EDA SANĞU
Mısır’a ‘Rabia’ üzerinden en sert tavır gösterildi, Sisi karşıtı söylem iç politikada kullanıldı. Ancak bu yaklaşım, dışarıda bölgesel işbirliklerine fren olduktan 8 yıl sonra terk edildi. ‘Kayıp yıllar’ tartışması sürerken zeytin dalı diplomasisi Kaşıkçı vahşetinin ardından iplerin koptuğu Suudi Arabistan’a uzatıldı. Son adım ise BAE oldu. Cumhurbaşkanı, Ulusal Güvenlik Danışmanı Al Nahyan’ı Ankara’da kabul etti. “Türkiye’de çok ciddi yatırım planları var” dedi.
Erdoğan, kritik ziyaretten iki hafta sonra da Abu Dabi Veliaht Prensi el Nahyan’la telefonda görüştü. BAE resmi ajansının metninde, tarafların ikili ilişkilerin güçlendirilmesini ele aldıkları belirtildi. ‘İki dost ülke’ vurgusu yapıldı. İletişim Başkanlığı da iki ülke ilişkilerinin ele alındığını kaydetti. Öte yandan, Körfez’le görüşmeler yeniden başlarken bölgede bulunduğu belirtilen suç örgütü lideri Sedat Peker’in çarpıcı iddialar içeren yayınlarının kesilmesi de dikkat çekti.
ANKARA-KÖRFEZ HATTINDA NORMALLEŞME DİPLOMASİSİ
Mısır’la 8 yıl sonra normalleşmeye başlayan Ankara, Suudi Arabistan’ın ardından BAE’yle de diplomasiye hız verdi. Abu Dabi Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun bin Zayed’i iki hafta önce Beştepe’de kabul eden Cumhurbaşkanı Erdoğan “Türkiye’de çok ciddi yatırım planları var” dedi. Ardından Veliaht Prens’le de telefonla görüştü. ‘İki dost ülke’ vurgusu yapılan zirvede ‘ilişkileri güçlendirelim’ mutabakatı çıktı. Atılan adımlara “Ankara Körfez’le normalleşiyor” yorumları getirildi.
Türkiye Körfez’e dönüş için normalleşme adımları atmaya devam ediyor. Ankara Mısır’ın ardından FETÖ’nün 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ilişkilerinin bozulduğu Birleşik Arap Emirlikleri’yle (BAE)de normalleşme adımları atmaya başladı. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Abu Dabi’nin ihanet kalkışmasını arkasındaki organizatör ve finansör olduğu iddia edilmişti. Bununla ilgili resmi adım ise Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 2020 ağustos ayında atılmıştı. Ankara Başsavcılığı BAE Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan’ın danışmanı Muhammed Dahlan hakkında ‘darbe girişimini finanse etmek’ ve ‘uluslararası casusluk’ suçlarından İnterpol’e ‘kırmızı bülten’ talebinde bulunmuştu.
ANKARA’DAN BAE’YE LİBYA SUÇLAMASI:
Türkiye geçen yıl da BAE’yi Libya ve Yemen’deki müdahaleler yoluyla Orta Doğu’ya kaos getirmekle suçlamıştı. BAE ve diğer bazı ülkeler ise Türkiye’nin askeri eylemlerini eleştirmişti. Hatta BAE’nin 2017’de 1,7 milyar dolara kadar yükselen bu ülkedeki Türk müteahhitlerin müteahhitlik işi alımlarını, 2020’nin ilk sekiz ayında sıfıra kadar indirdiği belirtilmişti. İki ülke arasındaki gerginlik Suç Örgütü lideri Sedat Peker’in YouTube’den yayınladığı videolar sonrası tekrar alevlenmişti. Ankara’nın Abu Dani nezdinde Peker konusunda görüşmelere bağladığı belirtilmişti. Bu iddialar sonrası Peker’in siyaset-medya-mafya-emniyet konusundaki ifşalarını yaptığı videoları kesildi.
