Vuhan kentinde başladıktan sonra pandemiye dönüşen koronavirüs salgınına karşı başkentler kısa sürede alarm durumuna geçti. Sokak kısıtlamalarından acil alanlar dışındaki tüm hizmetlerin durdurulmasına kadar geniş bir alanda önlem paketleri devreye girdi.
Çabalara rağmen hükümetler salgını frenleyemedi. Türkiye’de de marttan bu yana 20 bin can kaybı yaşandı. 2 milyondan fazla kişi hastalığa yakalandı. 2020’de hayatımıza giren maske, mesafe gibi kavramlar günlük hayatımızın bir parçası haline geldi.
AŞI UMUT OLDU
Kovid’in yok edilmesi için dünyanın dört bir yanındaki bilim insanları laboratuvara kilitlendi. Aylar süren çabanın ardından umut veren haberler ardı ardına geldi. Türk bilim insanları Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci’nin imza attığı BionTech/Pfizer aşısı yüzde 94’lük başarı elde etti. Ardından Moderna, AstraZeneca gibi şirketler de çalışmalarının etkili olduğunu duyurdu. Hükümetler kitlesel aşılama yarışına başladı.
24 TEMMUZ’DA İBADETE AÇILDI
AYASOFYA’DA 86 YIL SONRA NAMAZ
UNESCO Kültür Mirası listesinde yer alan Ayasofya, kılınan ilk cuma namazıyla birlikte ibadete açıldı. Vatandaşlar 86 yıl sonra ortak coşkuyu yaşamak için Sultanahmet’e akın etti. Diyanet İşleri Başkanı Erbaş Fetih suresini okudu.
AZERBAYCAN’DA ZAFER KUTLAMASI
KARABAĞ’DA 30 YILLIK İŞGALİN SONU
Uluslararası hukuku hiçe sayarak Dağlık Karabağ’ı işgal altında tutan Ermenistan sağduyu çağrılarını cevapsız bıraktı. Önünde seçenek kalmayan Azerbaycan ise cephede zafer kazandı. Hocavend, Şuşa, Ağdam’da çeyrek asır sonra yeniden ezan sesi yükseldi.
KÜLTÜR SANATTA ACI KAYIPLAR
USTALARI SONSUZLUĞA UĞURLADIK
KARAR yazarı Asım Gültekin’in kaybı edebiyat dünyasını yasa boğdu. Öğrencileri, dostları ‘gönül ehli’ne kelimelerle veda etti. İrfan Çiftçi’yle birlikte Adalet Ağaoğlu’nun ölümü de büyük acı yaşattı. Timur Selçuk unutulmaz bestelerini sevenlerine miras bıraktı.
OVAL OFİS’İ BIDEN’A DEVREDİYOR
TRUMP YÖNETİMİNİN SONU
ABD’de başkanlık koltuğuna oturduğu 2016’dan bu yana izlediği popülist ve kutuplaştırıcı politikaları nedeniyle küresel dengelerin sinir uçlarıyla oynayan Trump, kasım seçimlerinde Biden’a yenildi. Görevini 20 Ocak’ta devredecek olan Trump’ın gidişi yeni bir dönemin kapısını araladı.
SEFERİHİSAR 6.9’LA SALLANDI
İZMİR’DE FELAKET VE MUCİZE
Uzmanlar İstanbul uyarıları yaparken İzmir Seferihisar’da meydana gelen 6.9’luk depremde 116 kişi can verdi. Çürük yapılar hazırlıksızlığı ortaya koydu. Felakette mucizeler de yaşandı. Enkaz altından 65 saat sonra yaralı çıkarılan Elif bebek milyonların belleğinde yer etti.
KOBE VE MARADONA DÜNYAYI SARSTI
İKİ EFSANEYE VEDA
Spor dünyası da çok sayıda ünlü ismin ölümüyle sarsıldı. Yılın ilk kaybı NBA yıldızı Kobe Bryant oldu. ‘Kara mamba’ lakaplı oyuncu 26 Ocak’ta helikopterinin düşmesi sonucu hayatını kaybetti. Yeşil saha ise yaşayan efsane Maradona’nın 60 yaşında ölümüyle en büyük acıyı yaşadı.
