ALİ YILDIRIM
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) bölge mahkemesi tarafından 2019 yılında açılan Halkbank davası devam ediyor. 2019 yılında İran’a yönelik yaptırımların delinmesi üzerine gündeme gelen davada önceki gün gündeme gelen yanlış haber borsada yine vurguna neden oldu. Yaklaşık 4 yıldır devam eden davada dün Reuters, ‘ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank’a ABD’de cezai kovuşturma açılabilmesine olanak tanıyan alt mahkeme kararını iptal etti’ şeklinde bir haber geçti. Bunun üzerine Türkiye’deki birçok haber ajansı da aynı haberi servis edince Borsa İstanbul endeksinde bankalar ralliye başladı.
Ardından yapılan açıklamalar sonrasında ajansın yanlış haber servis ettiği öğrenilince, kapanıştan hemen önce gerçekleşen yüzde 10’luk tavan yerini düşüşe bıraktı. Aynı zamanda endeks yükselişin ardından tatil öncesi yüzde 1 gerileyerek 5 bin puan seviyesini korudu.
Önceki gün yüzde 3 değer kazanan bankacılık endeksi dün bütün kazançlarını geri verdi. ABD’de son yargı merci olan Yüksek Mahkeme, Halkbank’ın ‘Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası’ kapsamında, hakkındaki davanın düşmesi talebiyle yaptığı başvuruyu değerlendirdi. Karara göre, Yüksek Mahkeme, ‘Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası’ kapsamında Halkbank’ın ceza yargılamasından muaf olduğu itirazını reddetti.
Yüksek Mahkeme, ‘Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası’nın ceza hukuku davalarına uygulanamayacağına hükmetti ancak New York’taki istinaf mahkemesinden Halk Bankası’nın itirazını teamül hukukuna göre yeniden gözden geçirmesini istedi. Haberin doğrusu anlaşılınca satışlar başladı. Yanlış servis edilen haberden önce borsa endeksinde Halkbank 19 Nisan’da 17:30 sıralarında 11.29 TL seviyelerinden işlem görüyordu. Hemen ardından yüzde 10 tavan yaparak 12.55 liraya çıktı. Kapanışla birlikte alım emirleriyle tahmin edilen seviyede dün 13.50 seviyesini görse de yarım gün olan arife kapanışını 12.45 liradan yaptı. Bir diğer kamu bankası olan Vakıfbank grafikleri de hemen hemen aynı kaderi paylaştı.
BANKACILIK ENDEKSİ ETKİLENDİ
Bu haber sadece Halkbank’ı değil özel bankaları da etkiledi. Yanlış haber Garanti Bankası, Akbank, Yapı Kredi Bankası ve Şekerbank gibi birçok kurumu da tavandan döndürdü. Grafiklerin durumu hemen hemen aynı olurken, bankacılık endeksi tavanın ardından neredeyse yüzde 4 düştü. Dün kapanıştan önce Akbank yüzde 4,2 Garanti yüzde 4,6 Yapı Kredi yüzde 3,6 Şekerbank yüzde 1,6 geriledi. En fazla kayıp veren bankalardan biri ise Vakıfbank oldu. Yüzde 5,6 gerileyen hisse değeri Halkbank’tan daha fazla kayıp verdi.
‘KARARI İPTAL ETTİ CÜMLESİNİ NASIL BULDULAR’
Ekonomistler de yayınlan yanlış haberi değerlendirdi. Ekonomist İris Cibre “Haberin doğrusu geldi. Tavandan alanlara geçmiş olsun. ‘Halkbank yargılamadan muaf değil. Dava alt mahkemeye Halkbank’ın kovuşturmadan vazgeçme talebini değerlendirmek üzere geri yollandı. Fakat egemenlik dokunulmazlığı sorusu için de dava temyize geri gönderdi’. Bu haberi ilk yapan kimse tavandan mal alanlara güzel şaka yaptı ama değil mi?” yorumunu paylaştı. Haberin yanlış yorumlanmasının oldukça güç olduğunu ifade eden Cibre “Bu haber yanlış yorumlanmış olamaz arkadaş, çeviri hatası da olamaz. ‘Kararı iptal etti’ cümlesini nasıl buldular, yok öyle bir cümle. Tam tersine ‘Halkbank bahse konu kanuna bağışık değildir’ diyor” dedi.
