Dövizdeki artış nedeniyle TL'de yaşanan değer kaybı, Merkez Bankası'nın politika faizi tutumu nedeniyle 2022'de de dibi gördü. Dolar ve euro yeni yılda rekor kırarken 'TÜİK'in enflasyon ibresinin' yüzde 64'ü görmesi tartışmalara neden oldu.
Ekonomi politikaları ve maliyetler nedeniyle halkın hissettiği enflasyon tarihi seviyelere ulaşırken asgari ücrete yapılan yüzde 100 zam şimdiden eridi. Vatandaş, peş peşe gelen zamların altından ezilirken iktidar zamlardan zincir marketleri sorumlu tutarak yeni bir aksiyon aldı.
NEBATİ'DEN RESESYON ÇIKIŞI
MÜSİAD Genişletilmiş Başkanlar Toplantısı'nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, MÜSİAD'ın sadece Türkiye'de değil, dünyanın dört bir yanında faaliyet gösteren ve 13 bini aşan üyesiyle ülke ekonomisine her geçen gün daha büyük katkılar sunmaya devam ettiğini söyledi.
Nebati, tüm ülkelerin son yıllarda birçok sorunla mücadele ettiğini kaydederek, ticaret savaşlarından, küresel salgından, Rusya-Ukrayna savaşından, enerji, gıda ve emtia fiyatlarındaki artıştan, faiz artışlarından, yüksek enflasyon oranlarından ve birçok ekonomideki resesyon kaygılarından bahsetti.
'DENGELİ BÜYÜME EĞİLİMİNİ SÜRDÜRÜYORUZ'
Türkiye'nin böylesi zorlu bir dönemde dahi büyümede, sanayi üretiminde, istihdamda, ihracatta ve turizm gelirlerinde Cumhuriyet tarihinin rekorlarına imza atarken diğer yandan dünyadan oldukça pozitif yönde ayrışmayı başardığını kaydeden Nebati, 2022'nin ilk üç çeyreğinde yüzde 6,2 ile güçlü ve dengeli büyüme eğilimini sürdürdüklerine dikkati çekti.
Nebati, 2022'nin 10 ayında 31,2 milyon kişiyle tarihin en yüksek istihdam sayısına ulaştıklarını, geçen yıl ihracatta 254,2 milyar dolarla rekor kırdıklarını, 238 ülke ve bölgeye ihracat yaptıklarını belirterek, "Turizm sektörümüz, 2022 yılında da oldukça güçlü bir performans sergiledi. Yıl sonu itibarıyla 46 milyar dolarlık gelir beklediğimiz turizmde bugün, dünyada en çok ziyaretçi çeken 4'üncü ülke konumundayız." diye konuştu.
"İLAVE ALTIN SERTİFİKALARI DA İHRAÇ ETMEYİ PLANLIYORUZ"
Bakan Nebati, Türkiye Ekonomi Modeli kapsamında güçlü bir üretim ekonomisi haline gelmek için gereken tüm adımları kararlı bir şekilde attıklarını, Kur Korumalı Mevduat ve Altın Tasarruf Sistemi gibi çeşitli finansal araçları devreye alarak başta döviz kuru olmak üzere finansal istikrarı güçlendirirken öngörülebilirliği de artırdıklarını söyledi.
Bu finansal araçlardan birisinin Darphane Altın Sertifikası olduğunu dile getiren Nebati, "Bireysel yatırımcılarımız bu araca büyük bir ilgi göstermiş, 5 ton altın karşılığında ihraç edilen 500 milyon adet Darphane Altın Sertifikası'nın 403 milyon adedi sadece 45 günde satılmıştır. İlave altın sertifikaları da ihraç etmeyi planlıyoruz." şeklinde konuştu.
Nebati, yeni dönemde, selektif kredi politikalarını uygulamaya alarak ülke kaynaklarını istihdam artışı sağlayan, etkin ve verimli üretim alanlarına aktardıklarını kaydederek, 2022'de Hazine Destekli Kefalet Sistemi kapsamında işletmelere toplamda 110 milyar liralık kredi imkanı sağladıklarını, kasım itibarıyla toplam kredi artışının yüzde 81'lik kısmının reel sektöre açılan ticari kredilerden sağlandığını vurguladı.
