Tatil ve Delta etkisiyle vakalar tırmanırken aşılamada hız düştü. Toplumsal bağışıklık eşiği çok uzakta kaldı. Gerilemede ise aşı karşıtları etkili oldu. Türkiye’nin önündeki en önemli konu başlıklarından biri olan okulların açılmasına bir ay kala ortaya çıkan tablo, acil çözüm gerekliliğini gösterdi. Bu noktada İtalya’nın ‘yeşil pasaport’ modeli dikkat çekti. Hükümet ‘Aşı olan serbest dolaşır, olmayan konsere de restorana da giremez’ kararı aldı.
BU TIRMANIŞ DEVAM EDECEK DURDURMANIN YOLU DA AŞI
Uygulamayla bazı bölgelerde aşı oranları yüzde 200’e kadar çıktı. ‘Kovid sertifikası’nın çalıştığını gösteren ve Türkiye’de daha önce dile getirilen örnek ‘bizde de başlatılsın’ çağrılarını artırdı. Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, kapıdaki tehlike için “Tırmanış sürecek. İlk yapmamız gereken de aşılama” dedi. Halk Sağlığı Uzmanı Nuriye Ortaylı “Göçmenlerle birlikte aşısızlardan oluşan 70 milyonluk nüfus yeni zirvelere yeter de artar bile” uyarısında bulundu.
SALGINI UNUTTUK BU SONUCA YOL AÇTIK
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sosyal medyadan aşı çağrısında bulundu: Hâlâ salgın şartlarında yaşadığımızı bugünkü sonuca yol açacak düzeyde unuttuk. Yaklaşık 23 milyon kişi henüz aşı olmadı. 2. dozu olmayanların sayısı 17 milyon. Aşıdan istediğimiz sonucu almak için süreci hızla tamamlamalıyız. Şimdiki sorun, tedbirlerin esnetilmesi. Kontrolü ele alalım.
‘AŞISIZLAR’A ÇÖZÜM YOLU ‘YEŞİL PASAPORT’
Türkiye, salgında kritik eşiği atlayamadan yaz aylarının rehavetine kapıldı. Aşıya olan ilgi sert düşüş yaşayarak günlük 150 binli sayılara indi. 23 milyon kişinin koluna iğne bile değmemesi sonrası uzmanlar, İtalya’da uygulanan ve aşıya katılımda 1 günde yüzde 200 artış sağlayan ‘Kovid sertifikası’nı işaret etti. ‘Biz neden ‘yeşil pasaport’ benzeri bir uygulamaya geçmiyoruz?’ sorusu gündeme geldi.
Koronavirüs salgınında Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantının etkisiyle dünya genelinde vakalar tırmanışa geçti. Türkiye’de de etkisini gösteren Delta varyantı nedeniyle vakalarda tekrar patlama yaşandı. İki hafta içerisinde 4 binden 13 bine fırlayan vaka sayılarındaki artışın en büyük nedeni ise yeterli düzeyde aşılamanın yapılmaması olarak gösterildi.
Yaz aylarının gelişiyle birlikte oluşan rehavet ortamının yanına bir de Kurban Bayramı tatili eklenince toplumda ‘salgın bitti’ algısının oluşması ve aşıya karşı özellikle sosyal medya üzerinden bilimsel verilerden uzak bir şekilde karalama kampanyalarının da başlatılması, 23 milyon kişinin aşısını yaptırmamasına neden oldu. Günlük uygulanan doz sayısı 1.5 milyondan 150 binlere gerileyerek 10 katlık bir düşüş yaşandı. Türkiye salgında 4’üncü dalgayı yaşamaya başladı.
Toplumsal bağışıklığın önünde duvar oluşturan tablo sonrası uzmanlar, İtalya’da yürürlüğe sokulan “Yeşil pasaport” olarak da anılan Kovid sertifikasını işaret etti. Stadyumlar, spor salonları, eğlence parkları, sinemalar, tiyatrolar, gösteriler girebilmek için Kovid sertifikası zorunlu hale getirildiği ülkede aşıya olan ilgi bir günde yüzde 200 arttı. Somut sonuç ‘Yeşil paso Türkiye’de neden uygulanmıyor?’ sorusunu gündeme taşıdı. Uzmanlar, Çizme’de uygulanan formül için çağrıda bulundu.
Daha önce benzer örneklerinin dile getirildiği uygulama için ‘Bizde de başlatılsın’ yorumları yapıldı. Halk TV’de katıldığı bir programda vaka sayılarını düşürmenin tek yolu olarak aşıyı işaret eden Prof. Dr. Mehmet Ceyhan “Devletin kısıtlama uygulaması ve halkın maske mesafe önlemlerine uyması gerekmektedir. Bakanlığın bize 2 doz aşılama oranını vermesi gerekiyor. Özet olarak şunu söyleyebiliriz; aşılar varyantlara karşı etkisiz değil. Elimizdeki en güçlü silah. Bir kişinin aşısız yakalanmasıyla aşılı yakalanması bir değil. Salgını kendi haline bıraksanız da bu şekilde seyreder. Bir insan bir yanlışı yapabilir devlette de yapabilir ama 4 defa aynı yanlışı yapıp olumsuz sonuçlanması kabul edilebilir bir şey değil” dedi.
Serbestiye’ye konuşan Halk Sağlığı uzmanı Nuriye Ortaylı ise “İki dozla aşılanan insan sayısı 22 milyon civarında. Göçmenlerle birlikte 90 milyonu bulmuş olan Türkiye nüfusunun ancak yüzde 25’i. Bu tam aşılıların 8-9 milyonunun koruyuculuğu düşük olan Sinovac’la aşılandığını, geriye kalanların önemli bir kısmının da ikinci dozlarını henüz yaptırdığını düşünürsek her beş kişiden dördünün enfeksiyona açık olduğunu görürüz. Aşısızlardan oluşan 70 milyonluk bir nüfus. Yeni mutasyonlarla bulaşıcılığını kat ve kat arttırmış Korona virüsün beslenip çoğalması, yeni zirvelere ulaşması için yeter de artar bile” uyarısında bulundu.
