İşte Dünyanın En İyi Hava Savunma Füzeleri: S-400'ler ne kadar etkili?

BARAN BEKİ | KARAR

1. Aegis

Aegis BMD (Balistik Füze Savunma Sistemi) hava savunma sistemi ABD Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilmiş olan bir projenin ürünüdür ve tek bir savunma sistemi olarak değil, katmanlara ayrılmış bir savunma sisteminin parçası ve teoride dünya üzerindeki en iyi hava savunma sistemidir.

Aegis savunma sistemi aslen savaş gemileri üzerinde kullanılabilmesi ve diğer modülleri ile (THAAD, Patriot) tamamen entegre olarak çalışabilmesi için tasarlanmıştır fakat Aegis’in Ashore (Kara) versiyonları da bulunmaktadır.

Aegis savunma sistemi kara, deniz veya havada bulunan radarlar ile hedeflerini tespit edebilmesinin yanı sıra yörüngede yer alan uydular tarafından da hedef tespiti yapabilir bu da teoride kendilerine sınırsız bir düşman tespiti menzili sunmaktadır.

Aegis savunma sistemi bünyesinde çeşit çeşit füzeyi bulundurabilir bu nedenle sistemin sahip olduğu menzil, taşıdığı füzeye göre değişmektedir.

Öte yandan bu sistem yine teoride, herhangi bir menzil sınırlamasına sahip değildir zira bu sistemin bulunduğu herhangi bir savaş gemisi üzerinde bulunan SM-3 adlı füzelerle 1000km’nin üzerinde menzile ve neredeyse atmosferin dışındaki hedefleri vurabilme kabiliyetine sahiptir.

2. THAAD

THAAD (Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması) hava savunma sistemi ABD’nin sahip olduğu savunma sisteminin katmanlarından bir tanesini oluşturur.

Bu sistem, Aegis savunma sistemi ile entegre ve alt katmanında çalışır. İlk olarak 1987 yılında geliştirilen bu sistem zamanla daha da geliştirilerek güçlü bir sistem haline gelmiştir ve aslen tek başına bir alanın savunmasını üstlenmediğinden (bir sistemin parçası) güçlü bir savunma sistemidir.

Kullandığı füzelere göre teknik özellikleri değişiklik gösterebilen bu sistem temelde 200km menzile ve 150km irtifaya çıkma kabiliyetine sahiptir ve bu menzillere 2800m/s (Mach 8.2) hızında ulaşabilir.

3. MIM-104 Patriot

Patriot savunma sistemi THAAD gibi bir sistemin parçasıdır (Aegis) ve en alt katmanı koruma görevi (kısa menzil, küçük alanlar) üstlenir.

Bu sistem yıllar geçtikçe PAC-1/2/3/4 versiyonları ile revize edilmiştir. Günümüzde kullanılan modern versiyon ise MIM-104 (Patriot) PAC-3/MSE ve PAC-2 versiyonudur.

Temelde modifiye edilmiş füzeleri kullanan PAC-2 düşük irtifa hedeflerini vurmakta daha etkiliyken PAC-3 (MIM-104F) sistemi ise orta menzil için kullanılmaktadır.

Kendinden daha büyük bir sistemin parçası olan ve spesifik bir katmanı savunmak için kullanılan bu sistem, ABD’nin diğer sistemleri gibi tek başına değil, bir sistem olarak çalıştığında güçlü bir savunma sistemidir.

Romanya'daki NATO Aegis Kara Balistik Füze Savunma Sistemi (AABMDS).

Aegis hava savunma sisteminin çalışmasını anlatan basit bir örnek.

4. S-500

S-500 Prometey savunma sistemi Rusya tarafından S-400 sisteminin geliştirilmesiyle ortaya çıkmıştır.

Bu sistem kendi başına büyük bir alan veya bir şehir/ülkeyi korumak için tasarlanmıştır.

Günümüzde tam olarak resmi bir açıklama bulunmasa da bu sistemlerin 1000km’ye kadar atış yapabildiği biliniyor ve oldukça yüksek irtifalara çıkabiliyorlar.

Öte yandan yapılan testlerde bu sistem 482km gibi bir mesafeden isabetli bir atış yaparak önceki rekorunu (S-400) kırdı.

Kendi başına bir ağ olan bu sistem bünyesinde (bunlar sadece sistem bünyesindeki araçlardır, ağ bünyesindeki araçların sayısı değildir.)

• 77P6 fırlatma aracı
• 55K6MA ve 85Zh6-2 komuta aracı
• 91N6A(M) radarı
• 96L6-TsP radarı
• 7756 nişan radarı

bulundurmaktadır.

