Ukrayna'nın Rus Donanmasının Sancak Gemisini vurması ne anlama geliyor?

BARAN BEKİ | KARAR

Sovyet dönemindeki adıyla Slava olarak anılan gemi, 1976 yılında teslim edildi ve 1979 yılında suya indirildi. 121 numaralı tescili kullanan bu gemi günümüzde, 1783 yılından beri görevde olan Black Sea Fleet’in (Kara Deniz Filosu) sancak/amiral gemisiydi.

"TONAJIN NEREDEYSE YARISINI KENDİ OLUŞTURUYORDU"

Çok net bilgiler bulunmasa da Rusya’nın Karadeniz'de 25.000 tonaj ağırlığında bir filosu bulunuyor ve Moskva 11,490 (tam yük) tonluk ağırlığıyla sancak gemisi olmasının yanı sıra neredeyse tonajın yarısını kendi başına kaplıyordu.

2000 yılında Moksva adını alan gemi Project 58 füze kruvazörleri diğer adıyla Kynda Sınıfı kruvazörlerden Admiral Golovko’nun yerini almıştır ve Kara Deniz filosunun sancak gemisi görevini üstlenmiştir.

Gemi yıllar içerisinde Karadeniz'den ayrılmış olsa da asıl görev yeri her zaman Karadeniz olmuştur ve bu gemiler Rusya’nın donanmasındaki en büyük güçlerden biridir ve şu anda, görevde olan gemilerden olan Kirov sınıfı savaş kruvazörü Pyotr Velikiy’den (25,860 ton) sonraki en ağır gemidir (Kardeş gemileri olan 055 ve 011 ile beraber).

Ukrayna işgalinde aktif bir rol oynayan Moskva, yılan adasını ele geçirmekte devriye gemisi Vasily Bykov ile büyük bir rol üstlenmişti. Şubat 2022 de Sevastapol'ü (bağlı olduğu liman) terk eden bu gemi, 13 Nisan 2022 gecesinde Ukrayna’ya ait Neptune gemisavar füzeleri ile vuruldu ve kullanılamaz hale getirildi.

Ukraynalı Neptune gemisavar füzesi.

Kirov sınıfı savaş kruvazörü Pyotr Velikiy.

Slava sınıfı bu füze kruvazörleri ağır sınıfına giren ünitelerdir ve günümüzde genellikle böyle ağır üniteler tercih edilmez. 16 adet (8x2) P-1000 Vulkan gemisavar füzesi taşıyabilen Moskva, 64 adet (8x8) S-300F hava savunma füzesi taşıyabilir beraberinde de 40 adet (2x20) OSA-M SR SAM füzesi taşıyabilir.

Top olarak çift namlulu AK-130, 130mm’lik dual purpose (çok yönlü) top kullanan gemi, yakın mesafe için ise 6 adet tek namlulu AK-630 (ikincil) toplarına sahiptir. Üzerinde RBU-6000 (2x12) denizaltı karşıtı torpido bulunduran bu gemi aynı zamanda da 10 adet (2x5) 533mm’lik yüzey gemileri için kullanabileceği torpido tüpü de bulundurmaktadır. Ayrıca, Slava sınıfı füze kruvazörleri Amerikalı müttefiklerinden daha ağır olmalarına rağmen (Amerikan Donanmasında günümüzde Kruvazör sınıfı yoktur.) onlarınki gibi hangarlar bulundurmamaktadır bu nedenle 1 adet helikopter ile taşıma kapasiteleri sınırlıdır.

Slava sınıfı (Rusya Federasyonu), Project 1164 Atlant (Sovyet tanımı) gemileri,

Admiral Kuznetsov. Her ne kadar teknolojik sistemlerle de donatılmış olan da bu savaş gemisi ne yazık ki şaşırtmıyor ve çağımızın gerisinde olan COGOG (Kombine gaz veya gaz) tipi bir motor kullanıyor, bu motor ile 32 knot (59km/h) ve 18 knot ile 5,560km mesafe kat etmesini sağlıyor.

Öte yandan, bu gemi, bir sancak gemisinin batırılmasıyla zaten büyük yara almış olan Rus donanmasına da pek iyilik yaptığı söylenemez. Rusya günümüzde tabiri caizse ‘hatır işi’, ‘gönül işi’ bağlamında ellerinde bulunan Admiral Kuznetsov uçak gemisini serviste tutmaya çalışıyor.

