ABD ekonomisine ilişkin ekonomik veriler Başkan Barack Obama’nın "Ülkeyi krizden kurtaran başkan" olarak hatırlanabileceğine işaret ederken, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artışının işleri zorlaştırabileceği öngörülüyor.
ABD’de başkanlık seçimi için geri sayımın başlaması, ülkenin ilk siyahi başkanının siyasi ve ekonomik icraatlarına yönelik değerlendirmeleri beraberinde getirdi.
Başkanlık koltuğunda yaklaşık 1,5 yılı kalan Obama’nın “orta sınıfı kalkındırmaya” yönelik ekonomi politikaları, Cumhuriyetçiler tarafından sık sık eleştirilse de başta istihdam, ihracat ve yatırım rakamları olmak üzere birçok veri, Obama’nın halefine kendisine devredilenden daha iyi bir ekonomi bırakacağını ortaya koyuyor.
İstihdam, ABD tarihindeki en iyi dönemi yaşıyor
Obama yönetiminin ekonomi açısından başarı elde ettiği alanlardan biri hiç kuşkusuz işsizlikle mücadele oldu.
Ülkedeki işsizlik oranı, Obama 2009 yılında göreve başladığında yüzde 10’lara yakınken, şu an yüzde 5,3 ile son 7 yılın en düşük seviyesinde seyrediyor.
Söz konusu başarı, istihdamın son 64 ay boyunca artmaya devam ederek, ABD tarihindeki en uzun artış dönemini kaydetmesiyle mümkün olurken, bunda destekleyici para politikalarının yanı sıra Obama’nın yaklaşık 800 milyar dolarlık ekonomik canlandırma planının etkili olduğu belirtiliyor.
İhracat ve yabancı yatırımlar da arttı
Başkanlık görevini 2007-2008 finansal krizinin etkileri sürerken devralan Obama’nın bir diğer başarısı, ihracatın rekor seviyeye ulaşmasıydı.
ABD Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, 2009 yılında yüzde 15 azalan ihracat, bu yıldan sonra istikrarlı şekilde artarak, 2014’de 2 trilyon 343 milyar dolarla tarihin en yüksek seviyesini gördü.
Obama yönetiminin uluslararası girişimleri de ülkeye yapılan doğrudan yabancı yatırımların artmasında önemli rol oynadı. Uluslararası Yatırım Örgütü’nün verilerine göre, 2008’de 310 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen yabancı yatırımlar, finansal kriz nedeniyle 2009’da 150 milyar dolara gerilemişti. Kuruluşun en güncel verilerine göre, bu rakam 2013 itibariyle 236 milyar dolara yükseldi. ABD’nin küresel doğrudan yabancı yatırım girişlerindeki payı, böylece yüzde 17’den yüzde 19’a çıktı.
En önemli mirası TTIP ve TPP olabilir
Trans Pasifik Ortaklığı (TPP) ve Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) da Obama'nın bırakacağı en önemli miraslar arasında yer alabilir.
ABD Kongresi’nde aylar süren tartışmalar ve yoğun lobi faaliyetlerinin ardından onaylanan ve Obama'nın imzasıyla yasalaşan "Ticareti Geliştirme Yetkisi", adı geçen anlaşmaların yeni başkan göreve gelmeden önce sonuçlanmasını sağlayabilir.
Ekonomi Politikaları Araştırma merkezi (CEPR) ve Avrupa Komisyonu iş birliğinde yapılan araştırmalar, TTIP’in ABD ekonomisine katkısının 2027 itibariyle 131 milyar dolara ulaşacağını ortaya koyuyor. Bununla birlikte, Johns Hopkins Üniversitesi Ekonomi Profesörü Michael Plummer ve Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü Ekonomisti Peter Petri'nin ortak araştırmalarına göre, TPP'nin ABD ekonomisine net getirisi ise yıllık 77 milyar dolar olacak.
Obama, ayrıca 2009'dan bu yana Güney Kore, Kolombiya, Panama, Peru ve Umman gibi ülkelerle de ikili serbest ticaret anlaşmaları imzaladı.
Fed'in faiz artışı Obama'nın performansını etkileyebilir
Ancak, bu başarılar, Obama'nın ülke ekonomisindeki tüm sorunları çözdüğü anlamına gelmiyor. Özellikle yükselen kamu harcamaları ve borcu, Obama’nın 45. ABD Başkanı’na devredeceği sorunlar arasında yer alıyor.
Diğer taraftan, ülkenin seçim sürecine girmesinin yanı sıra Fed'in bu yıl başlayacağı faiz artışının da Obama'nın Oval Ofis'teki son 1,5 yılını zorlaştıracağı öngörülüyor.
Ekonomistler, Fed'in faiz artışının piyasalardaki dalgalanmayı artırarak ekonomiye zarar verebileceğini ifade ederken, faiz beklentisiyle değerlenen doların ABD'nin ihracatını olumsuz etkilediğine dikkati çekiyor.
Sonuç olarak, Obama, ekonomi açısından şimdiye kadar başarılı bir grafik çizse de bu alanda nasıl hatırlanacağını önümüzdeki zorlu dönem belirleyecek.
WASHINGTON/AA