Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) 2 yılda 250 bin hedefiyle yola çıktığı “sosyal konut projesi” vatandaşların gündeminde önemli bir yer tutuyor. 20 yılda toplam 1 milyon 170 bin konutla yılda yaklaşık 60 bin konut yapan TOKİ böylece yılda 125 bin konut yapmış olacak.
Ancak her geçen gün daha da derinleşen ekonomik kriz, yurttaşın ev sahibi olmasını neredeyse imkansız hale getirdi. Son 3 yılda fahiş oranda artan konut fiyatları karşısında asgari ücrette büyük erime yaşanırken, vatandaş, konut sahibi olabilmek için bir kuruş bile harcamadan 30 yıllık maaşını biriktirmek zorunda.
Asgari ücret ile konut birim fiyatları arasındaki karşılaştırma son 4 yılda maaşların nasıl eridiğini ortaya koydu. Verilere göre, 2019'da asgari ücretli, maaşına hiç dokunmadan 100 metrekare evi 12 yılda alabilecek durumdayken, 2022'de bu süre tam 30 yıla çıktı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, konut birim fiyatları ile yıllık asgari ücret üzerinden yaptığı hesaplamalarda, asgari ücretli için ev almanın artık bir hayal olduğunu söyledi.
'BİRİM METREKARE FİYATI HER YIL AZALDI'
Merkez Bankası “Konut Fiyat Endeksi” verilerine göre çeşitli hesaplamalar yaparak asgari ücretlinin içerisinde bulunduğu durumu ortaya koyan CHP’li Ağbaba, çalışmasında şu tespitlere yer verdi:
"2019 yılsonunda 2 bin 931 TL konut metrekare birim fiyatı 2022 yılı Kasım ayında 16 bin 984 TL’ye yükseldi. 2019-2022 yılları arasında konutların birim metrekare fiyatı yüzde 479 oranında artmış oldu. 2010 yılında 2 bin 20 TL olan net asgari ücret ise yüzde 172 oranında artış ile 5 bin 500 TL’ye yükseldi. Bu durumda yıllık asgari ücretin denk düştüğü konut birim metrekare fiyatı 2019’dan bugüne her yıl azalmaya devam etti."
'30 YILDA BİR KURUŞ HARCAMADAN EV SAHİBİ OLABİLECEKLER'
“Bu durumda 100 metrekare bir ev için bir asgari ücretli aylığının bir kuruşunu dahi harcamadan 12 yılda ev sahibi olabilecekken, 2020 yılında bu 14 yıla, 2021 yılında 18 yıla, 2022 yılında ise 30 yıla çıkmıştır. 2022 yılında yıllık asgari ücret 3,44 metrekare eve denk düştü. Özellikle başkanlık sistemi ile birlikte Türkiye hem orta gelirli aileler hem de asgari ücretliler için barınmanın neredeyse imkânsız hale geldiği ülke konumuna dönüştü. 2019 yılının son ayı itibarıyla Merkez Bankası verilerine göre Türkiye genelinde konutların birim metrekare fiyatı 2 bin 931 TL olarak hesaplanmıştı. 2019 yılında net asgari ücret 2 bin 20 TL ve yıllık asgari ücret 24 bin 240 TL’ye denk gelmekteydi. Bu durumda 2019 yılında yıllık asgari ücret 8,27 metrekare eve denk gelmekteydi.”
'ASGARİ ÜCRETLİ KANEPE KADAR YER ALABİLİYOR'
Ağbaba sözlerini şöyle tamamladı:
"Merkez Bankası kasım ayı konut fiyat endeksi verilerine göre Türkiye genelinde konutların birim metrekare fiyatı 16 bin 984 TL olarak hesaplandı. 2022 yılında net asgari ücret önce 4 bin 253 TL daha sonra ise 5 bin 500 TL olarak belirlendi. Bu durumda 2022 yılında yıllık net asgari ücret 58 bin 518 TL’ye denk geldi. Bu durumda 2022 yılında yıllık net asgari ücret 3,44 metrekare eve denk gelmiş oldu. Bir başka deyişle 2022 yılında yıllık asgari ücret sadece bir evin bir kanepe sığabilecek alana ancak denk geldi."