‘BİZ DÜŞÜRDÜK’LE PİYASADA FAİZ DÜŞMEDİ İHTİYAÇ, TAŞIT, TÜKETİCİ KREDİSİ FIRLADI
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Faiz sebep enflasyon sonuç. Bundan dönüş yok’ yaklaşımına uygun olarak MB politika faizini 19’dan 14’e çekti. Fakat hükümetin algıya yönelik söylemleriyle yürüttüğü süreçte Merkez’in bilime aykırı hamlesi piyasada karşılık bulmadı. Kredi faizleri düzenli şekilde arttı. Eylül 2021’de 23 seviyesinde olan ihtiyaç kredilerindeki faiz tırmanışı geçen ay yüzde 28’e kadar ulaştı. Diğer kalemlerde de benzer tablo oluştu.
DOLAR KURU YENİDEN 13’ÜN ÜSTÜNDE ZAMLARLA GEÇİM DERDİ KATLANIYOR
Hükümetin faiz hassasiyeti devletin borçlanma oranlarına da yansımadı. 5 yıllık faizde rekor kırıldı. Sahadaki tablonun etkisi kura da yansıdı. Geçen yıl eylül ayında 8.30’u gören dolar yıl sonunu 13.30’la kapattı. Dövize bağlı zam sağanağının son örneği de yılbaşında akaryakıttan elektriğe her kalemde yaşanan artışlar oldu. Tartışmalı kararlarla, yeni sistemlerle gelinen noktada oluşan sıkıntılı tablo ‘Kazanan kim oldu?’ sorusuna yol açtı.
TMO TARLADAN UCUZA ALIP FIRINA PAHALI SATIYOR
Türkiye yeni yıla iğneden ipliğe yapılan zamlarla girdi. Ekmeğe peş peşe zam gelirken TMO ekmeklik buğdayın ve arpanın fiyatını arttırdı. Kurum ekmeklik buğday fiyatına yüzde 23 ve arpa fiyatına ise yüzde 24 zam yaptı. TMO, çiftçiden 2 bin 250 liraya aldığı ekmeklik buğday alırken, piyasaya 3 bin 275 TL’den satıyor. Bunun yanı sıra TİGEM’in 2020 yılında çiftçiden aldığı buğdayı piyasaya yüzde 58 kârla sattığı ortaya çıkmıştı. Yerli üretici mağdur olurken ithal buğday iki katı fiyatına alınıyor.
Türk Lirası’nın hızlı değer kaybı, ekonomide yaşanan sıkıntılar zam furyası olarak dönüyor. Türkiye yeni yıla yeni zamlarla girdi. Başta temel gıda ürünleri, enerji, ulaşım, köprü ve otoyollar, vergiler harçlar hemen her şeye yüksek oranda zam yapıldı. Temel besin kaynağı ekmeğin fiyatı durmadan artarken Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), ekmeklik buğdayın ve arpanın fiyatını arttırdı. TMO, 2022’nin ocak ayı için 1 milyon 220 bin ton hububatı satışa açtığını açıkladı. TMO, piyasayı regüle etmek için sattığı ekmeklik buğday fiyatına yüzde 23 ve arpa fiyatına ise yüzde 24 zam yaptı. Kurum yerli üreticiden buğdayın tonunu 2 bin 250 liradan, arpanın tonunu ise bin 750 liradan alıyor. Besici ve yetiştiricilere tonu 2 bin 50 TL’den satılan arpa fiyatı ocak ayı itibariyle 2 bin 550 TL’ye un ve bulgur fabrikalarına 2 bin 625-2 bin 675 TL’den satılan ekmeklik buğday fiyatı ise 3 bin 225-3 bin 275 TL’ye çıkarıldı.
Kurum yaptığı açıklamada ‘’ Artan hammadde fiyatlarının et, süt ve yem üreticilerimizin maliyetleri üzerindeki olumsuz etkisini hafifletmek üzere temmuz ayından itibaren ‘Yem Regülasyon Çalışması’ kapsamında satışlara başlanmış, eylül ayı itibariyle de ‘Un Regülasyon Çalışması’ kapsamında un sektörüne yönelik ekmeklik buğday satışlarına başlanmıştır’’ ifadelerine yer verdi. Öte yandan 2021 yılında kuralık ve artan maliyetler tarımda üretimi giderek zorlaştırdı. Devlet zararına üretim yapan çiftçiye destek vermediği gibi ürünlerini de ucuza aldı. TMO yerli buğdayın tonunu 2 bin 250 liradan alırken, ithal buğdayın tonunu yaklaşık olarak 4 bin 554 lira civarında alıyor. 2021 yılı hasat döneminde ise 30 Haziran’da başlamak üzere 6 ayrı ihale gerçekleştirilmiş ve toplam 2 milyon 20 bin ton ekmeklik buğday ithal edilmiştir. Son olarak 21 Aralık’ta yapılan 320 bin tonluk 7 ihalenin sonuçlanmasıyla ile TMO’nun ekmeklik buğday ithalatı 2 milyon 340 bin tona yükselecek.
İTHALATIN MALİYETİ İKİ KAT FAZLA
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 2021 ürünü ekmeklik buğday alım fiyatını 17 Mayıs 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açıkladı. O gün ton başına 2 bin 250 lira olarak açıklanan fiyat 269 dolara denk geliyordu. Dolar kuru 8,36 liraydı. 21 Aralık’ta buğday ithalatı için yapılan son ihalede 362 dolar fiyat verildi. O günkü kur ile buğday ortalama 4 bin 554 lira oldu. Konya Ticaret Borsası’nda ekmeklik buğday fiyatının tonu 5 bin liraydı gördü. Böylece hem iç piyasada hem de ithalatta buğdayın ton fiyatı Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yerli buğday alım fiyatının iki katından daha yüksek bir fiyata ulaşmış oldu.
STOK VE ARZDA HERHANGİ BİR SIKINTI YOK
Stok ve arz güvenliğinde herhangi bir sıkıntı söz konusu olmadığını açıklayan TMO buna rağmen ekmeklik buğday fiyatına yüzde 23 ve arpa fiyatına ise yüzde 24 zam yaptı. TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal 2021’e dair yaptığı son değerlendirmede, tüm halkın gıda güvenliği için TMO’nun stoklarına sürekli takviye yapıldığını belirterek, “Geldiğimiz gün itibarıyla şunu rahatlıkla söyleyebiliriz, stok ve arz güvenliği açısından herhangi bir sıkıntı söz konusu değil” açıklamasında bulunmuştu.
TCDD: İBB’NİN YAPTIĞI HUKUKSUZ
İBB: ELİNİZİ TUTAN YOK BEDAVA YAPIN
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Marmaray’a yüzde 36 oranında zam yapılmasının ardından söz konusu tarifenin İBB tarafından hukuksuz şekilde yürürlüğe konulduğu iddia etti. TCDD tarafından yapılan açıklamada konuyla ilgili hukuki yollara başvurulacağı ifade edildi. İBB Sözcüsü Murat Ongun’dan iddiaya ilişkin açıklama geldi. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Ongun “Devlet ‘dedikodu’ yapmaz. UKOME kararında imzalar mevcut. Son günlerde bazı kamu kurumlarımızın tavrı ile trol hesaplar arasında fark göremiyoruz. Devlet kurumları trolleşemez. Yüzde 125 zamlı elektrik kullanacak TCDD çok samimiyse ulaşımı bedava bile yapabilir. Elinizi tutan yok” ifadelerini kullandı.