Yaklaşık 1.5 yıl önce yaşanan kur krizi sonrasında devreye alınan kur korumalı mevduat sistemi (KKM), dövizden TL’ye dönüşü desteklemek için ortaya çıktı. Gelinen noktada kurun belki de daha ileri bir seviyeye gitmesi engellenirken, uygulamanın başladığı Aralık 2021’den yana kur 1 lira daha yukarı seviyede.
Öte yandan 22 Aralık 2021’de uygulanmaya başlayan KKM’nin Türkiye’ye toplam maliyeti 181.5 milyar TL, yani yaklaşık 9.5 milyar dolar oldu. Uzmanlar seçim öncesinde kurun sabit tutulmaya çalışıldığını ifade ederken, ekonomi yönetimi de bir dizi tedbiri beraberinde açıklamaya devam ediyor. Şimdi de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ile Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de değişikliğe gidildi.
Söz konusu 2 tebliğ, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in döviz tevdiat hesapları ve katılım fonlarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümünü düzenleyen 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklik şöyle:
“Yurt içi yerleşik gerçek kişilerin bankalardaki, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31 Aralık 2021 ile 31 Mart 2023 tarihleri arasındaki herhangi bir tarihte bankalarda mevcut olan ABD doları, avro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilir.” 31 Aralık 2021 ile 31 Aralık 2022’yi kapsayan tarih aralığı, bu yılın ilk 3 ayını da kapsayacak şekilde uzatılmış oldu. Söz konusu maddenin üçüncü fıkrasında yapılan değişikliğe göre, mevduat ve katılım bankaları tarafından açılacak Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarının vadeleri, Merkez Bankası’nca yayımlanacak usul ve esaslarda belirlenecek.
ALTIN HESAPLARINA DA DİKKAT ÇEKİLDİ
Resmi Gazete’de yer alan Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’de ise altın hesaplarının vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümünü düzenleyen 4’üncü maddenin üçüncü fıkrasında değişikliğe gidildi. Buna göre, mevduat ve katılım bankaları tarafından açılacak Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarının vadeleri, Merkez Bankasınca yayımlanacak usul ve esaslarda belirlenecek.
BÜTÇE AÇIKLARINI KATLAYABİLİR
Kur korumalı mevduat sistemi, yatırımcıların yatırımlarını yabancı para cinsinden yaparken döviz kurundaki dalgalanmaların risklerinden korunmalarını sağlayan bir finansal ürün olarak dikkat çekerken, Hazine’ye de zararı azımsanacak gibi değil. Sistem parası olanın parasına para katarken, bunun bedelini de Hazine’ye ödetiyor. En başta bu sistemle bütçe açıkları artarken, tasarrufların yabancı para nezdinden borçlanması bu açığı büyütebilir. Dış açığa da etkisinin oldukça büyük olduğunu söyleyen uzmanlar, yabancı para cinsinden devletin borçlanabileceğini de belirtiyor. Ayrıca döviz piyasalarında bir istikrarsızlık, riskleri de beraberinde getirecektir. Bundan yerli üreticiler bile etkilenebilir.
BİR HAFTADA ÜÇ DEĞİŞİKLİK YAPTI
Merkez Bankası’nın döviz korumalı TL mevduat hesaplarında bu hafta yaptığı üçüncü değişiklik oldu. 30 Mart’ta Merkez Bankası, döviz yükümlülüğü olan şirketlere 1 ay vadeli döviz korumalı TL mevduat hesabı açma izni verdi. Cuma günü, bankalara döviz korumalı TL mevduat hesapları için faiz oranlarını serbestçe belirleme izni verildi. Daha önce, bankaların bu tür hesaplar için yalnızca merkez bankası politika faizi + 3 puan faiz oranı teklif etmesine izin veriliyordu. Mayıs ayında yapılacak seçimler öncesinde lirayı sabit tutmak isteyen politika yapıcılar, bankacılık sisteminde döviz işlemlerinin kullanımını azaltmaya çalıştılar. Müşteriler kendilerini seçim çevresindeki oynaklıktan korumak için sağlam para birimleri aradıkça lira bu ay zayıfladı.