KENAN BUTAKIN / İSTANBUL
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün katıldığı bir canlı yayında Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sınavı'nın (TEOG) kaldırılması gerektiğini söyledi. Erdoğan, TEOG'u yanlış bulduğunu belirterek, "Biz TEOG'la mı geldik? Ne TEOG vardı, ne bir şey vardı. Okursun, sene içinde notların bellidir, bu notlarınla beraber yürürsün. Üniversite imtihanında da sosyalde, sayısalda başarı durumun neyse bu başarıya göre girmen gereken yer nereyse girersin" dedi.
TEOG TRAFİĞİ
Konuyu Başbakan Binali Yıldırım'la da görüşeceğini dile getiren Erdoğan'ın açıklamalarından sonra ise Milli eğitim Bakanlığı da harekete geçti. İlk olarak Bakan İsmet Yılmaz, sınavla ilgili Başbakan'a bilgi sundu. Ardından da Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Yıldırım'ı Beylerbeyi Sarayı'nda kabul etti.
Peki 2017'de 1 milyon 190 bin öğrencinin girdiği ve aileleriyle birlikte milyonlarca kişiyi ilgilendiren TEOG ile ilgili eğitim dünyası ne düşünüyor? TEOG kaldırılmalı mı? Yerine nasıl bir sistem getirilmeli? Karar'a konuşan uzmanlar, TEOG'un kaldırılması gerektiğini ancak liseye sınavsız geçişin kaosa neden olacağı görüşünde.
OKUL VE ÖĞRENCİYİ TEK TİPLEŞTİRİYOR
TEOG'un kaldırılması ve her okulun kendi öğrencisini seçebilmesi gerektiğini savunan Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları Başkanı Enver Yücel, TEOG modelinin misyonunu yitirdiğini belirterek şöyle konuştu:
"Sayın Cumhurbaşkanının ifade ettiği görüşe katılıyorum. TEOG varlığı ve sonuçlarıyla tüm toplumu, çocuklarımızı ve eğitim sistemimizi olumsuz etkilemektedir. Düşünün ki 8. sınıfı bitiren her öğrencinin girmek durumunda olduğu bu sınavlar için 6. 7. ve 8. sınıflarda sadece bu sınavlar için hazırlık yapılmakta, 13-16 yaş arası en yüksek beceri kazanma döneminde olan gençler sadece bu sınavla uğraşmakta, okullar da TEOG skorları ve çoktan seçmeli herhangi bir beceri gerektirmeyen bu sistemle öğrenci kabul etmek durumunda kalmaktadırlar. Bu sistem, tek tip liseler yaratmakta, ortaokullarda eğitimi sadece sınava endekslemekte, liselerin kimliksizleşmesine, 1,3 milyon gencin, ailesinin ve en önemlisi ülkemizin zaman kabına yol açmaktadır. Oysa çağımızda anaokulundan üniversiteye kadar gençler becerilerle donatılmalı, dijital çağın becerilerini hızlı ve üreterek öğrenmelidir. "
HER OKUL KENDİ SINAVINI YAPSIN
TEOG yerine her okulun kendi öğrencisini seçebileceği bir sistem getirilmesini öneren Yücel, "Eğer okulların bunu yapmasına izin verilirse her okulun kültürü, kimliği ve tarzı olacaktır. Öğrenciler de buna göre anaokulundan, ilkokuldan itibaren kendini bu okula göre hazırlayabilecek, okulların rekabet gücü ve öğrencilere farklılaştırılmış modeller sunma şansı doğacaktır.Böylece kendi sınavına yapan okullar dışında kalan öğrencilerin TEOG telaşına ve karmaşasına düşmesi önlenmiş ve okul bazlı seçme sistemi devreye girmiş olacaktır" dedi.
