İkizdere'de neler oluyor? Kim ne dedi? Kare kare yaşananlar...

Cengiz İnşaat'ın 21 Mart'ta İkizdere'nin İşkencedere Vadisi'nde yapmaya başladığı taş ocağı günlerdir gündemde. Kimi İkizdere mi yoksa İşkencedere mi? tartışması yaparken, kimileri de taş ocağına karşı yapılan direnişin haklı mı haksız mı olduğunu tartışıyor. İkizdere AK Parti İlçe Başkanı protestoların PKK ve HDP tarafından örgütlendiğini söylerken, MHP'li Belediye Başkanı da 'Yanlış ve taraflı bilgi veriyorsunuz' dedi. Peki, İkizdere'de neler oluyor? Köylüler ne istiyor? İkizdere'de yaşananları Karar kare kare derledi...

İKİZDERE NERESİ VE NEDEN İKİZDERE DENMİŞ?

Osmanlı döneminde 1878'de Rize'nin sancak merkezi olması ile nahiye olmuştur. Eski adı 'Yedi Köy' anlamına gelen Kura-i Seba olan İkizdere, 19. yüzyıl sonlarında Trabzon vilayetinin Lazistan Sancağı'ndaki Rize kazasına bağlı bir nahiye merkeziydi. 15 Şubat 1916 tarihinde Rus işgaline uğrayan yöre, 11 Mart 1918'de işgalden kurtulmuştur. 1933 yılında İkizdere adını alan yerleşim, 1945'te ilçe olan Güneyce'ye bağlı bucak merkezi iken, ilçe merkezi 1952'de İkizdere’ye taşınmıştır.

,

Çamlık ve Cimil derelerinin birleştiği yerde kurulan İkizdere, adını bu derelerden almıştır. İlçe toprakları dağlıktır. Dağlar dar vadilerle parçalanmış olup yüksek kesimlerinde yaylalar bulunur. Bu yaylalar; Çağrankaya Yaylaları,Ovit Yaylası, Demirkapı Yaylası ile Şimşirli ve Ilıcaköy madensuyu kaynakları doğal güzelliklerinin başında gelmektedir.

Başlıca akarsuyu İkizdere’dir. İkizdere üzerinde elektrik üretmek gayesiyle bir santral kurulmuştur. Dağlar, zengin ormanlarla kaplıdır. İlçe topraklarını İkizdere sulamaktadır. Rize Dağları'ndan kaynaklanan Çamlık ve Cimil Dereleri ile Karadere’nin birleşmesinden oluşan İkizdere, kuzeye doğru akar ve ilçe sınırları dışına çıkar. Dağların doruklarında Buzyalakları ve Buzul gölleri vardır.

İKİZDERE Mİ İŞKENCEDERE Mİ? 

Rize İkizdere aslında uzun bir vadidir. İşkencedere'de bu bölgede yer alan bir köydür. 1800'lü yıllarda kurulan köyün eski adı Yunanca Etmone olup 1913 yılında ise İşkencedere adını almıştır. Daha sonra ise 'Gürdere' adını alarak köy statüsüne kavuşmuştur.

PROTESTO EDİLEN TAŞ OCAĞI PROJESİ NEDİR? 

İkizdere, Rize'de nehir tipi hidroelektrik santrallerin (HES) yapıldığı ya da yapılmak istendiği ilçeler arasında yer alıyor.

İlçede bu yüzden geçen yıllarda HES protestoları düzenlenmişti. Bu kez de Gürdere (İşkencedere) ve Cevizlik köyleri yakınlarındaki taş ocağı projesi protesto ediliyor. Bu taş ocağının İyidere ilçesindeki lojistik merkez ve liman projesinin taş ihtiyacı için kullanılacağı öne sürülüyor.

Rize'nin sahil ilçelerinden İyidere'deki projenin ihalesi, Eylül ayında 1 milyar 370 milyon TL ile Cengiz İnşaat ile Yapı ve Yapı İnşaat İş Ortaklığı'na verilmişti.

21 NİSAN'DA CENGİZ İNŞAAT ALANA GİRDİ

Halkın karşı çıktığı proje kapsamında, Cengiz Holding tarafından inşa edilecek ocaktan 16 milyona yakın taş çıkarılması planlanıyor. Çıkarılan hammadde, İyidere Lojistik Limanı inşaatında deniz dolgusu için kullanılacak.

Hammaddenin temini için taş ocağı ile bağlantı yoluna isabet eden Cevizlik ve Gürdere köylerindeki 17 adet taşınmazın acele kamulaştırmasını öngören Cumhurbaşkanlığı kararı, 20 Mart 2021 tarihli Resmi gazetede yayınlanmıştı. Bölge sakinleri, kararın ardından vadide çadırlar kurarak herhangi bir inşaat faaliyeti ihtimaline karşı nöbet tutmaya başlamıştı.