‘BU YANGIN BÜYÜR SÖNDÜREMEZSİNİZ’
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Saltık, koronavirüs vakalarının yeniden tırmanışa geçtiğini belirterek “Derhal kısıtlamalara başlayın, bu yangın büyür ve söndüremezsiniz” dedi. Sosyal medya hesabından günlük vaka haritasını paylaşan Saltık “Derhal kısıtlara başlayın, bu yangın büyür ve söndüremezsiniz. 2. ve 3. dalga için de çok uyardık. Masum insanlar ölmesin; salgını bilimsel-insani yönetin; ticari-politik-alaturka değil; risk çok büyük, uyanın” uyarısında bulundu.
ALANYA’NIN ‘İSTİKLAL CADDESİ’NDE MASKE ZORUNLULUĞU
Artan koronavirüs vakaları sonrası Antalya’nın Alanya ilçesinde kaymakamlık tarafından alınan kararla barlar sokağında maske takma zorunluğu getirildi. Alanya Kaymakamı Fatih Ürkmezer’in talimatı ile İskele bölgesinde bulunan Barlar Sokağı girişlerine bariyerler konularak maske kontrolü yapıldı, maskesiz yerli ve yabancı turistler sokağa alınmadı. Bayram tatilinde nüfusu dört artarak 1,5 milyona ulaşan Alanya’da her akşam binlerce tatilcinin uğrak yeri olan banlar sokağında maske zorunluluğu getirildi. 13 ayrı noktada bariyer kuran emniyet güçleri vatandaşların çarşı ve barlar bölgesine girişini yasakladı. Bariyerlere gelen turistler emniyet güçleri tarafından maske takmaları konusunda uyarıldı. Maskesi olanlar çarşı ve barlar bölgesine alınırken maskesiz turistler geri gönderildi.
İKİNCİ DOZU OLMAYAN 17 MİLYON KİŞİ VAR
Aşılama oranı da her gün biraz daha düşerken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 23 milyon kişinin henüz aşı olmadığını duyurdu. Bakan Koca “Yaklaşık 23 Milyon kişi henüz aşı olmadı. 2. dozu olmayanların sayısı 17 Milyon. Çift doz aşı olup 3. doz aşıya gelmeyenlerin sayısı 9 Milyona yakın. Aşıdan istediğimiz sonucu almak için süreci hızla tamamlamalıyız. Şu anki sorun, tedbirlerin esnetilmesidir. Kontrolü ele alalım” dedi. Vaka artışıyla ilgili de paylaşımda bulunan Koca “Yeni vaka sayıları, bildiğimiz gibi ortalama 1 hafta önceki temaslardan kaynaklanıyor. Bu demektir ki, yakın günlerde, halen salgın şartlarında yaşadığımızı, bugünkü sonuca yol açacak düzeyde unuttuk. Aşı ve tedbirle yeniden mücadeleye dönelim” uyarısında bulundu.
AŞILAMA DİBE ÇAKILDI VAKALAR PİK YAPTI
Sağlık Bakanlığı’nca açıklanan haftalık risk haritasında kırmızı bölge ilan edilen Diyarbakır’da, günlük vaklar 500’ü buldu. Kentte 4’üncü pikin yaşandığını söyleyen Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan “Vakalarda piki yaşıyoruz fakat aşılamada dipteyiz. Salgından çıkışın tek yolu aşı” uyarısında bulundu.
Türkiye’de yaz rehavetinin üstüne bir de Kurban Bayramı tatili eklenince, günlük aşılama oranında yüzde 80’lere varan düşüşler yaşandı. Bu duruma bir de Delta varyantı eklenince vakalarda patlama yaşanmaya başladı.
Konuyla ilgili Mezopotamya Ajansı’ndan Eylem Akdağ’a konuşan Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan, risk haritasında kırmızıya dönen Diyarbakır’daki durum hakkında uyarılarda bulundu. Diyarbakır’ın vaka artışında ilk beş şehir arasında yer aldığına dikkati çeken Turan, yaz sezonu başlangıcında tedbirlerin ortadan kaldırılması dolayısıyla bu durumu öngördüklerini dile getirdi.
Tedbirlerin kaldırılmasıyla insanlarda rehavet oluştuğunu söyleyen Turan “İnsanlar ‘korana virüsü bitti’ diyerek, neredeyse maske kullanmayacak duruma geldi. Fakat tekrar söylüyoruz; pandemi daha bitmedi, devam ediyor” diye uyardı. Şu anda da dördüncü pikin yaşandığını söyleyen Turan “Diyarbakır’da 15 gün öncesinde pozitif sayısı 140 idi, fakat şimdi günde 500 kişinin testi pozitif. Bunun etkilerini de ilerleyen günlerde göreceğiz. Vakalarda piki yaşıyoruz fakat aşılamada dipteyiz maalesef. Birinci dozda yüzde 39’larda, ikinci dozda ise yüzde 17’lerdeyiz” diye konuştu. Aşılama oranını yükseltmek için hem Türkçe hem de Kürtçe dillerinde çağrılarda bulunduklarını belirten Turan “Şu an tek çıkış noktamız aşı. Çünkü halen etkin bir tedavi yöntemi yok. En büyük avantajımız aşılarımızın olması. Aşı olmak, toplumsal sorumluluğumuz” ifadelerini kullandı.