31 Aralık 1995’te imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasında görüşmeler gelecek yıl başlıyor. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Bakanlıkta düzenlenen Rehinli Taşınır Sicilinin Kurulması ve Sicil Hizmetlerinin İfasının Devredilmesine İlişkin Protokol’ün imza törenine katıldı. Burada konuşan Bakan Tüfenkci, “2017’de Gümrük Birliği’nin güncellenmesi noktasında bizim güçlü bir irademiz var” dedi. Avrupa Birliği’nin (AB) de geçtiğimiz günlerde Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ile ilgili yetki hakkı istediğini belirten Tüfenkci, “Umut ediyorum ki 2017’nin ilk çeyreğinde Gümrük Birliği’nin güncellenmesi noktasında görüşmeler başlar. Biz Gümrük Birliği’nin karar alma süreçlerinde bugüne kadar yer almıyorduk. 20 senedir Gümrük Birliği üyesi olmamıza rağmen karar alma süreçlerinde yer almadığımız için özellikle Avrupa Birliği’nin 3’üncü ülkelerle yapmış olduğu anlaşmalarda Türkiye taraf olmadığı için Türkiye’nin aleyhine durumlar doğabiliyordu” cevabını verdi.
Anlaşma konusunda açıklama yapan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi ise son yıllarda AB ile Gümrük Birliği anlaşmasının günümüz koşullarına uyarlanmasına şiddetli bir şekilde ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti. Büyükekşi, “Deyim yerindeyse bu gömlek artık ülkemize dar gelmeye başladı. Bugün dünya ticaretinin yüzde 1’ine yakın bölümü ülkemiz tarafından gerçekleştiriliyor. Bu oranı daha da yukarılara taşımak için bu anlaşmanın güncellenmesi en büyük temennimiz. 2016 yılında ihracatımızın neredeyse yarısını AB ülkelerine gerçekleştirdik. İthalatımızda da AB’nin payı yüzde 40’lar seviyesinde. Anlaşmanın güncellenmesinin hem Avrupa Birliği ülkeleri ile ticaretimizde hem de AB’nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığı üçüncü ülkelerle olan ticaretimizde bir kaldıraç etkisi ortaya çıkacağına inanıyoruz” diye konuştu.
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, mevcut anlaşmanın eksikliklerinin Türkiye’nin önünde bir engel olmaya başladığını kaydederek “Şu an tarım, hizmetler, yatırımlar ve kamu alımları mevcut anlaşmanın dışında tutuluyor. Anlaşma sadece sanayi ürünleri için geçerli. Eksik alanların da eklenmesi ile güncellenecek yeni bir anlaşma bir taraftan ülkemizin mal ve hizmet ihracatına önemli katkılar sağlayacak. Diğer taraftan firmalarımızın rekabetçiliğini kamçılayacak. Her mecrada belirttiğimiz gibi, Ar-Ge, tasarım, markalaşma ve inovasyona önem veren firmalar bu rekabette kazanan firmalar olacak” dedi. TİM Başkanı Büyükekşi, “Bugün itibariyle AB’nin ülkemizle imzaladığı hariç, 37 ülke ve bölgeyi kapsayan 26 STA mevcut. Ancak Türkiye Gümrük Birliği Anlaşmasının ilgili maddeleri gereği bu anlaşmaların müzakerelerinde söz sahibi olamıyor, hatta anlaşmaların tarafı dahi değil. Örneğin AB ile Kanada arasında ekim ayında Kapsamlı Ekonomi ve Ticaret Anlaşması imzalandı.
Bizim de AB ile STA anlaşmamız var, ancak yapı gereği Kanada ile serbest ticaret gerçekleştiremiyoruz. Güncelleme ile bu tip sorunlar aşılacak, ülkemiz AB’nin imzaladığı STA’ların bir parçası olacak” dedi. Türkiye ile yapılan mevcut Gümrük Birliği anlaşması, 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe girdi. Anlaşma çerçevesinde sanayi ürünleri, her iki taraf arasında herhangi bir gümrük kısıtlaması olmaksızın satılabiliyor. Ancak anlaşma tarım ürünleri gibi temel ekonomik ürünleri kapsamıyor. Anlaşmanın güncelleştirmesiyle, Gümrük Birliğindeki ürünlerin niteliği ve yelpazesinin tarım, hizmetler, sanayi ve kamu alımları alanlarını kapsayacak şeklide genişlemesi ve AB’nin 3. ülkelerle imzalayacağı serbest ticaret anlaşmalarında Türkiye’nin mağdur olmasının da önüne geçilmesi hedefleniyor. Daha önce AB’nin serbest ticaret anlaşması imzaladığı ülkeler Türkiye’ye vergisiz mal satabiliyor ancak Türk mallarından vergi almaya devam ediyorlardı. Güncelleme ile Türkiye mallarını 3. ülkelere vergisiz satabilecek.
YARIDAN FAZLASI KOBİ’LERDEN GELDİ
Bakan Tüfenkci, 2015 yılındaki ihracatın yüzde 55,1’inin KOBİ’ler tarafından gerçekleştirildiğine dikkat çekti. “Bakanlığımızca yapılan inceleme ve araştırmalar neticesinde işletmeler ile finansal kuruluşların talep ve beklentilerinin birbiriyle örtüşmediği görülmüştür” diyen Bakan Tüfenkci, konuşmasını şu şekilde sürdürdü: “Bunun için bakanlık olarak KOBİ’lerimizin finansmana erişimini kolaylaştırmak için geçtiğimiz aylarda bir düzenleme yaptık. 20 Ekim 2016 tarihi ile ‘Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’ Meclisten geçti. Sicil Protokolü ile birlikte 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren yasa hem yürürlüğe girecek hem de işler olacak.”
İHRACAT TEKNOLOJİLİ ÜRÜNLER LEHİNE DEĞİŞTİ
Büyükekşi, Gümrük Birliği Anlaşması’nın AB’ye tam üyelik öncesi nihai aşama olarak 1995 yılında tesis edildiğini hatırlatarak “Bu anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından gerçekleştirilen reform niteliğindeki yasal düzenlemeler ülkemize hızlı bir ilerleme sağladı. Bu sayede, ülkemizde rekabet gücü ve verimlilik artışı yaşandı. Aynı zamanda kalite altyapımızın güçlenmesine ve AB’nin küresel değer zincirlerine entegrasyonumuza katkı sağladı. Bu süreçte, Gümrük Birliği ile ihracatımızın sektörel kompozisyonu da orta-üst teknolojili ürünler lehinde olumlu yönde gelişti. Bölgeye gerçekleştirdiğimiz ihracatın teknoloji seviyesi de bu değişimi yansıtıyor. Ülke olarak ihracatımızda yüksek ve orta-yüksek sınıflarda gerçekleştirdiğimiz ihracat toplam ihracatımızın yüzde 33’ünü oluştururken, AB’nin en büyük ekonomisi Almanya’ya ihracatımızda bu oran yüzde 40’ın üzerinde” dedi.