ACI VE UMUT
Koronavirüs salgını gölgesinde geçen 2020 yılında Türkiye adeta beşik gib sallandı. Depremlerde en çok Elazığ ve İzmir etkilenirken, onlarca kişi göçük altında kaldı. 24 Ocak’da Merkez üssü Elazığ’ın Sivrice ilçesinde 6.8 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Kandilli Rasathanesi daha sonra depremin büyüklüğünü 6.5 olarak güncelledi.
AFAD ise depremin büyüklüğünü 6.8 olarak açıkladı. Depremde 35’i Elazığ’da, 4’ü Malatya’da olmak üzere 41 kişi hayatını kaybetti, bin 607 kişi de yaralandı. Derinliği 6.75 kilometre olan depremin ardından yapılan arama-kurtarma çalışmaları sonucunda 45 kişi enkazdan sağ çıkarıldı. Depremden izleyen günler içerisinde binden fazla artçı deprem yaşandı. Bu depremlerin en büyüğü 5.4 olarak ölçülürken, 4 üzerindeki artçı sarsıntıların toplam sayısı da 22 oldu.
Bingöl’de 14 Haziran’da gerçekleşen 5.7 büyüklüğündeki depremde ise göçük altında kalan güvenlik korucusu öldü, 18 kişi de yaralandı. 30 Ekim’de İzmir’de medyana gelen 6.6 büyüklüğündeki deprem İstanbul’dan da hissedildi. Depremin ardından 4.1 ve 4.8 büyüklüğü aralığında çok sayıda artçı yaşandı. Büyük bölümü Bayraklı ve Bornova ilçelerindeki 17 bina yıkılırken, çok sayıda bina hasar gördü.
Arama kurtarma çalışmalarının ardından 116 kişinin hayatını kaybettiği açıklanırken, birçok kişi de enkaz altından çıkarıldı. 3 yaşındaki Ayda Gezgin ve Elif Perinçek, 14 yaşındaki İdil Şirin, 16 yaşındaki İnci Okan ve 15 yaşındaki Günay Özışık, depremden saatler sonra beton blokların arasından gün ışığına çıkarılarak hayata sıkı sıkı sarıldı. Günler sonra kurtarılan çocuklar acıları bir nebze de olsa azalttı.
382 KADIN KATLEDİLDİ
Bir türlü çare bulunamayan kadın yönelik şiddet 2020 yılında da artarak devam etti. Kamuoyunda etkin bir mücadele sürdürülmesine rağmen cinayetlerin önüne geçilemedi. Türkiye’de 382 kadın vahşice katledildi. Kıskanç sevgili, boşanma aşamasındındaki eş, reddedilen erkek, baba, oğul bu cinayetlerin failleriydi. Kimi sokak ortasında kimi ise yaşadığı evinde öldürüldü.
Türkiye’nin kanayan yarası olan kadın cinayetlerinin durdurulması için radikal kararlar alınması gerektiği bir kez daha gözler önüne serildi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun 2020 Kasım ayı raporuna göre, Türkiye’de kasım ayında 29 kadın cinayeti işlendi, 10 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulundu. Katledilen 29 kadından 15’inin neden öldürüldüğü tespit edilemedi, 1’i ekonomik, 13’ü de boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak isterken öldürüldü. Raporda “15 kadının hangi ‘bahaneyle’ öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin görünmez kılınmasının bir sonucudur” denildi.
ESKİ SEVGİLİSİ CANİCE ÖLDÜRDÜ
Muğla’da üniversite öğrencisi Pınar Gültekin (27), 16 Temmuz’da yalnız yaşadığı evinden ayrıldı, kendisinden bir daha haber alınamadı. Ailesinin kayıp ihbarında bulunması üzerine çalışma başaltıldı. Gözaltına alınan genç kızın eski erkek arkadaşı Cemal Metin Avcı, Gültekin’i bağ evinde öldürdüğünü, cesedini yaktıktan sonra varille Gülağzı mevkisindeki ormanlık alana attığını itiraf etti. Zanlı Avcı ile birlikte kardeşi Mertcan Avcı da ‘delil karartmak’ suçlamasıyla tutuklandı.