Proje gündeme geldiği günden bu yana protesto edilse de son günlerdeki gerginlik, Cengiz İnşaat'a ait iş makinelerinin 21 Nisan'da vadiye girmesiyle tırmandı.

KÖYLÜLER PROJEYE NEDEN KARŞI ÇIKIYOR? 

Protestolarda önemli bir rol üstlenen İkizdere Dernekler Federasyonu'nun açıklamalarında "Proje sonucu vadide su kaybolacak, kalan sular kirlenecek, tarım ve hayvancılık tehlike altında kalacaktır. Projenin yaratacağı tahribat, Cevizlik ve Gürdere köylülerini bölgede yaşayamayacak hale getirecektir" ifadeleri yer alıyor.

Geçim kaynakları arasındaki çay tarımı ve arıcılığın zarar göreceğini belirten yöre sakinleri, uzun süre devam edecek dinamit kullanımının yaratacağı sarsıntılar ve sesten de olumsuz etkileneceklerini belirtiyor. Arılarının da zarar göreceğini ifade eden köylüler, iş makinelerinin vadiye girişini engellemek için arı kovanlarını jandarmanın önüne koymuştu. 

KÖYLÜLERDEN YARATICI EYLEMLER

Eylemler, bölgede yaşayan köylüler öncülüğünde gerçekleştiriliyor. Peştemallı kadınların en ön saflarda yer aldığı protestolarda çadır kurup nöbet beklenirken, iş makinelerinin de önüne geçiliyor. Kadınlar kendilerini ağaçlara zincirlerle bağlarken, erkekler de ağaçların tepelerine çıktı. Ağaçların üstünde sabahlayan İkizdereliler proje iptal edilmeden vazgeçmeyeceklerini söyledi. Hatta kadınlar eylem alanına hayvanlarını da getiriyor. Arı kovanları ile iş makinelerinin önü kesilmişti.

RİZELİ TARKAN'DAN İKİZDERE MESAJI

Taş ocağına karşı devam eden nöbet eylemine sanatçı Tarkan da destek verdi. Sosyal medya paylaşımda
"Canım memleketim Rize, canım İkizdere, canım hemşehrilerim! Acılı feryadınızı duyuyorum. İçim yanıyor benim de. Doğanızı, yurdunuzu korumak istemekteki haklı isyanınızı derinden hissediyorum ve bu mücadelenizde tüm kalbimle yanınızdayım" ifadelerini kullandı. 

AK PARTİ İLÇE BAŞKANI İLE MHP'Lİ BELEDİYE BAŞKANI KARŞI KARŞIYA 

AK Parti İlçe Başkanı Mustafa Yavuz, bölgede başlayan eylemlerle ilgili 'HDP ve PKK provokasyonu' nitelemesi yaptı. Havuz, bölge halkının kışkırtıldığını ve vatandaşın yanlış yönlendirildiğini savunarak, taş ocağıyla ilgili belgeler paylaştı.

MHP'li İkizdere Belediye Başkanı Hakan Karagöz de yaptığı paylaşımda "Sizinle Cumhur İttifakı'na zarar vermemek için polemikten uzak kalmak istiyorum ancak üslubunuz ve verdiğiniz bilgiler yanlış ve taraflı. Bizler burada tarafımız belli, İkizdere’den tarafız, vatandaştan tarafız, coğrafyamızdan tarafız. Bizler daha ilk günden beri vatandaşımızın yanındaydık, dertlerini dinledik ulaşabildiğimiz yetkililere ulaşmaya çalışıyorduk. Sizler bir yerlerden emir almadan maalesef seçmeninize ihanet edip sahaya gelmediniz, gelemediniz.

Sahayı sizler boş bırakıp HDP & CHP'lilere bıraktınız kendi hatanızı şimdi bizlerin üzerinden yavuz hırsız misali bizlerden, özellikle şahsımdan çıkartmaya çalışıyorsunuz. Yanlış ve yalan beyanlar ile bir yerlere varılmaz. Bundan sonra gelişecek olaylar için ders olsun bu olay da algınızı yüksek tutup tarafınızı yanlış doğru sahada belirtirsiniz inşallah"  ifadelerini kullandı. 

RİZE VALİLİĞİ İKİZDERE İÇİN NE DİYOR?

Rize Valiliği, açıklamasında projenin izinleri alınmış bir yatırım olduğunu belirtti:

"İlimizin tamamında çay tarımı ya da herhangi bir üretim sürecine ilişkin muafiyet kapsamında kimseye ceza yazılmamıştır. Ancak muafiyetleri suistimal etmek isteyen kişilere de hepimizin sağlığı ve kamu düzeni için fırsat verilmemektedir.

