[Karar]
SOSYAL GÜVENLİK
ÖZGÜR KAYA
Genel Sağlık Sigortası (GSS) borcu olanlara tanınan 30 Haziran’a kadar sağlıktan yararlanma hakkında sona yaklaşılmasına rağmen halen 4 milyon kişi borçlu durumda. Vatandaşların ödeme imkanı olmadığı için borç yükü devam ediyor. 30 Haziran sonrası ödenmeyen Genel Sağlık Sigortası borçları nedeniyle vatandaş ile hastaneler karşı karşıya gelecek. Hükümetin bu sorunu 30 Haziran’dan önce çözüme kavuşturması kaçınılmazdır.
Yapılacak olan düzenlemede borçlar tamamen silinmesi söz konusu olmayacak. Vatandaşların Sosyal Güvence kapsamı dışında kaldığı süre için aylık sabit bir rakam belirlenecek. GSS prim borçları bu rakam üzerinden tahakkuk ettirilecek. Edindiğimiz bilgiye göre aylık düşünülen prim miktarı 60,00 TL/Ay şeklindedir. Mevcut durumu göre yani Gelir Testi uygulamasının verisine göre (Gelir testi yapmadan) örneğin 2015 yılının tamamında işsiz olan bir kişi gelir testi yaptırmamış ise birinci altı ay için 1.728 TL ,ikinci altı ay için ise 1.830 TL, toplamda ise 3.558 TL GSS prim borcu ödemek zorunda kalmakta iken; yeni düzenlemeye göre bu borç aylık sabit 60,00 TL’den boçlandırılacağına göre 720 TL’ye düşmüş olacak. Burada gelir testinin tekbir işlevselliği kalacak gelir testi uygulaması yaparak, geliri olmayan ile geliri olanı tespit edecek. Geliri olamayan yani asgari ücretin 3’te 1’inden az geliri olan ile bu rakamın üzerinde geliri olanı tespit edilmiş olacak. Bu tespit aylık 60,00 TL ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanacak olan vatandaş ile herhangi bir bedel ödemeksizin sağlık hizmetlerinden yararlanacak olan vatandaşları tespit edecek. Yani lüks otomobil ile hastane kapısına gelen ile toplu taşıma aracı ile geleni tespit edecek.
GSS SORUNU SONA ERECEK Mİ?
2008 yılı Ekim ayında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile hayatımıza giren Zorunlu Genel Sağlık Sigortası 31 Aralık 2011 tarihine kadar ertelenerek 01 Ocak 2012 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulamaya başlandı. Genel Sağlık Sigortası’nın en önemli veri kaynağını oluşturacak ve Ocak 2012 tarihinde yönetmeliği çıkarılan gelir testi uygulaması adeta Genel Sağlık Sigortası’nı (GSS) sabote eder nitelikte karşımıza çıktı.
Yıllarca Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sağlık harcamalarını usulsüz bir şekilde yeşil kart elde ederek hastane kapılarına lüks otomobillerle gelen ve ellerinde yeşil kart diye tabir edilen bir uydurma belge ile tedavi olanlardan kurtarma çabasındaki ve paydaşlarına eşit sağlık hizmeti vermeyi amaçlayan Sosyal Güvencesi olmayan vatandaşları da sağlık hizmetlerinden eşit bir şekilde yararlandırmayı hedefler iken, karşımıza öylesine bir uygulama çıkarttı ki, adeta vatandaşı daha zora sokarak, vatandaşını cebe düşman bir sistem ile karşı karşıya bıraktı.
Sözünü ettiğimiz ve eleştirdiğimiz uygulama Genel Sağlık Sigortası değil, bu sisteme veri sağlayan Gelir Testi Uygulaması’dır. Ocak 2012 tarihinde yönetmeliği çıkartılan gelir testi uygulamasına son verilmediği sürece vatandaş yararına olan Genel Sağlık Sigortası adeta vatandaşı sağlıksız hale getirecek bir sisteme dönüşecektir. İşte bu soruna çözüm bulmak adına hükümetten olumlu bir adım geldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu sorunu, 30 Haziran tarihinde sona erecek olan ve borçlu olmasına rağmen sağlık hizmetlerinden yararlandırdığı vatandaşları mağdur etmemek adına çalışmaları hızlandırdı.
ÇOK ÇALIŞANA AZ EMEKLİ MAAŞI
2000 yılından sonra emekli olanlar intibak beklerken, halihazırda çalışma hayatı için aktif konumda olan çalışanlarda gelecek yıllarda emekli olduklarında nasıl bir emekli maaşı alacaklarının kaygısını yaşamakta.
64. Hükümet programında yer alan Sosyal Güvenlikle ilgili bölümde, sistemin gözden geçirileceği açıklanmıştı. SGK emekli aylığı bağlama sistemini değiştirmediği sürece, çalıştıkça emekli aylıkları da düşmeye devam edecektir. Emekli aylıkları düşmeye devam ettiği sürece de; her yıl intibak, seyyanen zam vs. konuşmaya, pansuman tedavilerle sorunu bir sonraki yıla aktarmaya devam edeceğiz. Çalıştıkça emekli aylıklarını düşüren bu sistem esasında, kendi dinamiklerine de zarar vermekte. Çalışanların, özellikle prim günlerini doldurduktan sonra çalışma hayatına kayıt dışı olarak devam ettikleri bir gerçektir.
Evet kişilerin çalışma hayatında kalmaları sistem olarak uzatıldı. Yani daha geç yaşta emekli olma ve daha fazla prim ödeme sitemi uygulanmakta. Ancak kişileri daha ileri yaşlarda emekli etmek, daha fazla prim ödemesini sağlamak, mevcut aylık bağlama sisteminde vatandaşa yarardan çok zarar vermekte. Hükümetin açıkladığı orta vade hedeflerinde yer alan emekli aylığı bağlama sisteminin değiştirilmesi olduğu buna paralel olarak geçtiğimiz aylarda kurumdan alınan bilgiler doğrultusunda da emekli aylığı sistemi üzerinde çalışma yapıldığını özellikle 2016 sonuna kadar tamamlanmasının hedeflendiğini biliyoruz.