Amerikan Merkez Bankası Fed, küresel piyasaların odaklandığı faiz kararını açıkladı.
Fed, politika faizini yüzde 0-0,25 aralığında sabit tuttu. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi faizin bu aralıkta sabit bırakılacağı yönündeydi.
Fed aylık varlık alımlarını 120 milyar dolar olarak devam ettirdi.
Karar metninde varlık alımlarına ilişkin ifadeler de yer aldı. Buna göre ekonominin varlık alımlarını azaltmak için hedeflere doğru ilerleme sağladığı ifade edildi.
Karar metninde ekonomideki ilerlemenin devam etmesi durumunda varlık alım hızındaki yavaşlamanın gündeme alınabileceği belirtildi.
Metinde konuyla ilgili olarak "Eğer istihdam ve enflasyon hedeflerine doğru ilerleme beklendiği gibi devam eder ise, varlık alımlarının hızında bir yavaşlatmaya karar vermek yakında gerekli olabilir" ifadeleri kullanıldı.
Fed'in faiz kararıyla birlikte ekonomik öngörüler ve faiz beklenti patikasını ortaya koyan noktasal grafikte yayımlandı.
Buna göre 9 yetkili 2022 yılı için faiz artışı öngörüsünde bulundu. Haziran ayında yayımlanan noktasal grafikte 7 yetkili faiz artışı öngörüsünde bulunmuştu.
Son noktasal grafiğe göre 2023'te faiz artışı bekleyen yetkililerin sayısı ise 17 oldu. Sadece bir üye 2023'te faizlerin sabit kalacağını öngördü.
Ekonomik öngörülere bakıldığında 2021 PCE enflasyon beklentisi bir önceki öngörülere göre yüzde 3,4'ten yüzde 4,2'ye çıkarıldı. 2022 için bu göstergeye ilişkin sınırlı bir revize geldi ve beklenti yüzde 2,2 oldu.
Çekirdek PCE enflasyon beklentisi 2021 için yüzde 3'ten yüzde 3,7'ye çıkarılırken, 2022 için ise yüzde 2,1'den yüzde 2,3'e yükseltildi.
2021 için büyüme beklentisi ise aşağı yönlü revize edildi. Buna göre 2021 büyüme beklentisi yüzde 7'den yüzde 5,9'a çekildi. 2022 büyüme beklentisi ise 0,5 puanlık yukarı revize ile yüzde 3,8 oldu.
İşsizlik için 2021 beklentisi yukarı çekildi. Buna göre Fed'in 2021 işsizlik beklentisi yüzde 4,5'ten yüzde 4,8'e çıkarıldı. 2022 işsizlik beklentisi ise yüzde 3,8'de kaldı.
Powell: Varlık alımlarının azaltılmasının 2022 ortasında son bulması uygun olabilir
Toplantının ardından Fed Başkanı Jerome Powell, basın toplantısı düzenledi. Powell'ın toplantıda verdiği en önemli mesaj varlık alımlarının azaltılmasının 2022 ortasında son bulmasının uygun olabileceği yönündeki mesajıydı.
Powell'ın konuşmasında şu mesajlar öne çıktı:
"Bugün federal açık piyasası faiz oranlarını sabit tuttu ve mevcut olarak varlık alımları hızımızı koruma kararı aldı. Bu önlemler güçlü faizlerle alakalı ve bilançomuzla alakalı yönlendirmesiyle para politikamızın ekonomiyi toparlanma tamamlanana kadar desteklemeye devam etmesini garanti altına almıştır.
Daha önce görülmemiş mali politika adımları ve aşılamadaki toparlanma inanılmaz şekilde desteklemektedir. Ekonomik ve istihdam göstergeleri güçlenmeye devam etmiştir. Büyümenin 2. yarıda da güçlü bir şekilde devam etmesi beklenmektedir. En fazla pandemiden etkilenen sektörler son aylarda iyileşme gösterdi. Ancak Kovid-19 vakalarındaki artış toparlamayı yavaşlattı. Hane halkı harcaması özellikle de yılın ilk yarısında hızlı bir şekilde arttı, fakat Temmuz ve Ağustos’ta yavaşladı. Çünkü Kovid-19 ile alakalı sektörlerde örneğin restoranlarda yumuşama oldu. Arz tarafında aktiviteyi zorlayan bazı kısıtlamalar vardı. Bunu özellikle de otomotiv tarafında görüyoruz.
