Milyonları yakından ilgilendiren emeklilik yaşı (EYT) ile ilgili çalışmalar hızlanırken imkanlar da hız kazandı. Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Vedat Bilgin'e EYT yaş sınırı sorulduğunda, "Bütçe görüşmeleri sırasında genel kurulda açıklayacağım" yanıtını verdi.
Hacer Boyacıoğlu'nun haberine göre; Perde arkasında, EYT'lilerin sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği ve iş-yaşam dengesi için 50-52 yaş aralığında emekli olabileceği iddia ediliyor.
Ancak bu sayının 48-50'ye düşmesinin sürpriz olmayacağını vurguluyoruz. Bu konudaki nihai kararı, hükümetin yapacağı değerlendirmelerin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan verecek.
Sosyal güvenlik kurumunun (SGK) bütçesi, yaklaşık 75 milyar lira açıkla 2022'de sona erecek.
EYT Kararnamesi'nden sonra ilk olarak sosyal sigortaların aktif ve pasif dengesi etkilenmektedir.
Buna göre emekli başına 1,8 işçi düşse de EYT düzenlemesi kısıtlamasız yapılırsa bu oranın 1,3'e düşeceği hesaplanıyor. Sürdürülebilir bir sistemde ilgili sayının 3 olması gerekir.
Hesaplara göre normal şartlarda her yıl ortalama 378 bin kişi emekli oluyorsa, yasanın yürürlüğe girmesinden sonraki ilk yılda 2 milyon kişi bekleniyor. EYT düzenlemesi ve sonraki yıllarda yılda 1,5 milyon kişinin emekliliğe kavuşacağı düşünülüyor.
YAŞ SINIRLAMASI İSTENİYOR
Bu rakamlar kapsamında EYT yönetmeliği sisteme 5 yıl etki etmektedir. Şu anda 14 milyon olan emekli sayısı bir yılda 16 milyonu, beş yılda 22 milyonu aşacak.
EYT'den sonra emekli olanlara yıllık ilk ödeme 500 milyar TL. Bu nedenle Kredi Garanti Fonu aracılığıyla işverenlere kredi verileceği açıklandı.
Tüm bu maliyetlerden dolayı EYT yönetmeliğini yaş sınırı ile uygulamak istediği vurgulanıyor.
RAKAMLAR İNCELENDİ
Önceki gün Beştepe'de yapılan toplantıda tüm bu fatura ve giderlerin görüşüldüğü öğrenildi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay başkanlığındaki toplantıya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, TBMM AK Parti Grup Başkanı İsmet Yılmaz, AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, AKP Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı Metin Kıratlı katıldı.
Görüşmede yapılan değerlendirmelerin ardından yaş sınırının memnuniyetle karşılandığı belirtilirken, kararın Pazartesi günü Bakanlar Kurulu'nda verilebileceği vurgulandı. EYT'nin çalışmalarının Aralık ayında tamamlanması planlanıyor.
RAKAMLARLA EYT
SGK sisteminin sürdürülebilir olabilmesi için bir emekliye 3 faal çalışan olması gerekmektedir. Şu anda bu rakam emekli başına 1,8 işçi seviyesinde ve EYT'den sonra 1,3'e düşmesi gerekiyor.
Her dört Türk şirketinden üçü vasıflı işgücünde artış olduğunu bildirmesine rağmen, 1,5 milyon kadar vasıflı işçinin iş gücünden ayrılmasının muhtemel olduğu belirtiliyor. Ayrıca emekli olan ve halen çalışmakta olanların kayıt olma ihtimalinin düşük olduğu da vurgulanıyor.
EYT için yeni haber. EYT'de yeni bir dönem başlıyor. Milyonlarca vatandaşın beklediği düzenleme için süreç hızla ilerliyor. Düzenleme kurulu ve genel kurulun Aralık ayının son haftasında sona ermesi bekleniyor. Yaşlılık aylığı düzenlemesi yeni yılda yürürlüğe girecek.
Posta gazetesinden Ekrem Sarısu, EYT ve emekliliğe ilişkin merak edilenlere yer verdi:
Daha önce çalıştığım işyerinden çıkarken SGK’dan yazı alarak kıdem tazminatı almıştım. EYT çıkarsa emekli olacağım. Kıdem tazminatı alabilir miyim?
Emekli olduğunuzda, bir yıldan fazla çalışma süreniz olması şartıyla, son çalıştığınız işyerindeki hizmet sürenize ilişkin kıdem tazminatınızı alacaksınız.
EYT HANGİ PRİMİ ARAYACAK?
1976 doğumluyum. Sigorta girişim 3 Mart 1998 olup 5400 gün primim var. EYT’li miyim? Ne zaman emekli olabilirim?
