Et ve Süt Kurumu (ESK) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Kasım Piral, sığır karkas eti ithalatı için alım ihalesi operasyonları duyulur duyulmaz et fiyatlarında artış trendinin yavaşlamaya başladığını belirterek, "Bundan sonra fiyatlar aşağı yönlü seyreder diye düşünüyoruz. Bizim karkas ette hedefimiz fiyatın yüzde 10 civarında düşmesi" dedi.
ESK, Merkez Bankası enflasyon raporuna giren ve fiyat hareketliliği yaşanan kırmızı et piyasasına müdahale etti.
İki ihale tamam
Bu sene ilk olarak geçen hafta 550 tonluk karkas et ithalatı için alım ihalesi düzenleyen Kurum, bugün de Avrupa menşeli 3 bin 200 ton dondurulmuş karkas et alım ihalesi yaptı.
İhale sonrasında Türkiye'deki kırmızı et fiyatları ve Kurumun kırmızı et piyasasına müdahalesine ilişkin soruları yanıtlayan Piral, et fiyatlarındaki istikrarın sağlanması ve yükselişin önüne geçilebilmesi amacı ile yurtiçi tedarik imkanlarının kısıtlı olduğu dönemlerde, kanunların kendilerine verdiği yetki çerçevesinde bu ihaleleri gerçekleştirdiklerinin altını çizdi.
İthalatta helal kesim
Piral, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı kontrolünde, akredite olmuş Avrupa Birliği ülkelerinden ve helal kesim sertifikası almış kesimhanelerde, Bakanlığın veteriner hekimleri ile Et ve Süt Kurumu veteriner hekimleri kontrolünde yapılan kesimlerle bu tedariklerin gerçekleştirileceğine dikkati çekerek, "Et ve Süt Kurumu, kendisine tanınan kontenjan ve yetkiler ile arz talep dengesinin sağlanmasına katkıda bulunmak amacı ile üretici ve tüketici arasında gerekli dengeyi koruyucu tedbirler almaya devam edecektir" ifadesini kullandı.
Fiyat yükselişinin üç nedeni
Et fiyatlarındaki artış trendinin üç temel sebebi olduğuna işaret eden Piral, mevsimsel olarak turizmin de etkisiyle yaz aylarındaki et tüketiminin artmasının et fiyatlarının yükselişinin birinci nedeni olduğunu söyledi.
Fiyat artışının ikinci sebebinin de spekülasyonların olduğunu dile getiren Piral, ithalat baskısını artırmak için spekülasyonların yapıldığını kaydetti.
Piral, refah düzeyinin artışı ile beraber piyasa talebindeki artışların da üçüncü etkeni oluşturduğunun altını çizerek, halihazırda oluşan piyasa ortalama fiyatlarının sürdürülebilir olmadığı noktasında üreticilerle toplantılar yaptıklarını vurguladı.
Hem üreticiler hem sanayiciler hem de tüketici temsilcileriyle et fiyatlarının sürdürülebilir, kabul edilebilir, makul seviyenin üzerinde olduğu konusunda bir konsensusun bulunduğunun altını çizen Piral, şöyle konuştu:
İhtiyaç halinde üçüncü ihale açılacak
"Son dönemdeki bu müdahale gerekçeleri de bu sonuçtan ortaya çıktı. Geçtiğimiz hafta tedarik maliyetlerimizi ve yurtdışı piyasaların buna ilişkin verecekleri tepkileri de ölçmek gayesiyle ara bir alım gerçekleştirdik. Bu hafta ikincisini de yaptık.
Önümüzdeki haftalarda ihtiyaç duyulduğu anda ihtiyaç duyulduğu miktarda süreci de takip ederek, Avrupa piyasalarından, hatta ihtiyaç duyarsak dünya piyasalarından mal alarak tüketicilerin daha makul fiyatlarda et tüketmesi bakımından Türkiye pazarına sunacağız."
Et ithalatına ilişkin operasyonun büyüklüğünü piyasanın tepkisinin şekillendireceğini dile getiren Piral, bu konuda bir sınırlama olmadığını söyledi.
"Fiyatların yüzde 10 düşmesini bekliyoruz"
Kırmızı et piyasasına müdahalelerin Türkiye'deki fiyatlara etkisinin ağustos ayı içerisinde görülmesini beklediklerini ifade eden Piral, "Bu operasyonlar duyulur duyulmaz et fiyatlarında belli bir stabilite yakalandı, artış trendi yavaşlamaya başladı.
Bundan sonra fiyatlar biraz aşağı yönlü seyreder diye düşünüyoruz. Bizim karkas ette hedefimiz fiyatın yüzde 10 civarında düşmesi. Bunun piyasadaki perakende ürünlere de yansıyacağını düşünüyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Bundan sonraki süreçte ihale planlamadıklarını ancak piyasanın ihtiyaç duyması halinde ihale düzenleyeceklerini anlatan Piral, "Kayıtlı, müracaat eden ve Elektronik Kamu Satınalma Platformu (EKAP) yeterliliği alan firmalar, hiçbir ayrım gözetmeksizin bir sonraki ihaleye davet edilecek" ifadesini kullandı.
"Sonbaharda piyasa dengelenir"
Piral, bu tip girişimlerin uluslararası piyasada fiyat arttırıcı olduğuna dikkati çekerek, bunların Türkiye'ye fayda değil, aksine maliyet olarak yansıyacağını vurguladı. İhalenin, Kamu İhale Kanunu'nun 21'inci maddesinin "b" bendine göre yapılması eleştirilerini de yanıtlayan Piral, sözlerine şöyle devam etti:
"Bu konuda kurumlara, 'ihtiyaç duyulduğunda ihaleye gidilsin' diye yetki veriliyor. Kaldı ki bu kararlar sadece kurumda alınan kararlar değil. Öyle yapmış olsaydık, ihalesini yaklaşık 45 gün sonra, sözleşmesini de ondan 20 gün sonra yapacaktık, 'iş teslimiydi' derken 70 gün sonra mal akışını sağlayabilecektik.
Fiyatlarda eminim ki bugünkü fiyatlardan çok daha yüksek gelirdi. Piyasaya da yansımaları 3 ay sonra olurdu ama biz diyoruz ki 'ağustos ayı içinde bunu hissettirmeye başlar'. Uluslararası piyasada büyük miktarda mal alımları genelde fiyat arttırıcı unsurlar olarak yansır, dolayısıyla bütün bunlar mümkün mertebe minimum bilgiyle piyasaya verilir."
Toptan karkas et kilogramı için piyasalarda 23,50 lira civarında bir fiyat oluşumunun beklendiğini dile getiren Piral, sonbahar döneminde piyasanın dengeleneceğine işaret etti.
Ankara/AA