Küresel anlamda yarı iletkenlerde yaşanan sorun bunu etkiledi. Virüsün etkisi ve arz tarafındaki sorunu düşünecek olursak Fed’in bu yılki büyüme tahmini bir önceki tahminimize göre aşağı yönlü revize edildi. Ancak katılımcılar hala hızlı bir büyüme öngörmektedir.
Genel olarak ekonomik aktiviteyi düşündüğümüzde iş piyasadaki koşullar iyileşmeye devam etti. İşçi talebi oldukça güçlü ve aylık olarak son 3 ayda 750 bin istihdam olduğunu görüyoruz. Ağustos’ta ise istihdam artışı görünür bir şekilde yavaşladı. Özellikle de pandemiye olan hassasiyetle bazı sektörlerde daha fazla hissedildiğini görüyoruz. Örneğin, eğlence ve konaklamada.
Ağustos’ta işsizlik yüzde 5,2 oranındaydı. bu da iş piyasasındaki durumu gösteriyor. İş piyasasındaki katılım düşük seviyelerden çok fazla yükselme göstermedi. Pandemi ile alakalı faktörler, süre gelen virüs korkuları ve bakım ihtiyacı, istihdam artışını aşağı yönlü baskılamaktadır. Bu faktörler virüsle alakalı ilerleme kaydedildikçe azalacaktır ve istihdamda artışa yol açacaktır.
Önümüzdeki dönemlerde katılımcıların iş piyasasının iyileşmesini tahmin etmektedir. Bu yılın sonu için medyan olarak işsizliğin yüzde 4,8 oranında olduğunu görüyoruz. 2023 ve 2024 için olan tahmin yüzde 3,5 oranında.
Ekonomik çöküş herkesi eşit şekilde etkilemedi. Eşit olmayan bir şekilde, hizmetler sektöründe Afro-Amerikalılarda ve Hispaniklerde daha fazla hissedildi. Enflasyon yüksek kaldı ve önümüzdeki aylarda yüksek kalmaya devam edecek. Fiyatlarda yukarı yönlü baskı görüyoruz. Bunun sebebi de bazı sektörlerde üretimin yakın vadede tepki vermesini azaltacak arz sorunlarından kaynaklanmaktadır. Bu darboğaz beklenenden uzun sürmüştür ve bu yılın enflasyon tahminini etkilemiştir. Bu arz etkileri şu an geçicidir ve hayatımızdan çıkacaktır.
Yeniden açılma devam ettikçe farklı sorunlar bir kez daha beklenenden daha uzun sürebilir. Para politikası çerçevemiz çok iyi bir şekilde enflasyon beklentilerinin çıpalanmasının önemini vurgulamaktadır. Yüksek enflasyon ciddi bir endişe olacak olursa o zaman kesinlikle buna tepki vereceğiz ve enflasyonun hedefimiz doğrultusunda ilerlemesi içim araçlarımızı kesinlikle kullanacağız. Ekonominin patikası virüsün gidişatına bağlı olmaya devam edecektir.
Delta varyantı Kovid-19 vakalarının artmasına sebep olmuş ve ekonomik toparlanmayı yavaşlatmıştır. Aşılama tarafındaki ilerleme, virüsü kontrol alma konusunda ve daha normal ekonomik koşullara dönmeye yardımcı olacaktır. Fed’in politika adımları maksimum istihdam ve fiyat istikrarı hedefi ile ilerlemektedir ki, finansal sistemin aynı şekilde ilerlemesini sağlayabilelim.
Varlık alımları kritik bir öneme sahip bir araçtır ve pandeminin başında çok işe yaradı. O süreden beri ekonomiyi destekleyecek bir araç oldu. Bugünkü toplantımızda Komite, hedeflerimiz yolunda aldığımız adımları gözlemlemeye devam etme kararı aldı. Ondan beri ekonomi hedefler yolunda ilerleme kaydetti. İyileşme sürerse yakında varlık alımı azaltma hızına yönelik karar verebiliriz. Bu kararlar alınırken, katılımcılar genel olarak şu görüştedir: Ekonomik toparlanma devam ettikçe, kadeli varlık alım azaltımı önümüzdeki yılın ortasında uygun olabilir. Bilançomuz genişlemeyi bıraksa bile, uzun vadeli menkul kıymetlerin olması finansal koşulları desteklemeyi devam edecektir. Bir sonraki varlık alımlarının azaltılmasının doğrudan herhangi bir şekilde faizi artırımı ile alakalı işaret vermediğinin altını çizmek isterim. Çünkü bu tarafta daha farklı bir durum var. Mevcut olan faiz aralığının uygun olduğunu düşünüyoruz.”