Bir diğer yandan bu sistem başına 600 milyon dolar gibi yüksek bir fiyata sahiptir ve aynı anda hipersonik hızda giden 10 hedefe kilitlenip vurabilir ve 2000km gibi bir mesafeden hedef tespiti yapabilir.

5. S-400

S-400 Triumf savunma sistemi S-300’ün geliştirilerek daha iyi hale getirilmiş bir versiyonudur.

S-400 hava savunma sistemi de aynı S-500 gibi tek başına bir ağ olması ve bir alanı koruması için tasarlanmıştır.

Maliyet olarak S-500 sisteminin yarısı olan (300 milyon dolar) bu sistem, bünyesinde bulunan farklı füzelerle 400km’den 40km’ye kadar maksimum menzile sahip olan füzeleriyle atış yapabilirler. Kullandığı füzelere göre ağ bünyesinde farklı araçlar bulunduran bu sistem temelde 8 araçlık bir gruba sahiptir.

8 araçlık bu grup içerisinde,

• 30K6E yönetim sistemi
• 55K6E komuta ve kontrol merkezi
• 91N6E panoramic radar sistemi (600km’den tespit yapabilir ve tanımlayabilir)
• 6 tabur 98ZH6E (tek başına bağımsız olarak da çalışabilir fakat kendi başına aynı anda en fazla 6 hedefe kitlenebilir)
• 92N6E (veya 92N2E)
• 5P85TE2 fırlatma aracı ve 5P85SE2 treyleri

bulundurur.

Tam bir tabur (ağ) olduğu durumlarda ise teoride 100'den fazla hedefi takip edebilir ve vurabilir.

6. David's Sling

David’s Sling sistemi, Rafael Advanced Defense Systems ve Raytheon tarafından Patriot temelinden geliştirilmiş bir orta ve uzun menzil hava savunma sistemidir.

İsrail tarafından kullanılan MIM-23 Hawk ve MIM-104 Patriot hava savunma sistemlerinin yerini alması için geliştirilen bu sistem bünyesinde Patriot PAAC-4 (geliştirilmiş versiyon, İsrail tarafından revize edilmiştir.), Arrow 2/3, Iron Dome, Barak 8 ve Iron Beam gibi savunma sistemlerini de bulundurur.

ABD gibi katmanlı bir savunma sistemi kullanmayı tercih eden İsrail bu sistem ile 160km ve daha uzağındaki hedefleri vurabilirken bu sistemin resmi olarak ne kadar hızla füzelerini ateşlediği bilinmiyor. Tahmini olarak ses hızının 10 katı olan standart (modern savunma sistemi) bir değer olduğu tahmin ediliyor.

Çok yüksek manevra kabiliyetine sahip olan bu sistem ve füzelerin ise resmi olarak kaç adetle veya grupla sınırlı olduğu bilinmiyor.

7. HQ-9

Çin tarafından geliştirilen bu hava savunma sistemi uzun menzilli, güdümlü yarı aktif radarlı bir sistemdir.

2001 yılından beri serviste olan bu sistem kullanıma girdiği zamandan beri de geliştirilmeye devam edilmiştir bu nedenle farklı varyantları bulunmaktadır.

Temel versiyonu HQ-9 olan bu sistem, HHQ-9, HQ-9A, HQ-9B, FK-2000, HQ-19, FD-2000, HQ-9/P gibi varyantlarıyla spesifik hedeflere karşı güçlü bir koruma sağlamaktadır.

Öte yandan en ilgi çekici olan varyantlar ise HQ-19 (THAAD rakibi) ve FK-2000 (anti-radyasyon) versiyonlarıdır.

Bir diğer yandan HQ-9 hava savunma sistemi Türkiye’nin T-LORAMIDS programının bir yarışmacısıydı hatta 2013 yılında bu yarışmayı kazanmıştı fakat ABD tarafından gelen misillemeler dolayısıyla anlaşma tamamlanamamıştı.

Türkiye tarafında bu sistem o dönemlerde NATO ile entegre olmadan çalışmasına rağmen alınması söz konusuydu. Anlaşmalar o dönemlerde devam etmekteydi fakat daha sonrasında Türkiye tarafında bu yarışmanın kazananının aslında hiç belirlenmediği ve birden fazla teklif veren farklı ülkeler ve sistemler arasında düşünülmeye devam edeceği söylenmişti. 2015 yılında ise Türkiye HQ-9 sistemini satın almayacağını onayladı ve bunun yerine yerli bir sistem geliştireceğini söylemişti.

Oldukça kabiliyetli ve varyantları ile ilginç özelliklere sahip olan bu sistem HQ-9B versiyonuyla 300km’den hedeflerini vurabilirken 41 ila 50km irtifaya (134,514 – 164,042ft) ulaşabilir ve 1372m/s’den (Mach 4.0) daha hızlı bir şekilde hedefine ulaşabilme kabiliyetine sahiptir.

