AK Parti ve MHP'nin uzlaştığı yeni Anayasa teklifi ile ilgili geri sayım başladı. Dün TBMM Başkanlığı'na sunulması beklenen ancak gerekçe yazımı nedeniyle bugüne sarkan teklifin son hali MHP'ye sunuldu. MHP'nin onayının ardından teklif, TBMM Başkanlığı'na 17.30'da sunuldu. TBMM'ye sunulan teklifin ardından 18.00'de AK Parti ve MHP ortak açıklama yaptı.
Anayasa müzakerelerini yürüten AK Partili Abdülhamit Gül ile MHP'li Mehmet Parsak'ın teklif ile ilgili ortak açıklamaları şu şekilde:
ABDÜLHAMİT GÜL: GÜÇLÜ YASAMA GÜÇLÜ YÜRÜTME
Anayasa müzakerelerini yürüten AK Partili Abdülhamit Gül'ün açıklamaları şu şekilde:
"Vatandaşlarımıza hayırlı olsun. Türkiye'de 2007 yılında yapılan referandum sıonrasında bir fiili durum ortaya çıktı. Milletimiz cumhurbaşkanını ben seçeceğim diye bir irade ortaya koydu. Yürütmede iki başlılık ortaya çıktı. Şu an bir hükümet krizi olmaması iktidarda AK Parti olmasından dolayıdır. Farklı partilerde olan bir çatışmanın bir rejim krizine dönüşme riski karşımızda duruyordu. Kuvvetler ayrılığı anlamındaki değişiklikler söz konusudur. Sistem değişikliğinden dolayı kalkması gereken ibarelerin kalktığı toplam 21 maddelik teklifimizi Ak Parti olarak sunduk.
Seçilme yaşı 18'e iniyor. Genç bir anayasa olacak. Güçlü yasama, güçlü yürütme dedik.
BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ YARGI
Hukuk devleti bakımından çok tarihi bir değişikliği ifade etmektedir. Bağımsız ve tarafsız yargı vurgusu önemsediğimiz bir vurgudur. Askeri ve sivil yargı farkı ortadan kalkmaktadır.
HSYK konusunda bir mutabakat gerçekleştirdik. HSYK'daki kürsü seçimini kaldırarak yargıdaki kamplaşmayı kaldıran bir teklif metnimiz var.
Ortak mutabakat, Türkiye'ye özgü olarak her iki partinin ortak uzlaşı metnidir."
MEHMET PARSAK: TÜRK ANAYASASI
MHP'li Mehmet Parsak teklif ile ilgili ise şunları kaydetti:
Tam mutabakat çerçevesinde teklif AK Parti grubu tarafından arz edilmiştir. Tüm siyasi partilerin programlarında artık anayasanın yenilenmesi yönünde söz verilmiştir. Anayasanın yenilenmesi çalışmaları hiçbir zaman gündemden düşmemiştir. Anayasamız Türk anayasasıdır. Anayasamızın hiçbir yerinden Türk ibaresinin çıkarılması söz konusu değildir. İlk dört maddenin çıkarılması söz konusu değildir. Milli devlet ve üniter devlet tartışma konusu değildir. Sadece hükümet sistemi odaklı bir anayasa çalışması yürütülmüştür. "
YILDIRIM'IN İMZASIYLA...
Ön kapakta AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım'ın imzasının yer aldığı teklif, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda değişiklik yapıyor.
Teklifle anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidiliyor. Yargı yetkisinin, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişiyor.
İŞTE DEĞİŞİKLİKLER
Teklif, anayasada yasamayı düzenleyen "TBMM'nin kuruluşuna" dair 75. madde, "milletvekili seçilme yeterliliğini" düzenleyen 76. madde, "TBMM'nin seçim dönemini" düzenleyen 77. madde ve "TBMM seçimlerinin geriye bırakılması ve ara seçimleri" düzenleyen 78. maddede düzenlemeler yapıyor.
Buna göre, milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.
Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek.
"Askerlikle ilişiği olanların" milletvekili adaylığına başvuramaması öngörülüyor.
Anayasanın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.
Seçimler 4 yılda değil 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandığa gidecek.
Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.
YEDEK MİLLETVEKİLLİĞİ
Teklif, "yedek milletvekilliği" uygulamasını da getiriyor, TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime gidileceğine yönelik hükmü kaldırıyor.
TBMM üyeliğinin düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer boşalma hallerinde boşalan üyelikler, aynı siyasi partinin yedek milletvekilleriyle doldurulacak.
Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar, bulundukları sıra esas alınarak yedek milletvekili sayılacaklar.
Siyasi partiler, genel seçimlerde her seçim çevresinde en az 2 olmak üzere seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında, bağımsız adaylar ise 1 yedek milletvekili adayı gösterecekler.
Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyeliklere, öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olacak. Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin aynı siyasi parti adayları tarafından kazanıldığı hallerde, yedek milletvekili listesindeki adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine getirilecek.
Boşalan milletvekilliğinin bağımsız adaylardan olması halinde, bu milletvekilinin oy pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı, boşalan milletvekilliği yerine gelecek. İkame gerçekleşmedikçe yedek milletvekilliği için hiçbir hak oluşmayacak.
Savaş nedeniyle seçimlerin yapılmasına imkan görülmezse, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir yıl ertelenmesine Meclis karar verebilecek. Erteleme nedeni ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu işlem tekrarlanabilecek.