Başkan Powell, eyalet tahvilleri hakkındaki soruları da yanıtladı
Fed Başkanı Powell'ın, Fed'in 2020'de pandeminin etkileriyle mücadele kapsamında aldığı tipten yerel yönetim tahvillerinden tuttuğu ortaya çıktı. Powell'ın bu tip varlıklarda 1,5-2,5 milyon dolar arasında bir meblağ tuttuğu, bu varlıkları 2019 yılında aldığı belirtilmişti. 2020 yılında Fed bu varlık sınıfından 5 milyar dolarlık alım gerçekleştirmişti. Bu varlıklar içinde Powell'ın ailesinin 2016 yılında aldığı Illinois eyalet tahvilleri de yer alıyordu. Toplantıda eyalet tahvilleri hakkında CNBC’e tarafından yönlendirilen soruya cevap veren Powell şu ifadeleri kullandı:
“Ben kişisel olarak belediye menkul kıymeti tutuyorum portföyümde çok uzun süredir. Aslında eşim ve ben bu varlıklara sahibiz. Belediyeler her zaman, Fed yetkililerinin yatırım yapması için güvenli yerler. Bu görülmeyen bir şey değil. Kovid-19 krizinin ardından ben bu politikayı tersine çevirdim. Bunu hiç gözümü kırpmadan yaptım. Çünkü finansal piyasalar çok önemliydi ve belediyelerin aslında çöküş noktasında olduğunu biliyorduk. Aynı zamanda farklı çıkar sorunları olmasın diye dikkate aldığımız şeyler de var. Ancak haklısınız tabii ki. Burada spekülasyon yapmak istemiyorum, ancak kapsayıcı olarak bir değişiklik yapacağız. Yıllar sonra, bu duruma dönüp baktığımız zaman doğru şeyi yaptığımızı söylemek istiyorum. Kamunun çıkarını koruduğumuz şekilde hareket ettiğimizi düşünmek istiyorum.”
Piyasada ilk tepkiler
Fed'in faiz kararı, varlık alımlarına ilişkin mesajları ve noktasal grafikte öngörülen faiz patikası sonrasında altın ve hisseler yükselirken, doların gerilediği görüldü. Kararın ardından ilk tepki olarak Bloomberg dolar endeksi yüzde 0,3 düştü. Dolar/TL kuru ise 8,63 seviyesinde yatay kaldı.
Powell kayda değer ilerleme söylemini kullanmıştı
Fed Başkanı Jerome Powell, Ağustos sonlarında Fed’in yıllık Jackson Hole konferansında yaptığı konuşmada, FOMC’nin, işgücü piyasası “açık bir ilerleme” sağlanırken, enflasyon hedefinin de yakalanmasının ardından bu yıl varlık alımlarını azaltmaya başlayabileceğini söylemişti.
Bu süreçte birçok Fed yetkilisi de teşviklerin geri çekilmesine yönelik görüşmelerini açıklamışlardı. Şahin kanat varlık alımlarının azaltılması zamanının geldiğini söylerken, daha güvercin görüşte olan yetkililer ise bunun için daha çok veriye ihtiyaç duyulduğuna işaret etmişti.
Fed yetkilileri daha önce, ekonominin Kovid-19’dan toparlanması ile birlikte enflasyon ve istihdam konusunda “kayda değer ilave ilerleme” gösterene dek tahvil alımlarına devam etme taahhüdünde bulunmuşlardı.
Enflasyon yüzde 5'in üzerindeki seyrini sürdürüyor
Fed'in gündeminde varlık alımlarının azaltılması olurken, bu kapsamda önemli göstergelerden biri olan enflasyon verisinin yüzde 5 üzerindeki seyri de devam ediyor.
Son gelen Ağustos verilerine göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,3 arttı.
Aylık olarak bakıldığında Ağustos ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,3 arttığı görüldü. Bu veriye ilişkin ekonomistlerin beklentisi yüzde 0,4 olmuştu. Aylık veri son yedi ayın en düşük artışını kaydetti ve fiyatlara yönelik yukarı yönlü baskının bir kısmının azaldığına işaret etti.
Çekirdek enflasyon göstergesi olan gıda ve enerji dışı TÜFE yıllık olarak yüzde 4 arttı. Beklenti artışın yüzde 4,2 olması yönündeydi. Çekirdek enflasyon ise aylık yüzde 0,1 artış gösterdi. Buradaki beklenti yüzde 0,3 olarak belirlenmişti.
Çekirdek enflasyon tarafında görülen aylık artış Şubat'tan bu yana en düşük artış olarak kaydedildi.