8. SAMP/T

SAMP/T sistemi aslında Aster füze ailesinin geliştirilmesinden sonra ortaya çıkmıştır ve aslen denizcilik için geliştirilen bu füzeler daha sonrasında kara uyarlamasıyla beraber SAMP/T sistemini oluşturmuştur.

Aster füze ailesinde 5 farklı füze bulunmaktadır ve bunlar neredeyse tamamen farklı işlevlere sahiptir.

• Aster 15 gemi noktası ve yerel alan savunması için kullanılır .
• Aster 30 Block 0 gemi noktası ve daha geniş yerel alan savunması için kullanılır.
• Aster 30 Block 1 anti-balistik füze 600km menzile sahiptir ve kısa menzilli balistik füzeleri vurmak için kullanılır.
• Aster 30 Block 1NT (Yeni nesil) daha geliştirilmiş olan anti-balistik füze versiyonudur. 1500km’ye kadar, orta menzilli balistik füzelerini vurabilir.
• Aster 30 Block 2 BMD (Son Nesil) hala geliştirilmeye devam edilen bu sistem anti-balistik füze 3000km’ye kadar hava savunması sağlayabilir ve yüksek manevra kabiliyetine sahiptir.

Bu füzeler deniz tarafında kullanılmaya başlamasıyla sofistike bir radar sistemi ve birçok sensör yardımıyla bu sistem kara kullanımına entegre edildi. 3 boyutlu taramanın yanında uzun menzilli Arabel radarına sahip olan ve performansı iyileştirilmiş Aster füzeleriyle bu hava savunma sistemi yüksek hızlı ve yüksek irtifadaki hedefleri vurmak için üretilmiştir.

Füzeden füzeye menzil ve irtifa değişse de en iyi özelliklere sahip olan Aster 30, 1531m/s (Mach 4.5) hıza ve 20km (65,000ft) irtifaya çıkabilir.

9. MIM-14 Nike Hercules

Temelde W31 nükleer savaş başlığı taşıyan bu sistem aynı zamanda normal savaş başlığı da taşıyabiliyor.

Orta-Yüksek irtifa ve uzun menzil savunma için kullanılan bu hava savunma sistemi, ABD ve NATO ülkeleri tarafından kullanılması için geliştirilmiş ve oldukça ilginç teknik özelliklere sahip olan bir savunma sistemidir.

Üzerinde adeta uzaya gönderilmesi için tasarlanmış gibi gözüken Nike Hercules füzeleri,

• Yaklaşık 5 ton ağırlığındadır
• Toplamda 12 metre uzunluğundadır
• 5 çeşit farklı savaş başlığı taşıyabilen (aynı anda değil)
• 3.51 metre kanat açıklığına
• 140km+ menzile
• 30,000 metre irtifaya (100,000ft)
• 1250m/s hıza (Mach 3.65)

sahiptir ve katı yakıtla hareket eden bu füzeler, çeşit çeşit araçlar veya yapılar sayesinde ateşlenebilirler.

Öte yandan bu sistem ve füzeler ise konfigürasyonuna göre adet açısından değişiklik gösterebilirler.

10. MIM-23 Hawk

Amerikalı Raytheon şirketi tarafından geliştirilen bu hava savunma sistemi görünüş olarak Nike Hercules sistemini andırır.

1960 larda geliştirilmiş olan bu füzeler oldukça eskidirler ve günümüzdeki Patriot ve günümüzde omuzda taşınan anti füzelerinin temellerini oluştururlar.

Farklı versiyonları bulunan bu sistem ve füzeler temelde kısa menzilde etkili olması ve belirli bir alanı (hava üssü gibi) koruması için geliştirilmişlerdir. ABD tarafından en son Marine Corps (Deniz Piyadeleri) tarafından kullanılan bu sistem 2002 yılında Marine Corps’un omuzdan ateşlenebilen kısa menzilli FIM-92 Stinger füzesine geçmesiyle ABD tarafında kullanımdan kalktı.

ABD tarafından herhangi bir savaşta hiç kullanılmamış olan bu sistem, farklı ülkeler tarafından defalarca kez konuşlandırılmıştır ve yaklaşık olarak bu sistem için 40,000 adet füze üretilmiştir.

Yıllar içinde bir sürü değişim görmüş bu sistem farklı versiyonları dolayısıyla birbirine hiç benzemeyen konfigürasyonlara sahip olabiliyor bu nedenle bu sistem için spesifik bir teknik bilgi göstermek doğru olmaz zira soğuk savaş döneminde gelmiş olan bu sistemler defalarca kez revize edilmiştir ve sistemine göre kullandıkları radarlar dahi değişiklik gösterebilmektedir.