Her yerde olduğu gibi İkizdere İlçesinde de bu doğrultuda uygulanan cezai işlemler, kesinlikle tarlasına giden, hayvancılıkla uğraşan vatandaşlarımıza yönelik olmamıştır.

Devletimiz, ülkemiz ve ilimiz için çok önemli olan ve her türlü hukuki aşaması tamamlanan, izinleri alınan yatırım projesi kapsamında açılmak istenen taş ocağını engellemeye çalışan, tüm ısrarlı açıklama, ikna gayretleri ve ikazlara rağmen maske-mesafe kuralına uymayan, kamu görevlilerinin çalışmasını sekteye uğratmak isteyen kişilere idari yaptırım uygulanmıştır."

AK PARTİ İKİZDERE İÇİN NE DİYOR?

Adalet ve Kalkınma Partisi Merkez Karar ve Yönetim Kurulu üyesi Metin Külünk ise Twitter'da yaptığı açıklamada eylemler için 'provokasyon' ifadesini kullandı. 

Külünk, yaptığı paylaşımda şunları kaydetti: "Hatırlatmak isteriz ki kısık ateşte pişirilen ve içinde başta Biden-HDP iş birliği olan ve ülkenin geleceğine büyük katkısı olan hizmetlerin durdurulmasına yönelik hiçbir provakasyona müsaade etmeyeceğiz."

Külünk Twitter'daki mesaj zincirinde bu açıdan eylemlere izin verilmemesi gerektiğini söyledi:

"Pandemi sürecinde; Devletimiz, ülkemiz ve ilimiz için çok önemli olan ve her türlü hukuki aşaması tamamlanan izinleri alınan yatırım projelerini; üstelik itiraz hakkı noktasında hukuki yollar dururken, ısrarla provokasyon amaçlı veya gündem saptırmaya matuf eylemleri de asla kabul edemeyiz.

"Bu bağlamda tüm ısrarlı açıklama, ikna gayretleri ve ikazlara rağmen maske-mesafe kuralına uymayan, kamu görevlilerinin çalışmasına sekteye uğratmak isteyen kişiler varsa; ve üstelik bu bir "eylem" çabasına dönüştürülerek politik mesele zemini için hareket ediliyorsa; buna mülki amirliğin, kanunların müsaade etmemesi de gerekir. Bu prensipler çerçevesinde gerçekleşmiş bir uygulama olmuştur."

1 MAYIS SABAHI MÜDAHALE EDİLDİ

1 Mayıs sabahı direnen vatandaşlara jandarma müdahale etti, 5 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınan kadınlardan ikisi fenalaşarak hastaneye kaldırıldı. Direnişte bulunan köylüler yaşananlara "Jandarmanın gözetiminde makineler çalışıyor. Yani bu ülkenin askeri kendi vatandaşını değil bir müteahhit firmanın makinelerinin bekçiliğini yapıyor maalesef" sözleriyle tepki gösterdi. Direnen kadınlardan da mesaj var: "Oruçluyuz, direniş yapıyoruz. Biz pes etmeyeceğiz, vazgeçmeyeceğiz. Sizden rica ediyoruz, bizi yalnız bırakmasınlar."

İkizdere Dernekler Federasyonu Başkan Yardımcısı Musa Yılmaz, sabah 05.30 sıralarında bölgeye gittiklerini belirterek sonrasında yaşananları şöyle anlattı:

"İş manikalarından yaklaşık 300-400 metre yukarıda oturuyorduk. Kadınlar vardı, hep beraber sohbet ediyorduk. Fiili bir şey yoktu, bir anda jandarmalar yanımıza geldiler. Sorgusuz sualsiz saldırmaya başladılar.

Kadınlar tartaklandı, sürükleyerek götürdüler 2 kadın hastaneye gitti. Burada da bizi ormanın içine kadar sürdüler. Şu anda ormanın içerisindeyiz, jandarma karşımızda onlar bizi seyrediyor, biz onları seyrediyoruz. Ama makineler çalışıyor. Jandarmanın gözetiminde makineler çalışıyor. Yani bu ülkenin askeri kendi vatandaşını değil bir müteahhit firmanın makinelerinin bekçiliğini yapıyor maalesef."

"Biz ormanı, vatanımızı koruyoruz" diyen Yılmaz, şöyle devam etti: "Burada çeşitliliği çok yüksek bir vadidir, burada yaban domuzları yaşıyor, kurt var, ayı var, çakal, geyik, dağ keçisi var. Karaca var. Yine arılarımız, peteklerimiz var, 1500 tane peteğimiz vardır bu vadide. Daha şimdiden sularımız bulanık akmaya başladı. Ki bu vadide akan su içme suyudur. Ama maalesef evlerden bulanık şu akıyor. Makineler kalan hafriyat nedeniyle."