ERDOĞAN: TERÖRİST UNSURLARIN DIŞLANMASI ÖNCELİĞİMİZ
Putin ve Ruhani'den sonra söz alan Cumhurbaşkanı Erdoğan şunları söyledi:
Değerli dostlarım, heyetlerimizin kıymetli üyeleri, basın mensupları sizleri en kalbi duygularımla,s evgiyle saygıyla selamlıyorum. Sözlerimin hemen başında değerli dostum Putin’in şahsında tüm rus dostlarımıza teşekkür ediyorum.
Hamdolsun bunun meyvelerini her alanda topluyoruz. Yakaladığımız bu ivmenin artarak sürmesi konusunda sayın Putin ile hemfikiriz. Sayın Ruhani ile gerçekleştirdiğimiz ikili görüşmede, ülkemiz arasındaki ilişkileri daha da geliştirme konusunda mutabık kaldık.
Bugün değerli dostlarım Putin ve Ruhani ile gerçekten kritik görüşmeler yaptık. Ve gündemimizdeki meseleleri samimiyetle ele aldık. Ateşkes ile ilgili attığımız adımları tekrar gözden geçirdik. Sahada şiddetin azaltılmasında temel rol oynadığını memnuniyetle tespit ettik. Astana’da kaydettiğimiz ilerlemeler temelinde, kalıcı çözüm noktasında Cenevre sürecine katkılarımızı istişare ettik. 2254 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararında tanımlandığı üzre, suriye halkının öncülüğünde yürütülecek kapsayıcı, özgür ve adil siyasi sürecin hayata geçirilmesine yardımcı olmak konusunda görüş birliğine varmış bulunuyoruz.
Soçi’de düzenlenmesi öngörülen kongrenin bu ilkeler temelinde, sürece anlamlı değer katması için eşgüdüm içinde çalışmaya karar verdik.
BİZDEN KİMSE BEKLEMESİN
Bu süreçte üç garantör ülkenin ortaya koydukları karşılıklı hassasiyetlere saygıyı sürdürmeleri kritik rol oynayacaktır. Suriye’nin toprak bütünlüğüyle ülkemizin milli güvenliğine kast eden terörist unsurların süreçten dışlanması önceliklerimiz arasında yer almaya devam edecektir. Bir terör örgütüyle aynı çatı altında olmamızı, bizden kimse beklememelidir. Suriye’nin toprak bütünlüğüne bağlılığımızı ifade ediyorsak, eli kanlı bir çeteyi meşru bir aktör olarak göremeyiz.
Bugün gerçekleştirdiğimiz istişarede, Suriye’de güven artırıcı önlemlerin hayata geçirilmesinin önemini vurguladık. İnsani yardımların ihtiyaç sahiplerine engelsiz ve kesintisiz ulaştırılması, ayrıca tutukluların karşılıklı salıverilmesi dahil atılabilecek her türlü adımı gözden geçirdik.
Ülkelerimiz arasındaki verimli işbirliğinin bölgeye olumlu etki yapmasını, mezhebi ayrışma riskini azaltmasını ümit ediyorum.
RUHANİ: ÖZGÜR, ADİL BİR SEÇİM YAPILACAK
Putin'den sonra söz alan Ruhani de şunları ifade etti:
Her şeyden önce teşekkür etmek istiyorum. Bu toplantı öyle bir zamanda yapılıyor ki bu üç ülkenin çalışmaları, Suriye'deki barış ve istikrarın oluşması için zemin hazırladı. Bütün dünya bu konuyu bilmesi gerekiyor ki terörizm hiçbir zaman hiçbir ülke için bir araç olamaz. Terörizm bütün ülkeler için tehlike yaratıyor. Bütün ülkeler olarak bunu gördük. IŞİD, bütün ülkeler için tehlike oluşturdu ve günahsız insanları şehadet mertebesine getirdi. Bugünkü toplantı çok açıktı. Üç ülke kendi fikirlerini çok açık bir şekilde beyan ettiler. Yapılacak kongrede bütün partiler, bu kongrede birleşecekler ve Suriye'nin geleceği için müzakere yapacaklar. Üç ülkenin dışişleri bakanları ve genelkurmay başkanları bu kongrenin daha kolay yapılması için anlaştılar. Bugün yeni bir adım atıldı barış ve istikrar için. Umuyorum ki gelecekte güvenlik ve yeni özgür bir seçimin yapılmasına şahit olalım.