ALEYNA’NIN KATİLLERİ HALA DIŞARDA
Üniversite öğrencisi Aleyna Çakır, 3 Haziran tarihinde Keçiören ilçesinde bir evde ölü olarak bulundu. Sevgilisi olduğu belirtilen Ümitcan Uygun’un, Çakır’a şiddet uyguladığı anlara ait görüntüler, bir süre sonra sosyal medyaya sızdı. Bunun üzerine Uygun polis ekiplerince gözaltına alındı. Uygun, ifadesinin ardından serbest bırakıldı. Ümitcan Uygun’un annesi Gülay Uygun ise dağlık alanda başından silahla vurulmuş halde bulundu. Yapılan incelemede Gülay Uygun’un intihar ettiği belirlendi.
AYLİN HOCA VAHŞET KURBANI
Aylin Sözer, öğrencilerinin çok sevdiği, umut dolu bir akademisyendi. Eski sevgilisi olduğunu iddia eden Kemal Ayyıldız tarafından önce boğazı kesildi sonra yakıldı. Zanlı, olay günü uyuşturucu kullandığını çıkan kıskançlık tartışması sonucu Aylin Sözer’i öldürdüğünü söyledi. Ayyıldız, canavarca hisle eziyet çektirerek öldürme suçlamasıyla tutuklanarak ceza evine gönderildi. Sözer’in ailesi ise “Eski sevgilisi tarafından katledilmedi, pis bir hırsız tarafından önce boğazı kesildi sonra yakıldı’’ dedi.
UÇAK KAZASINDA 3 ÖLÜ, 180 YARALI
Sabiha Gökçen Havalimanı’nda Pegasus Havayolları’na ait uçak, 5 Şubat tarihinde pistten çıkarak 3 kişinin ölümüne 180 kişinin de yaralanmasına neden oldu.
Bilirkişi raporunda kazanın rüzgar yönü ve şiddetindeki değişimin pilot tarafından anlık olarak yakalanamaması, kaza öncesi raporlanan gök gürültülü sağanak yağış sebebiyle zeminin kayganlaşmış olması ile fren mesafesinin artması sebeplerinin birleşimi sonucu meydana gelmiş olabileceği belirtildi. Raporda, kaptan pilot, 2 kule görevlisi ve havalimanını sahibi konumundaki HEAŞ asli kusurlu bulundu. -KARAR
BEYAZ FACİA 41 CAN
Van’ın Bahçesaray ilçesinde minibüs ve iş makinesinin üzerine çığ düşmesi sonucu 5 kişi yaşamını yitirdi, 8 kişi de kurtarıldı. Çığ altında kaldığı düşünülen 2 kişiyi kurtarma çalışmaları devam ederken, ikinci çığ felaketi yaşandı. İkinci felakette ise 36 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı.
Beyaz faciada hayatını kaybedenlerin sayısı da 41’e yükseldi. AFAD, Van’da meydana gelen iki çığ faciasında toplam 41 kişinin yaşamını yitirdiğini, 84 kişinin ise yaralandığını bildirdi. -KARAR
HAVAİ FİŞSEK FAHRİKASINDA PATLAMA
Sakarya’nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında 3 Temmuz’da meydana gelen ve yaklaşık 50 kilometre mesafeden, kentin birçok noktasından duyulan patlamalarda 7 kişi hayatını kaybetti, 127 kişi de yaralandı.
Gözaltına alınan aralarında fabrika sahibinin de bulunduğu 5 şüpheli tutuklandı, bir zanlı ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Kontrollü imha amacıyla Adapazarı ilçesine getirilen fabrikadaki patlayıcıların, 9 Temmuz’da kamyondan indirildiği sırada meydana gelen patlamada da 3 asker yaşamını yitirdi, 8 jandarma personeli ile kamyon şoförü yaralandı.
86 YIL SONRA AYASOFYA COŞKUSU
Türkiye, 2020’nin ilk döneminde Suriye’den gelen şehit haberleriyle sarsıldı, İdlib’deki gerilim Mart sonrası azaldı. Salgın yılı seçimlere sahne olmazken, siyasetin gündemini yargıdaki düzenleme ve tartışmalar oluşturdu. Muhalefet partileri, erken seçim ve parlamenter sisteme dönüş çağrıları yaptı.
