Türkiye’de son yıllarda konut fiyatları hızla artışa geçti. Daha birkaç sene öncesine kadar bin liralar üzerinden ev pazarlıkları yapılırken, şimdi o seviyedeki pazarlıklar ancak kiralar üzerinden oluyor. Ortalama bir daire sahibi olmak için bugün minimum 5 milyon lirayı gözden çıkarmak gerekirken, uzmanlar bunun nedeninin artan enflasyon ve maliyetlerin yanında yabancılara yapılan satış olduğunu söylüyor. Yerli halk için artık yeni bir ev sahibi hayale dönerken, İstanbul’da ortalama bir daire kirası da yaklaşık 10 bin lira. Ev almanın artık hayale dönüştüğünü söyleyen halk, 8 bin 500 lira olan asgari ücret karşısında kiraların 10 bin lira seviyesinde olmasına da bir türlü anlam veremiyor.
Veriler bile son yıllarda yabancılara yapılan konut satışında patlama olduğunu gösteriyor. Halk bu konudan oldukça şikayetçi. Tüketicilerin bu tutumu anketlere de yansıyor. Araştırma şirketi Metropoll yaptığı ankete göre, seçmenlerin yaklaşık yüzde 80’i yabancılara ev satışının yasaklanması gerektiğini söylüyor. Yabancılara ev satışı yasaklanmalı mı? Sorusunu vatandaşlara yönelten şirket, yüzde 78,8 ile evet dönüşünü alıyor. Seçmenlerin yüzde 18,8’i bu soruya yasaklanmamalı diye cevap verirken, cevaplamayanların oranı da yüzde 2,5 olarak kayıtlara geçiyor.
Seçim döneminin yaklaşmasıyla birlikte cevap verenlerin hangi partiye oy verdikleri de belirtilirken, yine ağırlık ‘yabancıya konut satışı yapılmamalı’ yönünde. 24 Haziran 2018 milletvekili seçimlerine göre, ‘yabancıya konut satışı yasaklanmalı mı?’ sorusuna AK Partili olanların yüzde 77,2’si ‘yasaklanmalı’ derken, yüzde 20,2’si de ‘yasaklanmamalı’ diyor. Yüzde 2,6’lık oran ise soru hakkında fikri olmadığını beyan ediyor.
MHP’lilerin ise yüzde 83,5’i yabancılara konut satışının yasaklanması gerektiğini ifade ediyor. Yüzde 16,5’lik bir seçmen de yasaklanmaması yönünde cevap veriyor.
Öte yandan bu konu Meclis’te de gündeme geliyor. İYİ Parti’nin yabancılara konut ve toprak satışının sakıncalarının araştırılarak tedbirlerin belirlenmesine yönelik önerisi, TBMM Genel Kurulu’nda AK Parti ve MHP milletvekilleri tarafından reddedildi. Bu karar, yabancılara konut satışının düzenlenmesi ve kontrol altına alınması konusunda çalışmalar yürütenler tarafından eleştirildi.
RUSLAR REKORA DEVAM EDİYOR
İpotekli satışlar da Şubat 2023’te yüzde 12,7 azalarak 17 bin 357’ye geriledi. Yabancılara yapılan konut satışları şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 27 azalarak 3 bin 350 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı bin 261 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı sırasıyla 1133 konut satışı ile İstanbul ve 225 konut satışı ile Mersin izledi. Geçen yılın şubat ayında başlayan Rusya-Ukrayna savaşı sonrası her 2 ülkeden de ciddi göç alan Antalya’ya, Rus vatandaşlarının ilgisinin devam ettiği görüldü.
Türkiye’de ülke uyruklarına göre en çok konut satışı yapılan Rusya Federasyonu vatandaşları oldu. Rusların çoğu Antalya’dan konut satın aldı. Şubat ayında ülke genelinde 1183 konut alan Ruslar, 2023’ün ilk 2 ayında ise 2 bin 740 konutla diğer ülke vatandaşlarına göre açık ara farkla ilk sırada bulunuyor. 2023’ün Ocak-Şubat döneminde Ruslara konut satışı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 177 gibi rekor bir artış gösterdi.
‘VATANDAŞ EV ALMA İMKANINI TÜMDEN KAYBETTİ’
Önergenin gerekçesini açıklayan İYİ Parti Adana Milletvekili İsmail Koncuk, şunları söyledi:
“Bir demografik dönüşüm problemimiz, deprem bölgesinde var. Bilhassa Hatay bölgesinde yaşananları milletimiz çok yakından takip ediyor. Kilis’te, Urfa’da, Mersin’de, Adana’da da benzeri problemleri yaşıyoruz. Bu problemi seyretme lüksü olduğunuzu düşünmüyoruz. Problemin temel sebebi, sizin politikalarınız, sizin varlığınız. Ama Türkiye’de bir demografik problem, bir milli güvenlik problemi, bugüne kadar sizin meseleniz olmadı. Yani Türk Milleti’nin geleceği adına bir sorumluluk aldığınızı söyleyebilmemiz mümkün değil. Vatandaşlarımızın ev alma imkanı günden güne bazı bölgelerde daha da azalıyor. 2022’de yabancılara konut satışı yüzde 15,2 artmış. Vatandaşlarımız, bazı bölgelerde ev alma imkanını tümden kaybetmiş durumda. Sadece bazı bölgelerde değil, Türkiye’nin her yerinde neredeyse tümden kaybetmiş durumda. Ama Antalya gibi illerimizde ev almayı artık memurlarımız hayal dahi edemiyor.”
Prof. Dr. Duran Bülbül ise Türkiye’deki 3 milyon konut fazlasının eridiğini ve konut açığı oluştuğunu söyledi. Bülbül, “Yoksul aileler artık birleşerek ev tutuyorlar. Ters göç başladı. Yabancıların ev arsa alabilecekleri noktalar kısıtlanmasına rağmen bu yasalar çiğneniyor. Türkiye’nin her yerinden değerli ve geniş arazileri satın alıyorlar” dedi.
‘İKTİDARA GELİRSEK FİYATLAR DÜŞMEDEN SATIŞI AÇMAYACAĞIZ’
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, iktidara geldiklerinde yabancıya konut satışını 5 yıllığına engelleyeceklerini ve fiyatlar düşmeden yasağın kalkmayacağını söyledi. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan Kılıçdaroğlu şu sözlere yer verdi:
“Vatandaşlarımıza sıfır konut teslimlerinde; 150 m2’ye kadar yüzde 8, bu m2’yi aşan kısma ise yüzde 18 KDV uygulanıyor. Yabancılar ise parayı döviz olarak yurda getirmeleri şartıyla KDV’den istisna tutuluyor. Yabancılar bu avantajla yüksek alım yapıyor ve konut fiyatlarını yukarıya çekiyor. Depremler ve milyonlarca evsiz ülkesinde, vatandaşına hakaret eden sistem kurdular. Böyle rezil, böyle kepaze bir sistem. Biz gelince yabancıya konut satışını 5 yıllığında engelleyeceğiz ve fiyatlar düşmeden yasak kalkmayacak. O kadar çok düzelteceğimiz şey var ki, tuz koktu tuz!”