Makroihtiyati tedbirlerin etkisiyle politika-kredi faizi makasının ağustos başına göre 7,8 puan gerilediğini aktaran Nebati, TL ticari kredi faiz oranının 23 Aralık itibarıyla yüzde 13,7 seviyesine kadar düştüğünü bildirdi.
Nebati, bu gerilemenin gelecek dönemde de sürmesini ve politika-kredi faizi makasının daha da yakınsamasını beklediklerini vurguladı.
"CARİ AÇIK ENERJİ FİYATLARI VE ALTIN İTHALATI NEDENİYLE ARTTI"
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, atılan başarılı adımların yanı sıra karşılaştıkları sorunların da bulunduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"2022 yılında cari açık artış göstermiştir. Ancak bunun da çok net bir sebebi var; Savaşla birlikte küresel enerji fiyatlarındaki astronomik yükselişler ve artış gösteren altın ithalatımız. Altın ve enerji hariç baktığımızda cari fazlamız artarak devam ediyor.
Peki biz bu cari denge meselesini kalıcı olarak nasıl aşacağız? Giderek artan üretimle, artan ihracat ve turizm gelirlerimizle aşacağız. Karadeniz doğal gazımızla, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızdaki artışla aşacağız. Bilgi yoğun ve katma değerli üretimle aşacağız. Küresel diplomasideki artan gücümüzün ekonomimize giderek daha fazla yansımasıyla aşacağız. Bunların hepsini birlikte başaracağız."
"TÜM İŞLETMELERİMİZE BENZER UYGULAMALARI HAYATA GEÇİRME ÇAĞRISINDA BULUNUYORUM"
Bakan Nebati, ülke ekonomisinde karşılaştıkları yüksek enflasyon sorununa karşı attıkları adımların meyvelerini vermeye başladığını kaydederek, aralıkta tüketici enflasyonunu oluşturan sepetteki ürünlerin bir çoğunda fiyat artışlarının yavaşladığını ve tüketici enflasyonunun yüzde 64,27'ye gerileyerek OVP tahmininin de altında gerçekleştiğini söyledi.
Yurt içi üretici fiyat endeksinin de aylık bazda gerilediği aktaran Nebati, "Daha önce de çok defa ifade ettiğim gibi, 2023 yılının ilk aylarından itibaren gerek tüketici gerekse üretici enflasyonunda beklentilerdeki düzelme, emtia fiyatlarındaki normalleşme ve özel sektör firmalarımızın da katkısıyla hızlı düşüşlerin devam edeceğini hep birlikte göreceğiz." diye konuştu.
Enflasyonla mücadelenin çok boyutlu ve topyekun yapılması gerektiğini aktaran Nebati, şu açıklamalarda bulundu:
"Bizim aldığımız önlemler kadar iş dünyamızın da atacağı adımlar son derece önemlidir. Biz ne diyoruz? 'Birlikten berekete' diyoruz. Bu mücadeleyi birlikte verdiğimiz ölçüde başarılı olacağımızı biliyoruz. Fiyat sabitlemesi yapan ve çok sayıda üründe indirimlere giden işletmelerimizi yürekten tebrik ediyorum. Yakın dönemde çok güzel haberler geliyor. Dün itibarıyla (indirim) çağrılarımıza Türkiye çapında faaliyet gösteren bazı zincir marketlerimizin karşılık verdiğini büyük bir memnuniyetle öğrendik. Buradan, tüm işletmelerimize benzer uygulamaları hayata geçirmeleri için de çağrıda bulunuyorum."
"BU SÜREÇTE HER TÜRLÜ DESTEĞİ VERİYORUZ, VERİRİZ"
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, enflasyonun herkesin ortak sorunu olduğunu, işsizliğe ve küçülmeye sebep olmadan bu sorunu beraberce aşacaklarını belirterek, "Güçlü Türkiye'yi birlikte inşa edeceğiz. Sizler de gelin elinizi taşın altına koyun. O vakit birlik içinde bu taşı yolumuzdan bir an evvel kaldırıp atarız. Biz bu mücadelede kesin kararlıyız. Birliğimizden nasıl büyük bir bereket doğacağını inşallah hepimiz göreceğiz. Bu süreçte zaten sizlere gereken her türlü desteği veriyoruz, vermeye de hazırız." ifadelerini kullandı.