ERDOĞAN VELİAHT PRENSLE GÖRÜŞTÜ:
Bu gelişmeden kısa bir süre sonra BEA Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun bin Zayed Al Nahyan iki hafta önce Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü. Ekonomik işbirliği vurgusunun yapıldığı görüşme sonrası Erdoğan yatırım yapılacağını belirtti. BEA Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun bin Zayed Al Nahyan Ankara’nın ardından Türkiye’nin ekonomik ve askeri işbirliğini her geçen geliştirdiği Katar’ın Başkenti Doha’ya da gitmişti. Bu diplomasi trafiğinden iki hafta sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ile BAE Abu Dabi Veliaht Prensi Nahyan’ın telefonla görüştü. Görüşme ‘bölgesel rakipler arasındaki ilişkilerin düzelmesinin bir işareti’ olarak yorumlandı. Görüşmede ise bölgesel meseleler konuşuldu.
İLİŞKİLERİN DÜZELMESİNE BİR İŞARET:
Reuters’ın haberine göre, Erdoğan’ın basın ofisinden yapılan açıklamada, telefon görüşmesi ‘bölgesel rakipler arasındaki ilişkilerin düzelmesinin bir işareti’ olarak servis edildi. Açıklamada, “Görüşmelerde ülkeler arasındaki ilişkiler ve bölgesel meseleler ele alındı” denildi. Görüşmelerin ne zaman gerçekleştiği belirtilmedi.BAE’nin resmi ajansı WAM’da yer alan açıklamada ise Erdoğan ve Nahyan’ın görüşmede ikili ilişkiler ve bu ilişkilerin dost iki halk ve ülkenin ortak çıkarlarına hizmet edecek şekilde güçlendirilmesi ve kalkındırılmasının yollarını ele aldıkları kaydedildi. Erdoğan ve Nahyan’ın ortak çıkarlar, bölgesel ve uluslararası bazı meselelerde görüş alışverişinde bulundukları aktarıldı.
ANKARA VE ABU DABİ FARKLI CEPHELERDE:
Ankara ve Abu Dabi yıllardır ideolojik olarak birbirine karşı grupları destekledi. Türkiye, bölgedeki otokratları devirmek amacıyla “Arap baharı” ayaklanmalarında yer alan Müslüman Kardeşler başta olmak üzere İslamcı hareketleri destekliyor. Zengin Körfez liderleri, bu tür huzursuzlukların kendi ülkelerine ulaşacağından endişe ediyor. Ankara ile Abu Dabi, Libya başta olmak üzere, Yemen, ve Doğu Akdeniz’deki gelişmeler konusunda da karşı karşıya gelmişti. İki ülke Mısır’ta seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin devrilmesiyle biden Sisi darbesi konusunda da yine farklı cephelerde yer almıştı. Türkiye’nin desteklediği Müslüman Kardeşler’i Abu Dabi terör örgütü olarak ilan etmişti.,
İLK ADIM MISIR’LA ATILDI:
Mısır’da Mursi’yi deviren askeri cuntanın başı olan Abdulfettah es-Sisi’nin iktidara gelmesiyle Kahire ile Ankara ilişkileri minimum seviyeye indirilmişti. 8 yıl askıda devam en iki ülke ilişkileri bu yılın başında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarıyla normalleşmeye başladı. İstihbaratlar seviyesinde başlayan görüşmeler ardından teknik heyetlerle devam etti. Son ciddi görüşme ise 5 Mayıs’ta Kahire’de gerçekleşti. Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal beraberindeki heyetle Mısırlı mevkidaşı Hamdi Sanad Loza ile beraberindeki heyetiyle görüşmüştü. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da zirve sonrası “Mısır ile gerçekleştirilen görüşmeler pozitif bir atmosferde yapıldı” demişti. -EDA SANĞU