Gercüş nerede? Hangi ile bağlı?

Gercüş Mardin Sancağının Midyat İlçesine Bağlı bir köyken, 30 Mayıs 1926’da ilçe oldu. 2020 yılına bakıldığında ortalama 21 bin insanın yaşadığı Gercüş’te yoğun olarak tarım ve hayvancılık yapılır.

Geçmişte Süryanilerin yaşadığı Midyat ve civarında ‘Kefer’le başlayan birçok köy adına rastlanıyor. Süryanice’de köy anlamına gelen Kefercevs'in zamanla telaffuzu değişerek Kercevs, ardından ise Gercüş'e dönüştüğü söyleniyor. İlçeye bağlı Arıca, Hisar, Yamanlar ve Kırkat gibi tarihî milattan öncesine dayanan yerleşim yerleri bulunuyor.

GERCÜŞ NEREDE?

Gercüş, Hasankeyf’in güneyinde, Savur'un doğusunda, Midyat'ın kuzeyinde ve Dargeçit'in ise batısında yer almaktadır.

GERCÜŞ HANGİ İLE BAĞLI?

Daha önceden Mardin sancağının Midyat ilçesine bağlı olan Gercüş, 16 Mayıs 1990'da Batman'a bağlanarak ilçe oldu.

COĞRAFİ YAPISI

Gercüş, Mardin-Midyat eşiği adı verilen bin 100 metre yükseklikteki dağların kuzey eteğinde 950 rakımlı bir platoda yer alır. Gercüş, Batman’ın Güneydoğusunda yer alıyor. İl merkezine uzaklık 59 kilometredir. Gercüş’ün Güneyinde Midyat Kuzeyinde Hasankeyf Doğusunda Dargeçit Batısında Savur ve Bismil yer alıyor. Yüzölçümü bin 70 kilometre kare olan Gercüş’ün ortalama sıcaklığı 20 santigrat derecedir ve senede ortalama 500-600 kilogram yağış alır.

Gercüş’ün tarihine bakılırken bölgenin tarihî içerisinde değerlendirmek ve ele almak gerekiyor. Bundan dolayı yörede varlığını sürdüren uygarlıkların tarihsel gelişim süreci içerisine Gercüş’ü de alıp değerlendirmek gerekir. Gercüş ovası, coğrafi konum, iklim, tarım ve su bakımından insanlara bahşettiği nimetler vesilesiyle medeniyetin ilk temellerinin atıldığı yerlerden biridir.

Gercüş’ün ne zaman inşa edildiği bilinmese de çevresindeki yerleşim yerlerinin tarihi milattan önce 7 bin yıllarına dek uzanır. Yakup Manastırı Tarihi’ne göre Kefergevson’ım milattan sonra 400 senelerinde Gercüş’e yerleştiği rivayet edilse de Gercüş’ün bu tarihten evvel yerleşim yeri olarak kullanıldığı çevresindeki alt geçit ve mağaralardan anlaşılmaktadır.

Bazı söylentilere göre; Gercüş’ün ilk kurulduğu yer milattan önce 3 bin senelerinde kurulan Gıre Tılhabste’dir. Gıre Tıhabate’nin yanında Gercüş Ovasında kurulan diğer yerleşim yerlerinin incelendiğinde Hisar Kasabasının Güneyinde bulunan Höyük milattan önce 7 bin yıllarında, Şarişe (Şerşe) milattan sonra 3 bin yıl1arında kurulmuştur.

Öte yandan Kantar’daki kaya resimleri Antalya Bel- dibindeki mağara resimleri benzerlik gösteriyor. Antalya Beldibi’nin Kabataş Devrinden (Milattan önce 10 bin-8 bin) kaldığına bakılırsa, bu kaya resimlerinin de Kabataş Devrinden kaldığı söylenebilir. Gercüş’ünde içerisinde yer aldığı bölgeye ilişkin tarih öncesi döneme ait bilinen tek şey Hurriler’in, milattan önce 3 bin senelerinden başlayarak yerleşmiş olduğudur.

Hurri anayurdu, en geniş sınırlarıyla Fırat’ın kolu olan Asi Irmakları ve Habur Çayı arasıydı. Hurriler’in milattan önce 3 bin senelerinin sonlarında Subara Boylarını da egemenlikleri altına alarak Halep, Kuzey Mezopotamya ve Suriye’ye yayıldıkları ve buralarda üstünlük kurdukları görülür.

Hurriler’in yaşadıkları bu toprakları milattan önce 13. yüzyıla ait Asur kaynaklarında Nairi ülkelerinin batı bölümünde gösterilmiştir. Milattan önce 7. yüzyıldan kalma Asur kaynaklarından da ‘Şupriya’ ismiyle bahsedilir. Milattan önce bin 240 seneleri itibarıyla bölgeye egemen olan Asur Devleti, Gercüş’ünde içerisinde yer aldığı yöreye milattan sonra 744 senelerinde üstünlük kurdu.

Gercüş Ovasında bulunan ‘Zoravaya' adındaki yörede yer alan Asurlulara ait tablet ve Mühür, Mardin Müzesinde sergileniyor. 19. yüzyılın başlarında Diyarbakır Vilayeti Mardin Sancağına bağlı Midyat’ın bir nahiyesi olan Gercüş, 30 Mayıs 1926’da ilçe olarak Mardin’e bağlandı. 16 Mayıs 1990’a dek Mardin’e bağlı bir ilçe olan Gercüş, bu tarihte Bakanlar Kurulunun aldığı kararın ardından yeni bir il statüsü elde eden Batman’a bağlandı. Gercüş, hâlen Batman’a bağlı bir ilçedir.

GERCÜŞ'ÜN EKONOMİSİ

Genelde hayvancılık ve tarıma dayalı bir ekonomisi bulunan Gercüş’te sulanabilir alanların azlığı ve su kaynaklarının yetersizliğinden dolayı bu sektörlerdeki üretim günlük hane ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Buğday, Üzüm, mercimek, Arpa, sebze, nohut yetiştiriliyor. Çeşitli iş kollarında 262 adet küçük esnaf bulunuyor. İşletme büyüklüklerine ulaşmış işyeri pek yoktur. Sanayi kuruluşu bulunmuyor. Ortalama gelir seviyesi Türkiye ortalamasının çok altında bulunur. Nüfusun ciddi bir bölümü mevsimlik işçi olarak başka il ve ilçelere gidiyor. Hanelerin çok nüfuslu oluşu ise geçimi zorlaştıran başlıca nedenlerdendir. 1.062.400 dekar araziye sahip olan Gercüş’ün 762.725 dekarı tarıma elverişsiz arazi, 117.100 dekarı tarıma elverişli arazi ve 120.320 dekarı orman arazisi 62.240 dekarı mezradır.

Tarımsal faaliyetlerde kullanılan alan toplam arazinin yüzde 16.88’dir. Gercüş’te devlet hastanesi, sağlık ocağı, lise ve yatılı bölge ilköğretim okulu, öğretmen evi, Anadolu öğretmen lisesi vardır.

Nüfusu ise ortalama 21 bindir.
 

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.

Güncel Haberleri