Seçimden sonra ‘Rasyonalite’ mesajlarıyla barajlar kalkınca dolar 23 lirayı aştı. Kur 14 Mayıs’tan bu yana 4 liradan fazla yükseldi. Dövizdeki tırmanış ise iğneden ipliğe zamları tetikledi. Benzin 24 lirayı aştı. Sigaradan sonra çaya yüzde 43, cep telefonuna 8 bin TL zam geldi. Vatandaşın cebindeki TL erirken bugünkü asgari ücret komisyonu öncesi Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Özgür Burak Akkol dikkat çeken ifadeler kullandı.
BU SÖZLER YENİ BİR ‘MAAŞINIZI DOLARLA MI ALIYORSUNUZ’ SKANDALI
Eski Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in asgari ücretin 500 dolar seviyesinde olacağına ilişkin sözlerinin hatırlatılması üzerine Akkol “Biz Türkiye’deyiz. Başka para birimleriyle asgari ücret veya başka ücretler belirlenmiyor” dedi. Bu ifadeler sonrası sosyal medyada sistemin zaten dolarize olduğu, bu nedenle iğneden ipliğe her kalemin kurdaki artışla zamlandığı belirtildi. “Bu yeni bir ‘maaşınızı dolarla mı alıyorsunuz’ skandalıdır” paylaşımları yapıldı.
Türkiye ekonomisi son yıllarda tarihi dip seviyesine ulaştı. Ekonomi yönetiminin aldığı kararlar her geçen gün TL’yi daha kötü bir seviyeye taşırken, gerilen ipler seçim sonrasında tek tek bırakılmaya başlandı. Seçim öncesinde 19 lirada paralel seyreden dolar, 23 lirayı geçince zam furyası da başladı.
Ekonomistlerin deyimine göre açılan baraj kapakları sonrasında, TL’nin olması gereken seviyeye de yolculuğu başladı. Akaryakıta, sigaraya, ekmeğe, damacana suya bile yapılan kur zammı iğneden ipliğe kadar hissedildi. Hükümet’in en büyük seçim vaatlerinden biri olan asgari ücrette de bu ayarda bir artış beklentisi oluşurken, patron katı buna çok sıcak bakmıyor.
En ufak bir kur hareketini bile sektirmeyen iş dünyası konu çalışana gelince ‘dolarla ne alakamız var’ diyorlar. Hatta bu süreçte bile hayat pahalılığında kur etkisi sorulduğunda eski bakanın bir sözü akıllara geliyor ‘dolarla mı maaş alıyorsun?’ Dün Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Özgür Burak Akkol’un da açıklamaları bu yönde oldu. Çatısı altında olan şirketlerin kur zamlarını anında yansıtan şirketler karşısında Akkol’un açıklamaları asgari ücret toplantısı öncesinde gerginlik yarattı.
Seçimden önce Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, asgari ücrete temmuz zammı için yaptığı “Aşağı yukarı 500 dolar bazında bir oran olacak” açıklaması yapmıştı. Bunu artan kurla birlikte çalışana çok gören iş dünyası temsilcileri geçtiğimiz haftalardan beri tek tek açıklamalarda bulunuyor.
Akkol, asgari ücretin 500 dolar seviyesine yükseltilmesi yönündeki bazı açıklamaların anımsatılması üzerine, şu yanıtı verdi:
“Biz Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ndeyiz. Başka para birimiyle asgari ücret veya başka ücretler belirlenmiyor. Komisyon her şeyi dikkate alıyor. Kurları, enflasyonu, alım gücünü, istihdamı, işverenler üzerindeki yükü, ihracat üzerindeki baskıyı da dikkate alıyor. Yüzden fazla parametre değerlendirilecek. Burada iyi niyet var. Enflasyon düşüş trendinde, buna rağmen biz de Türk işverenleri olarak ara dönem artış yapılmasında mutabıkız. ‘Ara dönem olmasın, yıl sonu beklenilsin’ gibi bir görüşümüz yok. İstihdamı aksatmayacak sürdürülebilir ama dengeli, çalışanın da işverenin de beklentisini dikkate alan bir tutarın belirlenmesini istiyoruz.”
İTO: YABANCI PARA BİRİMİ SON DERECE SAKINCALI
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç geçtiğimiz günlerde asgari ücretle ilgili yaptığı açıklamada enflasyonu işaret etti. Avdagiç “Türkiye’de asgari ücret Türk Lirası bazında güncellenmelidir. Türkiye’deki istatistikler, rakamlar dikkate alınarak bu yeni rakam oluşturulmalıdır. Yabancı para birimine bağlı olarak bir asgari ücret güncellenmesinin son derece sakıncalı olduğunu ve kesinlikle doğru olmadığını düşünüyorum” dedi.
Avdagiç “Asgari ücrette 7. ayın başında yapılacak olan güncellemenin ilk 6 aylık TÜFE esas alınarak yapılmasının makul olacağını öngörüyoruz. Buna bağlı olarak mutlaka vergi dilimlerinin de gözden geçirilmesi ve çalışanlar üzerinde ilave vergi yükü oluşmaması gerekiyor. Tüm vergi dilimlerinin asgari ücret artışına paralel bir şekilde güncellenmesi çok önemli” şeklinde konuştu.
TİM: REKABETÇİLİĞİMİZ BİTER
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe de temmuz ayında ara zam gelmesi beklenen asgari ücrete ilişkin açıklamalarda bulundu. Seçim sonrası rekor kıran dolar/TL kuruyla bile mevcut asgari ücrete denk gelen 400 dolara işaret eden Gültepe “Asgari ücrette maksimum dolar bazında 300-400 dolar arasındaki seviyeyi koruyabilmeliyiz” dedi.
Gültepe, 500’ü verebiliyorsak, sürdürebilir noktada kalabilmemiz için özel çalışmalar yapılması gerekiyor aksi taktirde sanayi bunu kaldırabilecek durumda değil” dedi ve şöyle devam etti:
“Geçmiş döneme bakınca, üretim, yatırım, ihracat politikasına bakınca, dolar bazında bakıyoruz, 300 dolarla 350 dolar arasında olmuştur son 15 yılda. 500 dolar olduğu noktada firmaların rekabetçiliğini koruyabileceği teşvikler ortaya konması lazım.”