Bu uçak gemisi adeta ölü bir gemidir. Rusların bu gemiyi tekrar operasyona sokmasını bırakın tekrar düzgün bir şekilde yüzdürebilmesi bile mucize olur ve korkunç maliyetler gerektirir. Her ne kadar Rusya bu uçak gemisinin 2023 yılında servise döneceğini söylese de uzmanlar pek öyle düşünmüyor.

İNGİLİZ ZIRHLI SANCAK GEMİSİ HMS HOOD

Sancak gemileri sadece bulundukları filoları yönetmekle kalmaz aynı zamanda da bağlı oldukları filoyu temsil ederler. Filosuyla olan bağlarını saymazsak sancak gemileri tarihte sadece filolarını temsil etmekle kalmamış, ülkeleri de tek başlarına temsil etmişlerdir. Bunlara örnek olarak İngiltere'nin meşhur HMS Hood’u ve Amerika'nın USS Iowa’sı, Almanya’nın Bismarck’ı, Japonya’nın Yamato’su örnek gösterilebilir.

İngilterenin sancak gemisi ve o dönemler en büyük gururu olan HMS Hood, HMS Prince of Wales ile beraber Alman zırhlısı Bismarck’ı ve ağır kruvazör Prinz Eugen’i önleme emrini almıştı çünkü bu gemiler Atlantik’te bulunan ticari gemileri batırıyorlardı. 24 Mayıs 1941’in erken saatlerinde Danimarka Boğaz Muharebesi gerçekleşti ve bu muharebede HMS Hood, Bismarck tarafından atılan birkaç salvo ile yaklaşık 3 dakikada tüm mürettebatı (1,418) ile beraber derin sulara gömülmüştü. İlk salvoda Hood’u çok ağır bir darbe vuran Bismarck daha sonrasında da Hood’u dövmeye devam ederek büyük patlamalarla batırmıştı.

ALMAN ZIRHLISI BİSMARCK.

İngiliz medyasında Hood’un batırıldığı haberi ise oldukça geç verildi çünkü bu bir sancak gemisiydi ve İngiltere'nin gururu, gücünün sembolüydü. Döneminin Başbakanı olan Winston Churchill gururları ve güçlerinin sembolü olan bu gemilerinin 3 dakikada batırıldığını öğrendikten sonra ellerinde bulunan bütün savaş gemilerine Bismarck ve Prinz Eugen’i yakalama ve batırma emrini verdi. Oldukça kalın bir zırha sahip olan ve döneminin en dayanıklı gemisi olarak tarihe geçmiş olan Bismarck bütün İngiliz donanması tarafından aranmış ve tarihte hala daha eşi benzeri görülmemiş bir şekilde,

• 1 adet uçak gemisi (HMS Ark Royal)
• 2 adet zırhlı (HMS King George V, Rodney)
• 2 adet ağır kruvazör (HMS Norfolk, Dorsetshire)
• 1 adet hafif kruvazör (HMS Sheffield)
• 7 adet destroyer (HMS Cossack, Sikh, Zulu, Maori, Mashona, Tartar ve ORP Piorun)

İle beraber saatlerce savaşarak batırılmıştır ve birçok otoriteye göre üzerine atılan mühimmatların sayısı ölçülemeyecek kadar fazladır.

Bismarck 8 günlük görev süresince bir sancak gemisini batırdığı için bütün İngiliz donanması tarafından aranmış ve bulunduğu yerde korkunç bir savaş gücü ile batırılmaya çalışılmıştır, batması ise saatleri bulmuştur ve içeriden mürettebat tarafından teknolojisinin ele geçirilmemesi için sabote edilmiştir.

Denizcilik tarihi herhangi bir sancak gemisinin batmasını hiçbir zaman hoş karşılamamıştır, özellikle de İngilizler. Rusya’nın Karadeniz'deki sembolü olan sancak gemisi Moskva’nın batmasının ardından ne yapacağı tam olarak bilinmezken bu geminin batmasının kesinlikle bir motivasyon kaybı yaratacağı aşikardır ve stratejik anlamda Rusya’nın elini Karadeniz'de bitirmemiş olsa da oldukça yaralamıştır.

Bir diğer yandan boğaz şuanda kapalı durumda olduğundan şuan görevde olan diğer 2 adet Slava sınıfı füze kruvazörlerinin boğazdan geçmesi mümkün değildir ve bu Rusya’nın şuanda sancak gemisi olmayan bir filoya sahip olduğu anlamına geliyor.