Halihazırda petrol fiyatlarının, taşıma maliyetlerinin, konteyner ücretlerinin düştüğünü, piyasanın canlı olduğunu, öngörülebilirliğin yükseldiğini, döviz kurundaki oynaklığın en az seviyeye indiğini, vergilerin düşürüldüğünü anlatan Nebati, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Böylesine bir ortamda bu fiyatlar ve gevşeme piyasaya yansımıyorsa ortada bir problem vardır. Bu problemi ülkeye kimsenin yaşatmaya hakkı yok. Çağrımız şeffaf bir şekilde lütfen elinizi taşın altına koyun. Tüm marketlere, yerel ve ulusal tüm üreticilere, 'enflasyonun düşeceğine ilişkin kuvvetli beklentilerin oluştuğu bu dönemde hep beraber hareket edelim' diyoruz. Birlikten bereket doğar. Bereket bizim kavramımız. Biz öyle 'loading moading' demeyiz. Biz, 'Bismillah, vira Bismillah' deriz. Lütfen vatandaşlarımızın beklentilerine uygun hareket edin. Bu mücadelede kararlıyız ve geri adım atmayacağız."
"ORTA GELİRLİ VATANDAŞLARIN RAHAT BİR ŞEKİLDE KONUT ALMASINI HEDEFLEDİK"
Bakan Nebati, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile hayata geçirdikleri ve detayları dün açıklanan Yeni Evim Finansman Programı hakkında bilgiler verdi.
Hedef kitlenin "konut sahibi olmayan ve programdan yararlanmak için başvurmayı düşündüğü ilde son bir sene içerisinde konut satışı yapmamış olan vatandaşlar" olduğunu dile getiren Nebati, programdan kimlerin yararlanacağına ilişkin detayları paylaştı.
Nebati, program kapsamında edinilecek konutun 5 yıl boyunca satılamayacağını, konut bedelinin en az yüzde 10'unun peşin olarak alınacağını, kredi vadesinin ilk 3 senesinde taksit ödemelerine destek vereceklerini, kredi vadesinin azami 15 yıl olacağını anlattı.
Bakan Nebati, "2 milyona kadar olan kullandırımlarda yüzde 0,69; 2-4 milyon TL arasında yüzde 0,79 ve 4-5 milyon TL arasındaki kullandırımlar için yüzde 0,99 faiz/kâr payı oranlarını uygulayacağız." diye konuştu.
Bu programın geçici olarak ilan edilen bir kampanya olmadığını aktaran Nebati, kampanyanın uzun süren bir çalışmanın ürünü olduğunu, orta gelir seviyesindeki vatandaşların rahat bir şekilde konut almasını hedeflediklerini anlattı.
Nebati, kampanyanın geçici ve kısa süreli olmadığını belirterek, üretimin rahat bir şekilde yapılması için de müteahhitlere destek verdiklerini bildirdi.
Kampanya sonrası fiyat artışlarına izin vermeyeceklerini vurgulayan Nebati, her şeyin gözetimlerinde olduğunu ifade etti.
"TÜRKİYE KÜRESEL ARENADA OYUN KURUCU HALİNE GELDİ"
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, 20 yıl önce kendi savaş uçaklarını üretmenin sadece uzak bir hayalden ibaretken, bugün son teknoloji savaş uçaklarını, hem de insansız versiyonlarını üretebilen bir noktada olduklarını söyledi.
Türkiye'nin bugün her alanda sayısız atılımlar yapmış, küresel arenada dengeleri değiştirebilen oyun kuruculardan biri haline geldiğini vurgulayan Nebati, "Ancak ülkemizde bir kesim de var ki milletimizle beraber kaydettiğimiz tüm başarılar karşısında, adeta sağır ve dilsiz kesiliyorlar. Yakın tarihimiz, bu kesimin bize 'istemezük veya yapamazsınız' dedikleri her ne varsa, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, milletimize bu eser ve hizmetleri kazandırmakla geçti." şeklinde konuştu.
Nebati, Türkiye'nin, dünyanın en zor yılında çok başarılı bir sene geçirdiğini kaydederek, "Tüm makroekonomik göstergelerde olumlu yönde tek ülke var; Türkiye. Onlar konuşmaya devam etsin. Biz yapacağız, yapmaya devam edeceğiz. Bizler yepyeni başarılara imza attıkça bunlar hop oturup hop kalkacaklar." ifadelerini kullandı.