ALİ YILDIRIM
Avrupa’yı 4’üncü kez boğazlar üzerinden birleştirecek olan 1915 Çanakkale Köprüsü’nde sona gelindi. Çanakkale Boğaz’ının gerdanlığı olarak nitelendirilen proje bugün açılıyor. 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi’nin 107’nci yıl dönümünde köprünün açılışını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yapıyor. Yapılışı itibarıyla tartışmalara konu olan köprü yine yap-işlet-devret modeliyle yükseldi. 1915 Çanakkale Köprüsü’nden günde 45 bin aracın geçeği hesaplandı.
Yapılan bu hesaplama birçok analist tarafından da oldukça fazla bulundu. Hesaplamalara göre, köprüden dakikada 31 aracın geçmesi planlanıyor. Yani 1.9 saniyede 1 araç geçecek. Sözleşmeye göre köprüden geçiş ücreti araç başına 15 euro olarak hesaplandı. 2021 yıl sonu enflasyonu hesaplandığında köprünün KDV dahil geçiş ücreti 17.7 euro oldu. Hemen hemen 2 saniyede 1 aracın geçmesi planlandığı köprüden işletmeci şirket saniye başı 9.22 euro garanti ödemesi alacak.
Euronun Merkez Bankası’nın faiz kararı sonrasındaki hareketine göre (16.30 TL) işletmeci şirket Hazine’den 1 saniyede yaklaşık 150 lira ödeme alacak. 1 günde ise toplam maliyet 45 bin araçta TL bazında yaklaşık 13 milyon lira. Mevcut kurda aylık maliyet 389 milyon TL, yıllık ise 4.6 milyar TL (287 milyon euro). Şubat 2022’de Dünya gazetesine konuşan Limak Holding’den Ebru Özdemir, köprünün toplam yapım maliyetinin 3.1 milyor euro olarak açıklamıştı. Yapım maliyetini ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Yatırım tutarı 2,5 milyar euro olan inşasına 2017 yılında başlanan bu otoyol ve köprü projesini yap-işlet-devret modeliyle hayata geçiriyoruz” diyerek açıklamıştı. Mevcut anlaşmaya göre bile hemen hemen köprünün 11 yılda kendini amorti etmesi bekleniyor. Buna Avrupa enflasyonuna göre yapılacak zamlar ve farklı hesaplamalar dahil değil. Projenin yapımı dahil toplam sözleşme süresi ise 16 yıl 2 ay 2 gün. Projedeki toplam gelir garantisinin de yaklaşık 6.1 milyar euro olması hedefleniyor.
4 bin 608 metre uzunluğundaki 1915 Çanakkale Köprüsü ile iki kıta arasındaki yolculuk süresi 6 dakikaya düşecek. 1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi Tekirdağ’ın Malkara ilçesi ile Çanakkale’nin Lapseki ilçesini birbirine bağlayan ve yaklaşık 5 km’lik köprüyü de içeren 88 km’lik otoyolu ve 13 km’lik bağlantı yollarını kapsıyor. Projenin 2 bin 23 metre orta açıklığı, 770’er metre yan açıklığı ile toplam uzunluğu 4 bin 608 metre olacak şekilde inşa edildi.
GÜNDE 13 BİN ARAÇ TAŞINIYOR
Çanakkale Boğazı’ndan feribotlarla günde ortalama 13 bin araç geçiyor. Feribot işletmesini yapan Gestaş yıllık taşınan araç sayısının bayramlar dahil maksimum 3.5 milyon adet olduğunu söylüyor. Günde ortalama 10 bin araç taşıdıklarını söyleyen işletmeci şirket, bunun bayramlarda 15 bin adede çıktığını paylaşıyor. 1915 Çanakkale Köprüsü için günlük verilen garanti sayısı ise 45 bin adet. Feribot geçişiyle karşılaştırıldığında bu sayı oldukça yüksek kalıyor.
FERİBOTLA GEÇİŞ 107 KÖPRÜ EN AZ 120 LİRA
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, özel bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, geçiş ücretlerine de değindi. Karaismailoğlu “Maksimum araç geçecek şekilde ve vatandaşı yormayacak bir çalışmamız var. Vatandaşımızın hoşuna gidecek rakamı Cumhurbaşkanımız açılışta söyleyecek” dedi. Canlı yayında feribotla geçişin 105 lira olduğunu ifade eden Karaismailoğlu şöyle devam etti: “Kişileri de eklersek bu fiyat 120 liralara çıkıyor. Sözleşmede bizim ödeyeceğimiz ücret belli. Ama biz vatandaşı ucuz geçireceğiz.” Bakan Karaismailoğlu, feribot fiyatını hesaplayarak ücretin net bir rakam söylemeden 120 liradan aşağı olmayacağının mesajını verdi. Gestaş binek otomobillerden geçiş için 107 lira ücret alıyor. Bu fiyata araç içindeki yolcular da dahil. Tek yolcu için 6.5 lira alan şirket, otobüslerden de 310 lira tahsil ediyor. Tırlar ise 580 lira ödüyor.