PUTİN: CİDDİ AŞAMALAR KAYDETTİK
Toplantı sonrası üç liderin düzenlediği basın toplantısında ilk olarak konuşan Putin, şunları söyledi:
Üç ülke Astane sürecinde iyi aşamalar kaydetti. Öncelikli adımlarımızı belirledik. Öncelikle Suriye içindeki grupların bu konuda görüşebilmeleri için bir platform oluşturulmasına karar verildi. Suriye toplumunun bütün kesimlerinin katılabileceği bir toplantının yapılması konusunda mutabık kaldık. Etnik ve dini grupların katılımının sağlanması, bu toplantıda Suriye'nin ortak konularının görüşülmesini sağlayacak. Cenevre süreci de görüşülecek. Suriyeliler, Suriye'nin kaderine kendileri karar vermeliler. Gerek muhalefetin gerek rejimin öncelikleri önemlidir. Sayın Esad'la görüşmelerde politik krizin barışçıl yöntemlerle çözülmesini görüştük. Yaptığımız bu olumlu görüşmeler için teşekkür ediyorum. Suriye'nin tamamen mayından arındırılması, tarihin yeniden koruma altına alınması konuları ve diğer devletlerin de bunlara dahil edilmesi konularını konuştuk.
ZİRVE ÖNCESİ AÇIKLAMALAR
Suriye'de teröristlere yönelik operasyonların tamamlanmak üzerine olduğunu kaydeden Putin, Rusya, İran ve Türkiye'nin çabaları sayesinde Suriye'nin parçalanmasının önüne geçildiğini ve yıllardır devam eden krizi sonlandırma konusunda gerçek bir şans doğduğunu belirtti.
SIĞINMACI VURGUSU
Putin, Rusya, İran ve Türkiye'nin Suriye'de siyasi çözüm sürecine girilmesi için elinden gelen tüm çabayı göstereceğini umduğunu belirterek, Suriye'de çözüm bakımından insani boyutun, halka yardımın, bölgelerin patlayıcı maddelerden temizlenmesinin ve sığınmacılara geri dönmeleri için yardım sunulmasının önemli olduğunun altını çizdi.
SURİYE HÜKÜMETİNİN DE TAVİZ VERMESİ GEREKECEK
Putin, Suriye'nin geleceğine Suriye halkının karar vermesi gerektiğini söyledi.
Rus lider, "Suriye halkı, ülkenin geleceğini kendileri belirlemeli. Elbette zor bir süreç olacak ve hükümetin de taviz vermesinin gerekeceği durumlar olacak" diye konuştu.
Putin, mevkidaşlarına Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin parametrelerini konuşmayı da önerdi.
RUHANİ: SURİYE İSTEMEDE YABANCI ASKER OLMAMALI
Ruhani de Suriye krizinin ilk günlerden itibaren tüm ülkeler tarafından yakından izlendiğini belirtti. Ruhani, "Barış süreci konusunda iş birliğinden memnunum" ifadesini kullandı.
Ruhani, "Şam'ın meşru izni olmadan uluslararası güçlerin Suriye'de bulunmasının hiçbir nedeni yok. Yabancı askerlerin varlığı, yalnızca Suriye hükümeti onları davet ettiyse kabul edilebilir bir durumdur" diye konuştu.
ERDOĞAN: SİYASİ ÇÖZÜME KATKI SAĞLAMAK ELZEMDİR
Erdoğan da konuşmasında şunları söyledi:
Değerli dostum Putin'e bu zirveye ev sahipliği yaptığı için teşekkür ediyorum. Geçen hafta yine Soçi'de buluşmuş ve Suriye meselesini etraflıca ele almıştık. Tüm konuları üçlü formatta değerlendirme fırsatımız oluyor. Bu üçlü zirve Suriye'de akan kanın durması bakımından son derece önemli. Türkiye Rusya ve İran'ın Suriye meselesinde yakın bir çalışma ortamı tesis etmelerine dünya şahit oldu. Astana bunun en güzel örneğidir. Suriye halkının kabul edebileceği kalıcı bir siyasi çözümün tesis edilmesi için katkıyı sağlamak elzemdir. Tabii biz bugün zirveye hazırlık yaptık. Temennim odur ki bugün çok farklı bir şekilde ayrılırız buradan. Bugün kritik kararlar alacağımızı düşünüyorum.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı, Soçi Uluslararası Havalimanı'na gelişinde, Krasnodar Vali Yardımcısı Sergey Boldin, Soçi Belediye Başkanı Anatoli Pahomov, Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Hüseyin Diriöz, Türkiye'nin Novorossisk Başkonsolosu Yunus Emre Özigci ve diğer yetkililer karşıladı. Karşılamada, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar da hazır bulundu.
SOÇİ/AJANSLAR