Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Katar dönüşü uçakta gazetecilelere sohbet etti. Erdoğan, Rusya ile yaşanan uçak krizi, DAEŞ ile mücadele, Suriye'deki durum ve başkanlık sistemi konusunda dikkat çeken açıklamalar yaptı. Cumhurbaşkanı, Suriye sınırında 15 bin askerin herhangi bir olumsuzluk karşısında tankıyla topuyla hazır beklediğini söylerken başkanlık sistemi konusunda ise, "Çift başlılık ortaan kalkmalı. Aksi takdirde birbirinizi ne kadar sevseniz de, geçmişte ne kadar beraber olsanız da sıkıntılar yaşanabilir" ifadesini kulandı. İşte Erdoğan'ın açıklamaları:
Türkiye Katar'da askeri üs kuracak
(Katar’da kurulması tasarlanan üsle ilgili gelişme var mı?) Burada herhangi bir engel söz konusu değil. Askeri üs noktasında tahsis edilen bölgelerde bu yerleşim yapılacak. Katar’la ortak askeri tatbikatımızın ardından 94 personelimiz orada çalışmalarını sürdürüyorlar.
DAİŞ'le mücadele sürecek
(Suriye konusunda yeni kararlar alındı mı?) Ilımlı muhalifleri destekleme konusunda sıkıntı yok, Katar da baştan beri işin içinde zaten. Suriye’de siyasi geçiş sürecini sağlamak üzere DAİŞ ile mücadele sürecek. Paris’te Sayın Obama’nın yaklaşımı da son derece olumluydu. Koalisyon güçleriyle birlikte, mücadelemizi aralıksız devam ettireceğiz. Fransa da katılmakta kararlı.
Uçak krizi masada çözülür
(Rus Dışişleri Bakanı Lavrov-Çavuşoğlu görüşmesi konusunda) Lavrov ile Çavuşoğlu geçenlerde bir telefon görüşmesi yapmışlardı. Belgrad’da görüşme hususunda olumlu cevap söz konusuydu. Ben şuna inanıyorum; Rusya ile Türkiye arasındaki bu durumu süratle aşabilmek mümkün. Diplomatik yollarla çözülebileceğini düşünüyorum. Temenni ederim ki çok uzamadan bunları birlikte aşalım. Bunlar masada aşılır. Medya üzerinden, sosyal medya üzerinden aşılmaz; aşılmayacağı gibi taraflara bir şey de kazandırmaz, tam tersine kaybettirir. Biz tarafların kaybetmesini değil, kazanmalarını istiyoruz. “Her olanda da hayır vardır” diyerek, aşmaktan, yola öyle devam etmekten yanayız.
Davet Ruslar'dan gelecek
(Rusya ile işbirliği toplantısı vardı, 15 Aralık’ta bu toplantı olacak mı?) Bu toplantının ev sahipliği sırası Rusya’da. Dolayısıyla, davet onlardan gelecek. Ne gelir ne gider bilmiyorum. Belki Belgrad’da yapacakları görüşmede gündeme gelebilir.
Yakışanı yaptık
(Düşürülen uçaktaki Rus pilota düzenlenen tören konusunda) Hayatını kaybeden pilotun naaşının tüm hassasiyetlere riayet ederek Rusya’ya en iyi biçimde tevdi edilmesi gerekiyordu. Bu hususta hükümetimiz ve silahlı kuvvetlerimiz bize yakışanı yaptı. GenelkurmayBaşkanımız ile ilk etapta kendi uçağımızla göndermeyi konuştuk. Ama karşı taraf istemedi. İkinci kez sorduğumuzda da hayır dediler. Uçaklarıyla almak istediklerini söylediler. Ayrıca Türkiye’de dini ritüeller de yerine getirildi. Bu konuya da özen gösterdik. Ortodoks bir rahip tarafından ifa edildi.
Türk akımı rafa kalktı
(Akkuyu Nükleer Santrali süreçten nasıl etkilenir?) Rusya’nın olumsuz bir açıklaması yok. Tam tersine bir süreç var. Rusya’nın nükleer santral yapımında kullanmak üzere banka hesaplarına yatırdığı ciddi bir rakam var. Süreç devam ediyor, durmuş olan bir şey yok. 300 civarında mühendisimiz Rusya’da eğitim alıyorlar. Sadece Türk Akımı konusunda rakamlar ve benzeri konularda bazı görüş ayrılıkları vardı. Bu da projenin rafa kaldırılmasına neden oldu.
Başkanlık sistemi Türkiye'ye sıçrama yaptırır
(Hükümet programını nasıl buldunuz? Başkanlık sistemi meselesinin programda yer alış biçimini nasıl değerlendiriyorsunuz?) Hükümet programını 6-7 başlık çerçevesinde ben de gördüm. Gördüğüm kadarıyla 2002 çıkışımız burada daha da güçlenerek devam ediyor. Güncellenirken ülkemizin mevcut ihtiyaçları da göz önüne alınmış. Yeni anayasa tabii ki önemli bir ihtiyaç. Yeni anayasa, şüphesiz ki başkanlık sistemiyle güç kazanacaktır. Başkanlık sistemine de hükümet programında yer verilmiş vaziyette. Şu anda tabii ki hükümetin gücü tek başına buna müsait değil. Ama parlamentodaki diğer partilerin desteği ya da anayasa değişikliği için referanduma destek vermeleri halinde, pekala mümkün olabilir. Anayasa değişikliği yapılsa bile değişiklik referanduma götürülmeli. Zira parlamento bunu başarsa bile işin asıl sahibi millettir. Milletin bu işi sahiplenmesi buna ayrı bir güç katar. Milletin sahiplendiği böyle bir idari yapılanma, ülkeyi tabii ki çok daha farklı bir yere taşıyacaktır. Hukuki altyapıda sıkıntı olacağını sanmıyorum. Çünkü partiler “götürelim bunu millete” dediği zaman, bu iş millete gider. Başkanlık sisteminin, Türkiye’ye çok ciddi bir sıçrama kazandıracağına inanıyorum.
