Demirören ailesine ait Demirören Holding, son dönemin en çok tartışılan şirketlerinden biri. Kamu kuruluşu olan Ziraat Bankası'ndan aldığı kredileri geri ödememesiyle gündeme gelen ailenin, vergi cennetlerindeki faaliyetleri Pandora Papers adlı belgelerle ortaya çıktı.
DW Türkçe'den Pelin Ünker ve Serdar Vardar'ın haberine göre; Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Yıldırım Demirören'in eşi Hazan Revna Demirören ve kardeşi Holding Yönetim Kurulu üyesi Fikret Tayfun Demirören'in ismi Pandora Papers belgelerinde geçiyor.
LONDRA'DA GAYRİMENKULLER SATIN ALMIŞLAR
Kayıtlarda, Türkiye'de aldığı kredileri ödemeyen Demirören Ailesi'nin, vergi cenneti Britanya Virjin Adaları üzerinden Londra'da gayrimenkuller satın aldığı ve yatırımlarını vergi cennetlerinde değerlendirdikleri görülüyor.
Pandora Papers belgelerine, Yıldırım Demirören'in eşi Hazan Revna Demirören'in Britanya Virjin Adaları'nda iki offshore şirketi olduğu yansıdı. Destination Ventures Limited adlı şirket 23 Aralık 2010'da Londra merkezli yatırım firması UBS şirketinin önerisi üzerine, offshore danışmanlık şirketi Trident Trust aracılığıyla kuruluyor.
Şirketin kuruluş amacının Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'da gayrimenkul almak olduğu belirtilirken belgeler, Destination Ventures'ın 2017 yılındaki varlıkların değerinin 1,5 milyon pound olduğunu gösteriyor. Kayıtlara göre 2021 yılında ise şirket üzerinde iki gayrimenkul var. Chealsea Bridge'de alınan evlerin birinin fiyatı 755 bin pound, diğerinin ise 320 bin pound.
MESLEĞİ EV HANIMI OLARAK KAYITLARA GEÇTİ
Belgelerde, Hazan Revna Demirören'in mal varlığının kaynağı, babasından kalan miras, Ulusoy'un imtiyaz sahibi olması, UBS London'daki hesabından elde ettiği kârlar olarak belirtilirken mesleği de ev hanımı olarak kayıtlara geçiyor.
Trident Trust belgelerine göre Hazan Revna Demirören ile ilişkili olan ikinci şirket ise 2009'da kurulan Forgen International Limited. Vekil hissedarların bulunduğu, böylece gerçek sahibinin perde arkasında kaldığı Britanya Virjin Adaları merkezli şirkette, Revna Demirören imza yetkisine sahip.
ŞİRKETİN 2015 YILINDA KAPATILMASI İSTENDİ
Şirket üzerinden Londra'nın Ebury Caddesi üzerinde bir daire satın alınıyor ve 2010 yılında evin değerinin 1 milyon 850 bin pound olduğu belirtiliyor. Daire 2014 yılında 2 milyon 650 bin pounda satılıyor ve şirketin 2015 yılında kapatılması isteniyor.
İngiltere'de gayrimenkullerin offshore şirketler aracılığıyla alınması, ev sahiplerine büyük oranda vergi avantajı sağlıyor. Bu yolla yıllık ödenmesi gereken konut vergisi oranı düştüğü gibi veraset ve intikal gibi bazı vergilerden de muaf olunuyor.
'BABAMDAN İNTİKAL EDEN İŞLEMLER'
Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Revna Demirören, "Sözünü ettiğiniz olaylar, rahmetli babamdan intikal eden ailevi işlemlerim olup 21 Haziran 2021 tarihinde Yurtdışı Varlıkları Bildirimine ilişkin kanun gereği ilgili makamlara iletilmiştir" ifadelerini kullandı.
Revna Demirören'in babası Cemal Ulusoy, 1989'da vefat etmişti. Yurt dışı varlıklarının bildirimine ilişkin "Varlık Barışı" ise en son geçen Haziran ayında yıl sonuna dek uzatıldı. Düzenleme ile kaynağı belirsiz varlığını Türkiye'de kayıt altına alanlara sıfır vergi avantajı uygulanıyor. Bu kaynakların daha sonra yurt dışına çıkarılmasında da hiçbir engel bulunmuyor.
