek ambulanslarla Ankara, İstanbul da dahil olmak üzere çevre ilçelerimize dağıtmaya başladık hastalarımızı. Şu an hastanelerimiz tamamen dolmak üzere ama devamlı bir sirkülasyon var. Gelenlerin ameliyatını yapıp, tedavisini yapıp başka yerlere gönderiyoruz. Yoğun bakımlarımız doldu, yeni yoğun bakımlar açtık” ifadelerini kullandı.
DİYARBAKIR ÇEVRE İLLERE DE BAKIYOR
Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan ise, yoğun bakım kapasitelerinin genişletildiğini belirterek, “Hastaneler hizmet vermeye devam ediyor. Binalarda ciddi bir hasar yok. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İnşaat Mühendisleri Odası incelemelerini yaptı. Diğer illerden de hasta kabulü yapılıyor” dedi.