Ankara, Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetleri ve S-400’ler nedeniyle yaptırım kartlarının masaya konduğu süreçte dış politikada kritik bir yılı geride bıraktı. 2020’nin öne çıkan olayı Ayasofya’nın 86 yıl sonra yeniden cami olmasıydı. Fethin sembolünün toplu ibadete açılması 83 milyon tarafından çoşkuyla karşılandı.
Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği’nin Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açtığı dava Mayıs ayında gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 5 Haziran’daki AK Parti Merkez Yürütme Kurulu toplantısında kurmaylarına ‘Çalışma yapın, getirin’ talimatı vermesiyle süreç hızlandı.
MHP lideri Bahçeli’nin 8 Haziran’da yaptığı “Ayasofya’dan çan sesi değil, Allah’ın izniyle ezan sesi yükselecek” açıklamasının ardından konu siyasetin bir numaralı gündemi haline geldi. Bir gün sonra İYİ Parti, Meclis’te araştırma önergesi verdi.
Meselenin araştırma aşamasını geçtiğini söyleyen AK Partili Mehmet Muş, önergeye hayır oyu vereceklerini söyleyerek temmuzu işaret etti. CHP’nin tavrını da Parti Sözcüsü Faik Öztrak dile getirdi. Öztrak “Açacaksanız elinizi tutan kimse yok” dedi.
Erdoğan’ın konuya ilişkin bu kez 17 Haziran’daki MYK’da “2 Temmuz’da alınacak Danıştay kararının ardından inşallah namazımızı kılarız” dediği belirtildi. Cumhurbaşkanı’nın gündeme getirdiği, muhalefetin de şartsız destek verdiği Ayasofya’nın ibadete açılmasına ilişkin beklenen yargı kararı çıktı. Danıştay, Ayasofya’ya müze statüsü getiren 1934 tarihli bakanlar kurulu kararını iptal etti.
Böylece Ayasofya’nın cami olarak ibadete açılmasının önü açılmış oldu. Danıştay’ın 10 Temmuz’da açıkladığı gerekçede, Ayasofya’nın Fatih Sultan Mehmet Han Vakfı mülkiyetinde olduğu, cami olarak toplumun hizmetine sunulduğu belirtildi. Gerekçede “Vakıf senedindeki cami vasfı dışında kullanımının ve başka bir amaca özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır” denildi. Erdoğan da bir buçuk saat sonra Ayasofya’nın Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek ibadete açılmasını sağlayan kararı imzaladı.
Karara Rusya, Yunanistan ve ABD’den tepki geldi ancak Cumhurbaşkanı “Hiçbiri bizi bağlamaz. İç egemenlik meselemiz” dedi. Erdoğan, 23 Temmuz’da Ayasofya Camisi’nde incelemelerde bulunmasının ardından “Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi” yazan tabelayı açtı. Tarihi yapıda ilk toplu namaz 24 Temmuz günü kılındı. Öte yandan 21 Ağustos’ta da İstanbul’un Fatih ilçesinde 1945’te Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye dönüştürülen Kariye Camisi’nin Diyanet İşleri Başkanlığına devredilerek ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı da Resmi Gazete’de yayımlandı.
RAHŞAN ECEVİT VE MESUT YILMAZ’A VEDA
17 OCAK: DSP Kurucu Genel Başkanı, eski başbakanlardan Bülent Ecevit’in eşi Rahşan Ecevit (97) Ankara’da hayatını kaybetti.
14 NİSAN: Bağımsız Türkiye Partisi Genel Başkanı Haydar Baş (73) Kovid-19 nedeniyle tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
2 HAZİRAN: Refah Partisi’nin kurucu üyesi ve eski Genel Başkanı Ahmet Tekdal (89) Ankara’da yaşamını yitirdi.
16 EKİM: AK Parti İstanbul Milletvekili Markar Esayan (51) İstanbul’da mide kanseri nedeniyle bir süredir tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
1 KASIM: Eski TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Burhan Kuzu (65) Kovid-19 nedeniyle tedavi gördüğü hastanede vefat etti.
