Türkiye'nin önemli tarihi, turistik ve inanç turizmi merkezlerinden Sümela Manastırı'nda, Şubat 2016'da restorasyon, çevre düzenlemesi, kayalıkların jeolojik ve jeoteknik bakımdan araştırılması ve güçlendirilmesi çalışması başlatıldı.
Kaya düşme riskine karşı kapatılan Sümela Manastırı'nın avluya kadar olan bölümü, çevresinde gerçekleştirilen projelerin birinci etabının tamamlanması ile 25 Mayıs 2019'da ziyarete açıldı.
İkinci etap çalışmalarının da tamamlanması ile manastırın yüzde 65'lik bölümü, 28 Temmuz 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın telekonferans yöntemiyle katıldığı törenle ziyarete açıldı.
Bölge turizmine büyük katkı sunan, bir süre salgın tedbirleriyle misafirlerini ağırlayan, taş düşme riski üzerine ise geçen yıl sonbaharda yeniden ziyarete kapatılan tarihi mekanda çalışmalara kaldığı yerden devam edildi. Çalışma kapsamında endüstriyel dağcılar, taş düşmelerine karşı yamaçları çelik ağlarla örüp, güçlendirdi. Restorasyon ekibi de iç alanlarda çalışmalarını sürdürdü.
Çelik ağların yamaca serildiği ‘bohçalama’ sistemiyle korunan manastır, tamamlanan restorasyon çalışmalarının ardından ziyarete açılıyor. Ana Kaya Kilisesi’nin sağında yer alan 10 şapel, Çan Kulesi, misafirhane, keşiş ve öğrenci odaları, mahzen ve benzeri yapılar 5 yıl sonra ziyaret edilebilecek. Manastır; Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un katılımı ile yarın ziyarete açılacak.
Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdür Vekili Mustafa Asan, manastırda restorasyon çalışmalarının yüzde 90’ının tamamlandığını belirterek şunları söyledi:
"Daha önce kapalı olan bölümler ziyarete açılacak. Ana Kaya Kilisesi’nin sağında yani Sümela Manastırı’nın kuzeyinde yer alan 10 şapel, Çan Kulesi, misafirhane, keşiş odaları, öğrenci odaları, mahzen ve benzeri yapılar açılacak. Bu yapılar daha önce kapalıydı. Bir de teraslar var. Şapellerin üzerinde yer alan. Onların da ziyarete açılması planlanıyor. Ufak tefek imalatlar yapılmaya devam edecek ama gelen ziyaretçileri rahatsız edecek şekilde bunlar yapılmayacak."
Maçka'da Karadağ'ın Altındere Vadisi'ne bakan eteğinde, yaklaşık 300 metre yükseklikteki ormanlık alanda kayaların oyulmasıyla yapılan Sümela Manastırı, halk arasında 'Meryem Ana' adıyla da biliniyor.
Hakkında çeşitli rivayetler de bulunan ve kuruluşu bilimsel verilere göre 13'üncü yüzyıla uzanan tarihi manastırda, hizmet birimleri, misafirhane, mutfak ve ayazmanın dışında toplam 72 oda bulunuyor.
88 yıl aranın ardından, manastırda 2010 yılında binlerce kişinin katılımıyla düzenlenen ayini, Fener Rum Patriği Bartholomeos yönetmişti.