ABD Başkanı Donald Trump hakkında en çok merak edilen konulardan biri, Ortadoğu’da nasıl bir politika izleyeceği. Trump, şu ana kadar bu konuda somut bir adım atmadı, ancak yaptığı açıklamalarla bazı alanlarda selefi Barack Obama’nın politikalarını değiştireceğinin sinyallerini verdi. Bunların başında, IŞİD’le mücadelede Rusya’yla işbirliği yapılması geliyor. Terör örgütünün bitirilmesine en büyük önceliği veren Trump, bu konuda Esad’la birlikte çalışmaya da soğuk bakmıyor. İran’ın bölgede son dönemde artan etkinliğinin kırılması da Trump’ın ajandasındaki önemli başlıklardan. Suriye ve Rusya’yla işbirliği yaparken, bu iki ülkenin önemli bir müttefiki olan İran’ın nasıl dışlanacağı ise belirsizliğini koruyor.
Beşar Esad da bu konuda Trump’a iyimser ancak temkinli mesjalar verdi. Belçikalı basın mensuplarına bir mülakat veren Esad, Suriye krizinin çözümü için yapılan Astana görüşmeleri, ABD ve Avrupa’nın Suriye politikaları ve iktidarda kalıp kalmayacağı gibi birçok konuya değindi. Esad, “Washington’daki yeni yönetimden ne bekliyorsunuz? Birlikte yakın bir çalışma yapacak mısınız?” şeklindeki soruya verdiği yanıtta “Seçim kampanyası öncesinde ve sonrasında Trump’tan duyduğumuz açıklamalar umut verici” diye konuştu. Trump’ın, IŞİD başta olmak üzere terörle mücadeleye öncelik verdiğini belirten Esad, kendilerinin de altı yıldır aynı şeyleri söylediklerini ifade etti. ABD ile Rusya arasında yapılacak bir işbirliğinin hem Suriye için, hem de dünya için iyi olacağını söyleyen Esad, buna karşın “Henüz pratikte bir şey beklemek için erken” diye de ekledi. ABD’nin rejim değiştirme politikasına karşı çıkmasıyla bilinen Trump, Ortadoğu’nun Esad gibi diktatörlerle daha istikrarlı olduğunu savunuyor.
Belçikalı gazetecilerin Avrupa devletlerinin tutumuyla ilgili sorularını da yanıtlayan Esad, bu ülkelerin Suriye’deki teröristlere destek verdiğini öne sürdü. “Ortadoğu’da çoğu insan, Avrupalıların siyaseten var olduklarına inanmıyor. Onlar sadece ustaları olan Amerikalıların yaptıklarını izliyorlar. Dolayısıyla sorunuz Amerika’yla ilgili olmalı.
Amerikalılar ne isterse, Avrupalılar da onu uygulayacak” diyen Esad, Avrupa ülkelerinin bağımsız devletler olmadığını savundu. Bazı Avrupa ülkelerinin Suriye’ye heyet göndermesine ilişkinse “Buradaki hükümetle hiçbir düzeyde ilişkileri yok. Burada ne olduğunu anlamak için heyet gönderiyorlar. Onları müttefik olarak kullanmıyorum” diye konuştu. Esad’ın Birleşmiş Milletler’e (BM) ilişkin düşünceleri de benzer çizgideydi.
Savaş suçlularının Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (UCM) yargılanmasından yana olup olmadığı şeklindeki bir soruya Esad, “BM kurumlarının önyargılı olduğunu biliyoruz. Ağırlıklı olarak Amerikan, Fransız ve İngiliz etkisindeler” diye yanıt verdi. “Bu mahkeme umrumuzda değil” diyen Esad, Rusya ve Çin’in BM Güvenlik Kurulu’nda Suriye’yle ilgili önerileri veto etmesini hatırlatarak, bu ülkelerin ‘gerçeği gördüğünü’ iddia etti. Esad ayrıca, Halep’teki yıkımla ilgili sorulara verdiği yanıtta sivil kayıplara değinmedi, muhalif grupları destekleyen bölge ülkelerini suçladı. Kendisinden daha fazla oy alan bir kişi olduğu takdirde yönetimi bırakacağını ifade etti.
TOPLU DARAĞAÇLARINDA 13 BİN İNFAZ
Uluslararası Af Örgütü, ‘Suriye: İnsan Mezbahası: Suriye’de Saydnaya Hapishanesinde Toplu İdamlar ve İmhalar’ başlıklı bir rapor yayımladı. Katliamları “hesaplanmış yargısız infaz kampanyaları” olarak adlandıran raporun, eski gardiyanlar, hakimler, doktorlar, avukatlar ve uluslararası uzmanlarla yapılan röportajlar sonucunda kaleme alındığı bildirildi. Raporda, “Eylül 2011- Aralık 2015’te 5-13 bin arası kişinin yargısız infaz edildiği tahmin ediliyor” denildi.
Tutukluların gece yarısı, gözleri bağlanan ve kamyonlara bindirilerek götürüldükleri bir binada asılarak öldürüldüklerini aktaran raporda, “Haftada bir ya da iki kez, 20-50 kişi idam edildi” ifadesi kullanıldı.
Raporda, “Kurbanlar, ağırlıklı olarak hükümete karşı olduğu düşünülen sivillerdi.” denilerek, şu ifadelere yer verildi: “Binlerce insan, yargısız infazla gece yarısı, azami gizlilikle topluca idam edildi. Saydnaya Askeri Hapishanesinde diğer birçok tutuklu, sürekli olarak işkence edildikten ve sistematik şekilde yiyeceksiz, susuz, ilaçsız ve tedavisiz bırakıldıktan sonra öldürüldü. Saydnaya’da öldürülenlerin cesetleri, toplu mezarlara gömüldü. İdamların emri, en üst düzey hükümet yetkilileri tarafından veriliyordu. İdam cezaları, Büyük Suriye Müftüsü tarafından ya da Beşşar Esed’e vekalet eden savunma bakanı veya genelkurmay başkanı tarafından onaylanıyordu.”