ADRESE DAYALI SİSTEM OLMALI
TEOG sisteminin kaldırılmasıyla okullar arasındaki dengenin de eşitleneceğini kaydeden Kültür Eğitim Kurumları Eğitim ve Rehberlik Koordinatörü Salim Ünsal ise liselere adrese dayalı yerleştirme yapacak bir sistem önerdi. Ünsal şöyle konuştu:
"Başlangıçta bazı fen liseleri ve Anadolu liseleri için başlayan merkezi sınava daha sonra bütün okullar dahil edildi. Bu süreç okul kalitesi arttırılmadan okulların niteliği değiştirilmeden, sadece liseleri Anadolu liseleri yaparak yapıldı. Bu yüzden liselere de tıpkı ortaokullarda olduğu gibi adrese dayalı bir sistemle kayıt yapılabilir. Bu aynı zamanda liselerin kalitesi bakımından da bir denge oluşturur. Bir lise düşünün bir bölgedeki en iyi öğrencileri alıyor bir diğer lise de o bölgedeki en kötü öğrencileri alıyor. Bu değişirse eğitim kadroları da o bölgede çok daha fazla itinayla çalışacaktır. Bu açıdan altyapısı tamamlanınca çok doğru bir karar olacaktır. Liselere bakınca bir fark görüyoruz ama bu liselerin verdiği eğitim farkı değil çocukların başarı farkı. "
SINAVSIZ OLMAZ, SORUN TEOG'DA
Okulların kendi özelliklerine göre sınav yapması gerektiğini kaydeden Türkiye Özel Okullar Derneği Başkanı Nurullah Dal ise sınavsız eğitim sisteminin mümkün olmadığını söyledi. Dal "Değerlendirme sistemi olmak zorunda. TEOG bunun bir aracı. Ama tek başına TEOG olunca sıkıntı çıkıyor. Bu konuda Cumhurbaşkanı’na katılıyorum. TEOG kaldırılmalı ama yerine öğrencilerin sanatsal, sportif, kültürel, akademik başarılarını ölçebilen bir değerlendirme sistemine geçilmeli. Çünkü tek başına teste dayalı geçişle öğrencileri okullara yerleştirmek doğru olmuyor" diye konuştu.
ÇÖZÜM TEK LİSE TÜRÜ
TEOG yerine farklı bir sistemin konuşulması gerektiğini belirten Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk da okullarda verilen not ortalamasının baz alınmasıyla sağlıklı sonuç elde edilemeyeceğini belirtti. Koncuk "Bu eğitim sistemiyle TEOG yerine başka bir şey koymak durumundasınız. TEOG gider, SEOG gelir. Şu an TEOG kalkarsa kaos olur. Bir şekilde öğrenci seçmek durumunda kalırsınız. Cumhurbaşkanı hayalini söylemiş. Gelecek yıl uygulanamaz. Gerçekçi değil. Çözüm bütün öğrencilerin yerleşeceği tek lise türünü oluşturmak. Okul sayını artırmak. Sürahideki suyu eşit dağıtmak" dedi.
Stresi hepsi yaşıyor yüzde 8 yerleştiriliyor
Karar Yazarı ve Eğitim Uzmanı Turgay Polat da sistemle kimliksiz okullar ve tek tip mezunların çoğaldığını söyleyerek şunları anlattı:
"Cumhurbaşkanının açıklaması son derece isabetli oldu. Son iki yıla baktığımızda öğrencilerin yüzde 92'sinin kendi bölgelerindeki ve kendi ilçelerindeki okullara gittiğini görüyoruz. Dolayısıyla 1 milyon 300 bin öğrenciyi sanki her okula adaymış gibi bu sınavlara 3 yıl boyunca hazırlamak ve sonra da hiç girmeyecekleri okullar için yarışmalarını sağlamak çok ilginç bir durum oluyor. Üstüne üstlük çoktan seçmeli sorularla ve sınavlarla artık tek tip yarattığımız liselerden vazgeçmemiz gerekiyor. TEOG giderse ne olur diye bir korku var. Ama sonuç olarak ihtiyacı olan okulların bir eleme sisteminin olması yeterli olacak. Bazı okullar kendi sınavlarını yapabilir. Biri sanat odaklı olacağını biri fen odaklı olacağını söyleyebilir. Hiç ihtiyacı olmayan bir meslek lisesinin bu sınava girmesinin bir anlamı yok. Bazı okulların da kendi öğrencilerini seçme ve kendilerine göre bir kimlik yaratması gerekiyor. Kimliksiz okullar ve tek tip mezunlar, üniversite aşamasına gelindiğinde kafaların karışık olması, her şeyin sınav odaklı olması tabiki büyük problemler doğuruyor."
Model enflasyonu
1997-1998 eğitim-öğretim yılında, Anadolu ve Fen Liselerine Giriş Sınavı'nın ismi Liselere Geçiş Sınavı (LGS) olarak değiştirildi. 2004 yılında da, 2005-2006 yılından itibaren geçerli olmak üzere LGS kaldırıldı ve yerine Ortaöğretim Kurumları Sınavı (OKS) getirildi. 2007 yılında ise öğrencilerin 3 yıllık ortaöğrenim boyunca, her yıl sonu bir sınava girmelerine yönelik oluşturulan Seviye Belirleme Sınavı (SBS) getirildi. Bu sistemden 3 yıl sonra vazgeçildi. Her yıl sınava girilen sistem yerine yeniden OKS modeline dönüldü ve tek SBS yapıldı. Böylece ortaöğrenimin sonunda tek sınav modelinde karar kılındı. SBS ise 2012-2013 eğitim öğretim yılında son kez yapıldı ve TEOG sistemine geçildi. Mevcut sistemde dönem içinde okulda yapılan yazılı sınavlardan biri, MEB tarafından merkezi olarak yapılırken, 8. sınıflar her dönemde 6 dersten birer sınava giriyor.