EKONOMİ SERVİSİ
Ekonomistlerin gözünde ekonomi yönetiminde hatalar silsilesi yeniden başlıyor. Kur karşısında son yılların en değersiz para birimi olmaya başlayan TL artık her saat yeni bir rekorun peşinde.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın faiz hassasiyetini her dile getirdiğinde kur zirveye çıkıyor. TL de rekor kayba uğruyor. Buna karşılık gerçekleştirilen faiz indirimleriyle birlikte artan risk iştahıyla yatırımcı TL’den kaçıp dövize koşuyor.
En son Merkez Bankası, çarşamba günü kurlara müdahale etmişti. Piyasa tahminlerine göre 1 milyar dolar civarı olan ilk müdahale sonrası kurlar 13.88 seviyelerinden 12.50 liranın altına inmişti. Çarşamba günkü müdahale sonrası dolar/TL’de kaybın büyük bir kısmı gün içerisinde geri verdi.
Dün ise ikinci hamle yapıldı. Yeniden satış yöntemiyle piyasalara kur satışı gerçekleşmeye başladı. Ön kapıdan yapılan döviz satışı eski bakan Berat Albayrak döneminde gerçekleşen satışları akıllara getirdi. Perşembe günü istifa eden Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’dan sonra Cumhurbaşkanı kararıyla göreve gelen Nureddin Nebati’nin de Albayrak’a yakın bir isim olarak biliniyordu. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile birlikte piyasalar Albayrak ekibinin yeniden göreve gelmesini fiyatlamaya başladı. 3 isimle birlikte başlayan döviz satışları da 128 milyar dolarlık rezerv satışını hatırlattı.
Tarihi zirvelerini güncelleyen kurlara TCMB’den müdahale geldi. Doğrudan satış yöntemiyle yapılan müdahale sonrası kurlar yüzde 3,5 civarı değer kaybetti. Ancak müdahalenin etkisi kısa sürdü. Sabah saatlerinde 13.65-13.70 bandında değerlenen dolar/TL, 13.89 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Euro/TL ise 15.70’e dayandı. Müdahalenin artından 13.45’e kadar çekilen dolar/TL, yeniden 13.60’ın üzerine çıktı. Ekonomistler ise bu girişimi boşa yakılan rezerv olarak gördü.
ÖNCE SATIŞ SONRA ÇIKIŞ
Piyasa tahminlerine göre, ilk müdahalenin 1 milyar dolar seviyesinde olduğu konuşuluyor. İkinci hamlenin de yapılan öngörülerde bugün müdahalenin 250 milyon dolar civarında olabileceği belirtiliyor. Güne 13.60’lı seviyelerden başlayan dolar, enflasyon verisinin açıklanmasının ardından yükselişe geçerek 13.80’li seviyelere kadar yükselmişti. 13.95 liralık tarihi zirvesine yaklaşmasının ardından Merkez Bankası’ndan dövize müdahale geldi. Müdahalenin ardından dolar 13.50 seviyesinin altına geriledi. TCMB’den yapılan açıklamada “Döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir” denildi.
'BU SEFER NE KADAR KURA MERMİ SIKTIK'
Ekonomistler de Merkez Bankası’nın son 2 gündür yaptığı satışı değerlendirdi. Ekonomist İris Cibre “Yazıklar olsun, Interbank’da kotasyon o kadar düşük ki en iyi satış fiyatı 13.70 den 13.50 ye saniyelik değişiyor. Bakalım bu sefer ne kadar kuru sıkı mermi yaktık. Artık piyasalar ‘MB müdahale etse de dolar alsak’ diyor, politikalar, gereken bilimsel ve piyasa ihtiyacı doğrultusunda düzeltilmeden, müdahale ile kamu kaynaklarını boşa harcıyor, kamu zararı oluşturuyorsunuz! Yapmayın!” yorumunu yaptı. Analist Serap Durusoy da “Kurdaki seviyeyle ilgili herhangi bir taahhüdünün olmayacağını açıklayan MB’nin kurlara ikinci kez müdahale etmesi çelişkili politika izlenmesi nedeniyle öngörülmezliği arttırıyor” dedi.
'14 KIRMIZI ÇİZGİ'
Ekonomist Yalçın Karatepe “Çarşamba günü bu seviyelerde müdahale ettiklerinde dolar hızla 12,40 kadar gerilemişti. Etki şimdilik sınırlı görünüyor” dedi. Analist Ömer Rıfat Gencal da şu yorumu yaptı: “Sabahtan beri yüzde 2,4 artmış kura, tepe noktasından 1 dakika içinde yüzde 3.5 değer kazandırmak volatiliteye benzin dökmektir. Böyle müdahalede de ihtiyacı olan koştura koştura gidip döviz alır. Siz de rezervden olursunuz.” Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova ise “Merkez Bankası yine doğrudan müdahaleye başladı. Bu ikinci müdahale ile bence MB’nin seviye için belirlediği aralık 13.80-13.90 aralığı gibi duruyor 14.00 kırmızı çizgi gibi” ifadelerini kullandı.
‘AYNI YERE İKİNCİ KEZ NEŞTER VURUYORSUNUZ’
Aynı yere ikinci kez neşter vurulduğunu söyleyen ekonomist Uğur Gürses “Aynı yere ikinci kez neşter vuruyorsanız ya yaptığınız tanı yanlıştır ya da tedavi yolunuz. Ankara’da numeroloji ile uğraşan biri mi var? Nereden belirlendiği bilinmeyen 6.85’lik kurda tutmak için on milyarlarca dolarlık rezerv eritildi. Şimdi onun iki katı seviye olan 13.7’de tutmak için rezerv mi eritiliyor?” diye konuştu. Ekonomist Murat Kubilay ise “Tutarlılık açısından yerinde, etkinlik bakımından şüpheli, sürdürülebilirlik çerçevesindense zayıf bir politika. Swap hariç net rezervler -35 milyar. Daha önce -50 milyar dolar daha olmuştu. Önümüzdeki 3-4 ayda satmaya ve oluşacak cari fazlayı da katmaya karar vermiş olabilirler” yorumunu yaptı.
‘BU İŞ BÖYLE YAPILMAZ’
Demokrat Partili Bülent Şahinalp “Dolar/TL kuru 6.30 seviyesinde iken, TCMB rezervlerinden, 128 milyar doları, kime, nasıl, neden, ne kadar satıldığını bilmediğimiz, arka kapı’dan yapılan işlemlerle, döviz satın alanlar, son günlerde döviz kurlarında yaşanan astronomik artışlardan kim bilir ne kadar mutludurlar?” dedi. Gelecek Partili ekonomist Kerim Rota da “Ders 1: İtibarı olmayan Merkez Bankası döviz satarak yeni döviz alım talebi yaratır. Ders 2: Yerlisi yabancısı alan aldı, daha kim alacak ki?” açıklamasında bulundu. Analist Rıdvan Baştürk de şu yorumu yaptı: “Döviz satarak olmaz bu isler… Daha büyük zarar veriyorsunuz… Olmaz azizim olmaz…”