GÜLCAN ASLAN | KARAR
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve 11 ilde büyük hasarlara neden olan 7,7 ile 7,6 büyüklüğündeki depremin yaraları sarılmaya devam ediyor. #TürkiyeTekYürek bağış yayınında Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın (TCMB) depremzedeler için yaptığı 30 milyar liralık bağış tartışmaları beraberinde getirdi.
Kaynağı tartışılan bağış sonrasında TCMB kaynağının Reuters'a verdiği bilgiye göre, bankanın depremzedelere yönelik 30 milyar TL'lik bağışı bankanın 2022 bilançosu kârından karşılanacak. Böylece banka tahminen nisan ayında Genel Kurul ile Hazine'ye aktaracağı 2022 kârının 30 milyar TL'sini depremzedelere tahsis etmiş oldu.
Ancak söz konusu açıklama tartışma ve eleştirileri durdurmaya yetmedi. Ekonomistler ise 'tartışmalı bağışı' ve kaynağını KARAR'a değerlendirdi.
#TürkiyeTekYürek ortak yayınında deprem bölgeleri için 115 milyar 146 milyon 528 bin TL nakdi para bağışı yapılırken, SMS bağışları ise 9 milyon 10 bin lirayı buldu. Dikkat çeken bağış ise Merkez Bankası'nın 30 milyarlık bağış miktarı oldu.
'BAĞIŞTAN ÖNCE MALİYET AÇIKLANMALIYDI'
Bağış kampanyasından önce maliyetlerin açıklanması gerektiğinin altını çizen Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota, "Ciddi bir devlet bu kadar büyük bir afetten sonra bunun ekonomik maliyetlerini ve sonuçlarını millet ile paylaşır ondan sonra milletinden fedakarlık ister" dedi.
Yapılan bağışların sadece kamu kaynaklarının yer değiştirmesi olduğunu kaydeden Rota, "Ziraat Bankası'nın yardım yapmasının ne karı olabilir? Bankanın karı hissedar olduğu Hazine'ye ait. Kaynağın yeri değişmiş. Bu yeni bir kaynak değildir" ifadelerini kullandı.
'MERKEZ BANKASI'NI KENDİ DÜKKANI SANIYOR'
Merkez Bankası'nın yaptığı 30 milyar TL'lik bağışı 'ciddiyetsiz' olarak değerlendiren Rota, yapılan bağışın şov olduğunu belirtti. Rota, "Merkez Bankası başkanı dükkan sahibi gibi yayına bağlanıp 30 milyarlık bağış yapması ciddiyetsizliktir. Merkez Bankası gerekiyorsa para yaratır, parasal genişleme yapar. Bağış formatında yapması şovdan başka bir şey değildir. Bugün bu parayı ödüyor olması 2023 karından elde edeceği temettüyü 2024 yılında ödemek yerine bugün ödemek anlamına geliyor." dedi.
'BU ZATEN GÖREVLERİYDİ'
Ekonomist Oğuz Demir ise söz konusu bir genişlemenin olduğunu ve yapılan devlet kamu kuruluşların bu tip bağışları yaptıklarını belirtmelerinin absürt olduğunu ifade etti. Demir, "Merkez Bankası'nın karından ödeyeceklerse Hazine'ye gidecekti o para dolayısıyla yine kamu harcamasında kullanılmış olacak. Buradaki asıl sıkıntının Merkez Bankası'nın oradaki bağışından ziyade bu tip kurumların böyle sorunlarda zaten görevlerdir. Bunun üzerinden çıkıp şu kadar vermelerini absürt buldum" dedi.
'HAZİNE'YE TRANSFER EDECEĞİ PARAYI YİNE HAZİNE'YE GÖNDERDİ'
DEVA Partisi Ekonomi ve Finans Politikaları Başkanı İbrahim Çanakcı da Merkez Bankası'nın kamuya bağış yapması gösteriş ve algı yönetim olarak değerlendirdi.
Merkez Bankası'nın Hazine'ye transfer olarak gönderdiği parayı Hazine'ye vermesinin anlamsız olduğunu ifade eden Çanakcı, Merkez Bankası'nın 2 türlü bağış yapabileceğini söyledi. Birincisi elde ettiği kar üzerinden yapması, ikincisi ise para basması. Para basmasının sonucunun ise enflasyon ve vatandaşa yüklenen acımasız vergi olacağının altını çizdi.
'PARA BASMASI MÜMKÜN DEĞİL'
Merkez Bankası'nın para basmasının mümkün olmayacağını kaydeden Çanakcı, "Bizim bildiğimiz dışından bir kaynaktan aktaracaksa onu da çıksın şeffaf olarak vatandaşla paylaşsın. İktisadi olarak net bir artısı olmayan bir hareket. Merkez Bankası'nın bu iş için para basması da mümkün değil. Bu yasasında tanımlanmıştı. Bir yere bağış vermek için karşılıksız para da basamaz" dedi.
'BİR CEPTEN BAŞKA BİR CEBE AKTARMA'
Ziraat Bankası Eski Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu ise yaşanılan durumun ortada olduğunu belirterek yapılan bağışı, "Bir cepten başka bir cebe aktarma yapıldı" diyerek özetledi.