Vücut hemoglobin üretimi için demir mineralini kullanır. Vücutta hem yüksek hem de düşük demir seviyeleri, altta yatan ciddi bir problemi işaret edebilir. Bu nedenle insan vücudu için demir deposu dediğimiz 'ferritin'in dengeli olması gerekir. İşte, ferritin ile ilgili bilinmesi gereken detaylar…
FERRİTİN NEDİR?
Değişik besin kaynaklarından sağlanan demir minerali, insan vücudunda önemli bir yere sahiptir. Kanda sayıca en fazla bulunan hücre türü olan eritrositler ya da farklı bir deyişle kırmızı kan hücreleri, doku ve organlar için hayati bir öneme sahip olan oksijenin taşınmasından sorumludur. Bu hücreler alyuvarlar olarak da bilinir. Bu hücreler dokulara yeterince oksijen saylayabilmesi için de demire ihtiyaç vardır.
Ferritin ise vücutta bulunan demirden farklı olarak, var olan demiri depolayan ve salınımını kontrol eden bir tür protein kompleksidir.
Ferritin proteini, vücut hücrelerinde ve özellikle hepatosit olarak bilinen ve karaciğerin yaklaşık olarak yüzde 75'ini oluşturan hücrelerde, kemik iliğinde ve bağışıklık sistemi hücrelerinde bulunur.
Bir başka değişle ferritin, vücudun demir deposu olarak da tanımlanabilir. Vücutta yer alan demir miktarının ölçümü de ferritin testi ile yapılır.
FERRİTİN YÜKSEKLİĞİ NEDİR?
Ferritin değerinin yüksekliği, vücutta olması gerekenden daha fazla demir mineralinin depolandığını gösterir. Vücuttan doğal yollarla atılamayan demir minerali, çoğunlukla kan transfüzyonu sonrasında artış gösterir. Bu da insan vücudunda organ fonksiyonu bozukluğu, kalp ve daman sorunları gibi pek çok hastalığa neden olabilecek sorunlara yol açar.
NORMAL DEĞERLERİ NE OLMALIDIR?
Kan Ferritin’i için normal kabul edilen değerler, cinsiyete ve yaşa göre değişiklik gösterebilir.
Ferritin’in normal değerleri:
Kadınlarda mililitrede 20 ile 200 nanogram,
Erkeklerde ise 20 ile 500 nanogram aralığındadır.
Kandaki ferritin miktarının bu sınırlar arasında olmaması durumunda tehlikeli olarak kabul edilir.
FERRİTİN NEDEN YÜKSELİR?
Ferritin, akut faz reaktanı olarak da bilinir. Yani vücudunuzda iltihaplanma olduğunda kandaki Ferritin’in miktarı da yükselir. Obezite, günlük alkol tüketimi, sigara kullanma alışkanlığı, kronik hastalıklar, karaciğer rahatsızlıkları ve genetik rahatsızlıklar da ferritin yüksekliğine neden olur.
Bununla beraber Ferritin yüksekliğine neden olan unsurlar: hipertiroidizm, Tip 2 diyabet, Lösemi, romatoid artrit, Sık kan transfüzyonu, kronik hepatit C vb. karaciğer hastalığı, Huzursuz bacak sendromu, demir zehirlenmesi, hodgkin lenfoması, yetişkin başlangıçlı still hastalığı, memolitik anemi, megoloblastik anemi, bazı kan hastalıkları.
Ferritin’in yüksekliği, bazen kanser gibi ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Ayrıca cinsel isteksizlik, kalp ve damar sorunları, yorgunluk ve kilo kaybı da ferritin yüksekliğinden kaynaklı olabilir.
FERRİTİN BELİRTİLERİ
Karın ağrısı, Eklem ağrısı, Güçsüzlük, Zayıflık, Kalp çarpıntısı, Göğüs ağrıları, Cilt renginde kararma, Cinsel performans düşüklüğü, Uykuya benzer uyuşukluk hali, Kalp-damar sorunları, Vücutta tüy kaybı gibi durumların görülmesi ferritin yüksekliği belirtileri olarak karşımıza çıkar.
FERRİTİN YÜKSEKLİĞİ TEDAVİSİ
Öncelikle doktor kontrolünden geçilmesi ve uygun tedavi yolunun belirlenmesi gerekir. Bununla birlikte genellikle Östrojen ya da progestin hormon tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Osteoporoz ve kardiyavasküler risk taşıyan, menopoza girmiş kadınlarda risedronat tedavisinden yararlanılabilir. Kan bağışı ile de vücudunuzdaki ferritin’in miktarını düşürebilirsiniz.
Ayrıca, beslenme alışkanlıklarınızı ve yaşam stilinizi değiştirmeniz gerekebilir. Kahve ve yeşil çay tüketimi, düzenli ve uzun süreli egzersiz, kalsiyum açısından zengin olan besinlerin
düzenli tüketimi, çinko, magnezyum, manganez gibi minerallerin vücut tarafından yeterli miktarda alınımı; demir emilimini azaltan yöntemlerdir