Ukrayna ordusu Rus tanklarını nasıl kolayca imha edebiliyor? Sebebini öğrenince çok şaşıracaksınız

BARAN BEKİ | KARAR

Rus tank doktrini özellikle de ikinci dünya savaşından bu yana benzer geleneğini sürdürmektedir. Rus tankları temelde çeviklik ve yüksek atış gücü beraberinde de elde ettikleri avantajlardan ötürü küçük siluetlere sahip olmuştur. T-34 gibi tanklarla oldukça iyi başarılar yakalayan Rusya bu tanklarda zırh kalınlığını düşük seviyede tutmuştur çünkü Rus doktrini her zırhın delinebileceğini benimser. Bundan ötürü de bazı otoritelerin tabiriyle aslında bu tanklar 'kağıt' zırhtan oluşur. Bu doktrin İngilizlerin Challenger tankları gibi yüksek maliyetli, çok gelişmiş tankları yerine daha az gelişmiş fakat daha fazla sayıda tankla muharebeye katılmayı merkezine alır böylelikle de 1 tanka karşı 4 tank muharebesi gibi şeyler ortaya çıkar.

Kağıt zırh denince ise aklınıza bunun hiç zırhı yok bu yüzden böyle oluyor gibi bir şey gelmesin işin asıl sebebi matematikte ve fizikte yatmaktadır.

Özellikle denizcilikte kullanılan deliş formülleri ve mermilerin penetrasyon (deliş) değerleri tanklar için de geçerlidir. Öyle ki, bir cephaneliğin önüne sadece 50 milimetrelik bir zırh koyarsak ve bu zırha 500 milimetrelik bir top ile ateş edersek sonuç beklenilenden daha az olacaktır çünkü ateş eden toptan çıkan mermi aktif olabilmek için daha kalın bir zırha ihtiyaç duyacaktır, mermi görevini yerine getiremeyecektir. Bu nedenle bahsettiğimiz bu senaryoda atışımız 'Overpenetration' yani 'aşırı deliş' olacaktır ve atılan merminin türü değişiklik göstermek üzere atışımız sadece delip geçecektir ve yıkıcı veya ölümcül bir hasar verme ihtimali bir hayli düşecektir.

Sovyetler birliği döneminde kullanılmış olan birçok tank benzer özellikler taşımaktaydı, her ne kadar ağır tankları da bulunsa Sovyetlerin Kara Kuvvetlerindeki asıl vurucu güç çevik olan T-34 gibi tanklar ve sayıca üstünlüğüydü. Bu tankların en büyük özellikleri sahip oldukları zırhın açılarıydı, bu zırhlar her ne kadar kalın olmasa da sahip olduğu açılar ve zırh kalınlığının 'overpen' yemeye elverişli olması nedeniyle gelen mermiler genelde hep delip geçiyordu. İnternette Sovyet döneminde kullanılmış olan tankların bir sürü fotoğrafı bulunmaktadır ve bu tanklar genelde hep delik deşiktir fakat görevlerini hep yerine getirebilmişlerdir çünkü bu tankların zırhları merminin delip geçmesi için çok uygun koşullar yaratmaktadır.

Günümüze dönersek Rusya ve Ukrayna arasında geçen bu savaşta reaktif veya kompozit zırhlara sahip olan Rus tanklarının büyük yenilgiler aldığını görüyoruz. Bu yenilginin sebebini açıklamadan önce Rus tanklarının zayıf olan yönlerini bilmemiz gerekiyor.

Rus tanklarının aslında en büyük zayıflığı doktrinden kaynaklanıyor desek yalan sayılmaz. Rus tankları NATO tanklarının aksine 'autoloader' denilen otomatik bir yükleme sistemi kullanır ve bu sistem mermiyi otomatik olarak cephanelikten namluya sürer. Rusya'nın T-72 tankını ele alırsak, autloader sistemi tankın tam ortasında bulunur ve T-72 tankı diğer tanklarla karşılaştırıldığına küçük bir yavru gibi kalır bu nedenle de mermi bir şekilde içeri girerse isabetin cephaneliğe olması ihtimali aşırı yüksektir. Tankların bu denli küçük ve çevik olması için geliştirilen sistemler aslında tankın en büyük zayıflıklarını da ortaya çıkartıyor.