TAYFUN DEMİRÖREN'DEN CEVAP YOK
Pandora Papers belgelerinde Demirören Holding Yönetim Kurulu Üyesi Fikret Tayfun Demirören'in adının geçtiği evraklar ise daha yakın tarihe dayanıyor. Tayfun Demirören'in adı Dubai'de bulunan CW Partners isimli servet planlama, hukuk ve finansal danışmanlık şirketi ve Trident Trust belgelerinde geçiyor. Tayfun Demirören'e danışmanlık yapan CW Partners firması, Demirören’e ait kimlik ve adres bilgilerini teyit etmek için 28 Ocak 2019'da Trident Trust'a, offshore şirket kurmak için de gerekli olan çeşitli evraklar gönderiyor.
Tayfun Demirören ve Demirören Holding konuyla ilgili sorulara yanıt vermedi.
ZİRAAT BANKASI'NA OLAN BORÇ ÖDENMEDİ
Holding, Türkiye tarihinin en büyük medya sahipliği değişimini ifade eden bu el değişimi sırasında, Ziraat Bankası'ndan iki yıl geri ödemesiz ve 10 yıl vadeyle taksitlendirilen 675 milyon dolar kredi aldı. Ancak bu krediyi geri ödemedi.
Kredi borcu ile ilgili tartışmalar, ilk kez geçen yıl Haziran ayında CHP Ankara Milletvekili Ali Haydar Hakverdi'nin Ziraat Bankası Genel Müdürlüğüne yönelttiği sorularla gündeme geldi. Kredi ödemelerinin Mayıs 2020'de başlaması gerekiyordu. Bankaya taksitlerin ödenmeye başlanıp başlanmadığını soran Hakverdi, "Bu bir müşteri sırrı, bunu sizinle paylaşamayız" yanıtını aldı.
Organize suç örgütü kurmakla suçlanan ve yurt dışında yaşayan Sedat Peker ise Haziran ayında yayınladığı dokuzuncu videoda, Demirören Medya'nın, aldığı kredi için ana para ve faiz dahil hiçbir ödeme yapmadığını iddia etmişti.
Tartışmalara katılan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Ağustos ayında ailenin kredi borcunun "banka ve müşteri sırrı" olduğunu açıkladı.
BANKALARLA GÖRÜŞÜYOR
Ancak Reuters haber ajansının 4 Ekim tarihli haberine göre, Demirören'in kredilerini geri ödeme sorunu şimdiye kadar bilindiğinden daha büyük. Holding'in medya sektörünün yanı sıra Milli Piyango ve enerji alanlarındaki devasa satın almaları yapmak için çektiği kredileri ödeyemediği, hatta bazı varlıklarını satmak zorunda kalabileceği iddia ediliyor.
Habere göre toplamda 2 milyar ABD doları bulan kredi borcunu yeniden yapılandırmak isteyen Demirören Grubu, Ziraat Bankası dahil sekiz veya dokuz banka ile görüşmeler sürdürüyor.
Demirören Holding, 2019'da Milli Piyango'nun 10 yıllık işletme hakkını tartışmalı bir şekilde Türkiye Varlık Fonu'ndan (TVF) satın almıştı. TVF'nin "davet usulü" gerçekleştirdiği ihaleye tek teklif, şartnamenin değiştirilmesi sonucu Demirören Holding ve İtalyan ortağı SİSAL'den gelmişti. Holding, aynı dönemde başka bir ortaklıkla İddaa ihalesini de kazanmış, Yıldırım Demirören'in ihaleye girdiği sırada Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı olması tartışma yaratmıştı. Demirören, ihale sonuçlandıktan sonra Şubat 2019'da TFF Başkanlığı'ndan istifa etmişti.
Yıldırım Demirören, Forbes Türkiye'nin yayınladığı listeye göre 2020 yılında 550 milyon dolarlık servetiyle Türkiye'nin en zengin 64'üncü kişisi.
PANDORA BELGELERİ NEDİR?
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun (ICIJ) yeni projesi olan Pandora Papers, dünyanın her yerinden 35 ülkenin eski ve yeni lideri, 336 politikacı ve üst düzey kamu görevlisinin offshore sırlarını ortaya döktü.
Vergi cennetlerinde offshore danışmanlığı yapan 14 hukuk firmasından sızan 11 milyon 900 bini aşkın belgeyi, 117 ülkeden 600'den fazla gazeteci yaklaşık iki yıl boyunca inceledi.