HABER SONRASI 265 MİLYON LİRALIK İŞLEM YAPILDI
Halkbank hisselerinde gerçekleşen alım-satım hakkında sosyal medya hesabı üzerinden bilgi de paylaşan İris Cibre, önceki gün gerçekleşen işlemlerde haber öncesinde Halkbank’ın tüm günlük işlem hacminin 510 milyon TL olduğunu, akşam üstü gelen haber sonrasında sadece 265 milyon liralık işlem hacminin gerçekleştiğini paylaştı.
HALKBANK’TAN AÇIKLAMA: TEKRAR KARARA BAĞLANACAK
Halkbank, ABD Yüksek Mahkemesi’nin dünkü açıkladığı kararla ilgili olarak Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) açıklamada bulundu. Banka, bundan sonraki aşamayla ilgili olarak, “Halkbank dosyası Yüksek Mahkemenin görüşleri doğrultusunda, İkinci İstinaf Mahkemesince yeniden değerlendirilip tekrar karara bağlanacaktır. Alt mahkemenin tekrar aleyhimize bir karar vermesi halinde yeniden Yüksek Mahkemeye (Supreme Court’a) başvuru hakkımız saklıdır” olarak belirtti. Halkbank’tan KAP’a yapılan açıklama şöyle: “ABD Yüksek Mahkemesi, Halkbank davasıyla ilgili başvurumuzu inceleyip, 19.04.2023 tarihinde oy çokluğu ile karara bağlamıştır.
Başvurumuzda, Halkbank’ın Devlet Bankası olması sebebiyle; 1. FSIA (Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası) kapsamında, 2. ABD Mahkemelerince bugüne kadar verilen kararlardan oluşan teamül hukuku (common law) kapsamında, ABD Mahkemelerinde yargılanamayacağımız ileri sürülmüştür. ABD Yüksek Mahkemesi bu argümanlardan ilkini reddetmesine rağmen, İkinci İstinaf Mahkemesinin kararını iptal ederek, dosyayı teamül hukuku bakımından incelenerek yeniden karar verilmesi için İkinci İstinaf Mahkemesine iade etmiştir. Bundan sonraki aşamada, Halkbank dosyası Yüksek Mahkemenin görüşleri doğrultusunda, İkinci İstinaf Mahkemesince yeniden değerlendirilip tekrar karara bağlanacaktır. Alt mahkemenin tekrar aleyhimize bir karar vermesi halinde yeniden Yüksek Mahkemeye (Supreme Court’a) başvuru hakkımız saklıdır. Temyiz süreci, dosyanın iadesiyle devam edeceğinden dolayı jürili duruşmaya dair yargılamanın durdurulması kararı devam edecektir. Kamuoyunun ve yatırımcıların bilgilerine sunarız.”
BORSA 5 BİN PUAN SEVİYESİNİ KORUDU
Ramazan Bayramı arifesi sebebiyle yarım gün süren işlemlerde, Borsa İstanbul 100 endeksi yüzde 1’e yakın, bankacılık endeksi ise yüzde 3’ün üzerinde değer kaybında hareket etti. BIST 100 endeksi 4997 puana kadar gerilerken, en yüksek 5037 puanı gördü. Endeks, kapanışta yüzde 0,97 oranında düşüşle 5012 puanda hareket etti. BIST 100 endeksi açılışta, önceki kapanışa göre 23,80 puan ve yüzde 0,47 değer kaybederek 5037 puana inmişti. Açılışta bankacılık endeksi yüzde 2,30 ve holding endeksi yüzde 0,25 azalış kaydederken; kapanış saatinde sırasıyla yüzde 3,66 ve yüzde 0,51 oranında düştü. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 5000 ve 4980 seviyeleri destek, 5100 ve 5150 puan direnç konumunda bulunuyor.