"Ammo Rack (Mühimmat infilak etmesi) yemiş olan bir Rus tankı, Top tamamen gövdeden ayrılmış durumda."

Mühimmatları tank topu/taretinin hemen altında 'turret ring' denilen bölgede olmasından ötürü de atılan herhangi bir bomba veya tanksavar mühimmatının bu Rus tanklarında çok yıkıcı hasarlar vermesi söz konusudur. Alınan bu hasar ise mürettebat da dahil olmak üzere ünitenin tamamen imhasını içerir.

Bir tankta en önemli olan yer aslında mühimmatın bulunduğu yerdir daha sonrasında da mürettebatın bulunduğu yer gelir. Diğer her şey daha farklı şekilde konumlandırılabilir fakat bu saydıklarımız göz ardı edildiğinde tankın yıkıcı hasar yemesi kaçınılmaz olur.

Tanklarda Blow-Out denilen paneller bulunmaktadır ve bu paneller tank içerisinde bulunan mühimmatın olası bir durumda infilak etmesi halinde içerde bulunan mürettebatı ve tankın geri kalanını korumakla yükümlüdür. Bu paneller özel olarak geliştirilir ve mühimmatın infilak etmesi halinde tanka verilecek olan zararı minimuma çeker. Rus tanklarında ise bu paneller ne yazık ki yoktur çünkü Rus tanklarında mühimmatlar tankın içerisinde, mürettebatın neredeyse ağzının içinde durur bu nedenle de ekstra bir koruma bulunması söz konusu değildir.

Rus tanklarına baktığımızda merminin olası bir şekilde zırhı delmesi durumunda isabetin tank içinde bulunan mühimmata zarar vermesi dolayısıyla da ünitenin tamamen infilak etmesi çok yüksek bir ihtimaldir.

Rus yapımı T-72 tankı (önde) ile Amerikan yapımı M1 Abrams tankı arasındaki boyut farkı.

"M1 Abrams tankı ve cephaneliğinde bulunan koruma."

NATO tanklarında ise, örneğin bir Leopard 2A7 veya Leopard 2A5'in geliştirilmiş versiyonu olan İsveç Strv122B tankında, bu mühimmatlar olabilecek en güvenli yerlere yerleştirilmiştir ve olası bir infilakta bile ufak düzenlemelerle ve bakımlarla tankın muharebeye geri dönmesini sağlamaktadır.

"Alman yapımı Leopard tankı."

Leopard 2A7, mühimmatın bulunduğu, isabetten, infilak yeme ihtimalinden uzak olan 'Ammo Storage' (Cephanelik).

Rusya'nın şuanda 10.000'den fazla tanka sahip olduğu düşünülmektedir ve bunlardan da 2.500'den fazlasının aktif halde kullanıldığı düşünülüyor. Ukrayna savaşında ise aktif tank sayısının yüzde 37'sini (imha ve terk edilmeler dahil), toplam tank envanterinin ise yüzde 10'unu kaybettiği düşünülüyor.

Ne kadar hızlı ve ucuz, o kadar iyi mimarisiyle tasarlanmış olan bu tanklar tarihte büyük başarılar elde etmiş olsalar da günümüzde bulunan ve tanklardan çok daha ucuz maliyetlerle üretilen drone'ların böyle yüksek kabiliyetlerinin bulunduğu bir dünyada Rus tankları mimari değiştirmediği sürece kaybetmeye mahkumdur. Bu kanılar ise Rusya Ukrayna savaşı ile bir kez daha kanıtlanmıştır.