Çift başlılığı ortadan kaldırmak lazım
(Başkanlık sistemi konusunda parlamentoda bir konsensus sağlanamadığı takdirde partili cumhurbaşkanlığı sayesinde Türkiye mevcut yapısal tıkanıklığını aşabilir mi?) Tabii ki aşar. Zaten bu konuyu gündeme getirmiş olmamın sebebi de, o tıkanıklığın bu yöntemle de aşılabileceğine inanmamdan kaynaklanıyor. Çift başlılığı ortadan kaldırmak lazım. Aksi taktirde, birbirinizi ne kadar sevseniz de, geçmişte ne kadar beraber olsanız da, zaman zaman sıkıntılar söz konusu olabilir. Ama partili cumhurbaşkanlığı olduğu zaman, Fransa’daki sistemin farklı bir versiyonu söz konusu olacak demektir. Bunun da ayrı bir güç katabileceğini düşünüyorum. (Uzlaşma sağlanması daha kolay bir seçenek gibi geliyor herhalde size?) Evet tabii. Ben de öyle düşünüyorum.
15 bin asker tankıyla topuyla 15 bin asker
(PYD’nin güç tahkim etmesi söz konusu olursa, Türkiye’nin tavrı ne olur?) Koalisyon güçlerinin mücadelesi öncelikle DAİŞ ve terör örgütlerine karşı. Terör örgütlerinin tümüne karşı olduğumuzu her zaman söyledik. Türkmenlerin olduğu bölgede YPG yok, PYD de yok. Cerablus’ta DAİŞ var, Tel Abyad’da Araplar vardı onlara zulmettiler ama Araplar oraya geri döndü. DAİŞ’e karşı koalisyon güçleriyle beraber mücadele ediyoruz. Obama’yla da konuştuk, operasyonlar devam edecek. Havadan koalisyon güçleri mücadele ederken, karada ise Özgür Suriye Ordusu, ılımlı muhalifler mücadele edecek. Bu arada 98 km’lik hat üzerinde bizim 15 bin askerimiz olduğu yönündeki haberlerde yanlışlık söz konusu. Bahsedilen 98 km sınırımızda değil, güneydeki bir bölgede. Orada Özgür Suriye Ordusu var. 15 bin askerimiz bizim sınırımızda olası bir tehlikeye karşı tankıyla, topuyla hazır vaziyette. Koalisyon güçlerine uçaklarımızla katılıyoruz. Eğit-Donat da devam ediyor. Temenni ederim Türkmenlerin olduğu bölgedeki yaşanan sıkıntılar da bir an önce aşılır.
Çözüm süreci yeniden başlar mı?
(“Çözüm süreci buzdolabında” dediniz. Süreç PKK’ya rağmen başka bir şekilde devam edemez mi? Yeni bir plan var mı?) Milli birlik ve kardeşlik projesi, zaten bu işin bütününü kapsıyor. Şu an yeni bir arayış içerisine girmeyi gerektiren bir durum yok. Ama çok farklı bir şey ortaya çıkarsa, tabii ki bir değerlendirme yapılabilir. Niye yapılmasın? Milli birlikten kastımız 78 milyonun birliği. Kardeşlik bu projeyle yakalanacak irtifayı ifade ediyor. Bu irtifayı yakalamaktan daha güzel ne olabilir? Siz eğer benim Kürt vatandaşlarımı veya bölgeyi zerre kadar seviyorsanız, belediyelerin araçlarını o tür hendekler kazmak için kullanmazsınız. Kullanıyorsanız, sevgi yok demektir. Ama birileri öyle yapıyor diye, biz o bölgelere hizmeti kesmeyiz. Bölgeye bugüne kadar nasıl yardım yaptıysak bundan sonra da yapacağız. ‘İsrail’le normalleşme şartlar yerine gelirse’ (İsrail Radyosu’na “İsrail ile ilişkileri tamir edebiliriz” açıklaması yaptığı iddiaları) Benim öyle bir beyanatım olmadı. ‘İsrail ile ilişkiler düzelebilir mi’ diye ayaküstü bir soruya ‘Neden olmasın? Yeter ki şartlar yerine getirilsin’ yanıtını verdim. Şartlardan neyi kastettiğimiz belli. Özür şartı yerine getirildi. Ancak tazminat ve ambargonun kalkması şartları getirilmedi. Getirilirse ne ala. Ama İsrail’de siyasi otoritelerin yaklaşımı ile halkın yaklaşımı çok farklı. Örneğin Mescid-i Aksa’ya yönelik ihlallere karşı çıkan İsrailliler de var. Uluslararası camiada saygınlığı olan Museviler, ilişkileri nasıl düzeltebiliriz diyerek bize geliyor. Tam bunları konuşurken, bir bakıyorsunuz, Gazzebombalanıyor, Mescid-i Aksa’ya saldırılıyor, süreç de akamete uğruyor.