EYT yasasının; ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olan ve bu tarihte yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile emekli olacakları tarih 2 ila 18 yıl arasında uzayan sigortalıları kapsaması bekleniyor. Dolayısıyla EYT kapsamındasınız. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ve 57 yaş şartlarına tabisiniz.
500 gün daha prim ödeyerek priminizi 5900 güne tamamlamanız şartıyla, 57 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Açıklamalardan; EYT kapsamında olanlardan, emeklilik için aranan sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp yaşın dolmasını bekleyenlerin emekli edileceği anlaşılıyor. Ancak burada belirsizlik 8 Eylül 1999’dan önceki 5000 günün mü yoksa kademeli geçişte aranan primin mi aranacağıdır.
Hangi primin aranacağı Aralık 2022’de TBMM’ye sunulacağı açıklanan EYT yasa tasarısı ortaya çıktığında belli olur. EYT yasası ile 5000 gün prim aranırsa 25 yıl sigortalılık sürenizi dolduracağınız 3 Mart 2023’te, 5900 gün aranırsa priminizi 5900 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
EYT ŞARTLARIYLA EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
1976 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1 Nisan 1992 olup 3707 gün prim ödemem var. İnternette 48 yaşında normal 5525 gün üzerinden emekli olabileceğim gözüküyor. EYT şartlarına göre emekli olabilir miyim?
İlk girişte adınıza prim ödemesi varsa, emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. 1818 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 3600 günden fazla prim ödemeniz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarıyla).
EYT esasları henüz belli değil. Ancak EYT’nin ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olup emekli olmak için aranan şartlardan, sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp aranan yaşın dolmasını bekleyenleri kapsaması bekleniyor. Beklendiği gibi bir yasa çıkarsa, priminizi 5525 güne tamamladığınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Şayet yasa 8 Eylül 1999’dan önceki prim gün sayını ararsa, priminizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olmanız da mümkün. EYT’den yararlanıp yararlanamayacağınız, yararlanacaksanız hangi şartlarla yararlanacağınız EYT yasa tasarısının bu ay içinde TBMM’ye sunulacağı tarihte belli olur.
BEN DE EYT KAPSAMINDA MIYIM?
Sigorta giriş tarihim 7 Eylül 1998 olup 5403 gün prim ödemem var. 24 yıl sigortalılığım bulunuyor. Ne zaman emekli olurum? Bana EYT vuruyor mu?
Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Şayet ilk girişte adınıza prim ödemesi varsa, emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. 572 gün daha prim ödeyerek prim gününüzü 5975’e tamamlayacağınız tarihte 55 yaşınızı da doldurursanız emekli olabilirsiniz.
Dolduramazsanız 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. EYT kapsamındasınız. Şayet Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın açıkladığı gibi, yaş dışındaki, şartları sağlayanları emekli edecek bir yasa çıkarsa, priminizi 5975 güne tamamlayacağınız tarihte yaş aranmadan emekli olabilirsiniz.
3600 GÜN BENİ KAPSIYOR MU?
1971 doğumluyum bayanım. İlk sigorta girişim 1997’de olup 395 gün prim ödemem var. Emekli olabiliyor muyum? Emeklilik şartları nedir? 3600 gün beni kapsıyor mu?
3600 gün sizi de kapsıyor. Çünkü yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 3205 gün daha prim ödeyerek priminizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
EYT'DE BES MUAMMASI
Öte yandan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)’ne dahil olan ve EYT’den yararlanmayı bekleyen milyonlarca kişinin merak ettiği bir diğer soru da aynı anda “BES’ten de emekli olabilecek miyiz?” oldu. Bir çok kişi EYT düzenlemesi ile birlikte emekli olduğumda BES’ten de emekli olacağını düşünüyor ama şartlar böyle bir şeyin nasıl mümkün olacağı konusunda zaten belli. Bu koşulları sağlamadığınız sürece BES’ten emekli olamazsınız! İşte detaylar
EYT ile emeklilik sadece SGK primleri için geçerli, BES’teki yaş sınırı ise değişmiyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in çerçevesini çizdiği EYT düzenlemesi ile 2024 Eylül ayına kadar emekli olabilecek kişi sayısı yaklaşık 5 milyon ve bu kişilerin bir çoğu otomatik olarak BES’e dahil oldu.
Yüzde 30’luk devlet katkısının tamamını alabilmek için sistemde en az 10 yıl kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekiyor. BES kişiye özel olduğu için EYT ile emekli olsanız bile sistemde kalıp prim ödemeye devam edebilirsiniz ya da yıla bağlı olarak değişen devlet katkısını alarak sistemden çıkabilirsiniz ancak BES’ten emekli olmak için 56 yaşını doldurmanız şartını sağlamış olmanız gerekecek.