KAVALA AYNI GÜN CEZAEVİNE GÖNDERİLDİ
Gezi Parkı davasında yargılanan Anadolu Kültür AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kavala’nın da aralarında bulunduğu dokuz sanığın beraatine karar verildi. Ancak Kavala, 15 Temmuz darbe girişimi soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Bir gün sonra HSK, davaya bakan İstanbul 30’uncu Ağır Ceza Mahkemesi heyeti hakkında inceleme başlattı. Kavala “Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” iddiasıyla tutuklandı.
İDLİB’DE 45 ŞEHİT ACISI
Milli Savunma Bakanlığı, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’nde ateşkes uygulamasının 12 Ocak’ta başlatılacağını duyurdu. 3 Şubat’ta rejim unsurlarınca yapılan topçu atışında yedi asker ile bir sivil şehit oldu. 27 Şubat’ta Rusya destekli rejim güçlerinin hava saldırısında 33 asker şehit düştü. Şubat ayında 45 asker ile bir sivil şehit oldu. Erdoğan, Avrupalı liderle telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Sınır kapılarının açılmasıyla 150 binden fazla sığınmacı Avrupa’ya geçti.
SURİYE’DE BAHAR KALKANI IRAK’TA PENÇE-KAPLAN
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, 27 Şubat’ta İdlib’de 33 askerin şehit edildiği saldırı sonrası başlatılan harekatın adının ‘Bahar Kalkanı’ olduğunu açıkladı. Akar ve komutanlar Suriye sınırının sıfır noktasından sabaha kadar İdlib’deki faaliyetleri, rejim hedeflerine yönelik operasyonu sevk ve idare etti. Rejime ait üç savaş uçağı düşürüldü. Moskova’da imzalanan mutabakat kapsamında 15 Mart’tan itibaren Rusya ile M4 karayolunda ortak devriyelere başlandı. Öte yandan 17 Haziran’da da Irak’ın kuzeyindeki Haftanin bölgesine yönelik Pençe-Kaplan Operasyonu başlatıldı.
DEVA SİYASET SAHNESİNDE
Ali Babacan’ın Genel Başkanlığını yaptığı Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi kuruldu. 43 il kongresini yaparak örgütlenme koşulunu sağlayan DEVA Partisi, 29 Aralık’ta da büyük kongresini gerçekleştirdi. Parti, Haziran ayındaki olası erken seçime katılma yeterliliğini sağladı.
VİRÜS MART’TA KAPIDA
020’de dünyayı eve kapatan koronavirüs Türkiye’nin gündemine ilk olarak 22 Ocak’ta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamasıyla girdi. Bakan Koca açıklamasında herhangi bir riskin söz konusu olmadığını söyledi ve gerekli hazırlıkların da yapıldığını ekledi. 23 Ocak’ta başta salgının ilk gördüldüğü ülke olan Çin olmak üzere diğer ülkelerden uçakla gelenler termal kameralarla incelenmeye alındı.
Bakanlık 28 Ocak’ta salgınI karşılamaya yönelik hazırlıklarına yenisini ekleyerek Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü bünyesinde bir operasyon merkezi ve Bakanlık bünyesinde de bir Bilim Kurulu oluşturuldu. 31 Ocak’ta Türk Hava Yolları, Çin’in Pekin, Guangzhou, Şangay ve Xian şehirlerine düzenlediği seferleri 9 Şubat’a kadar durdurdu. Koronavirüs Bilim Kurulu, Sağlık Bakanı Koca başkanlığında ilk kez toplandı.
Türkiye, Çin’de bulunan ve yeni tip koronavirüs riski nedeniyle ülkeye dönmek isteyen vatandaşların getirilmesi için uçak yolladı. 1 Şaubat’ta Kovid-19 salgınının merkezi konumundaki Çin’in Vuhan kentine giden askeri uçak, 32 Türk, 6 Azerbaycan, 3 Gürcistan, 1 Arnavutluk vatandaşı ile mürettebat, teknik ekip ve sağlık personelinden oluşan 61 kişiyi Ankara’ya getirdi. 29 Şubat’ta da Türkiye-İtalya, Türkiye-Güney Kore, Türkiye-Irak arasında gidiş-geliş tüm yolcu uçuşlarının tedbiren durduruldu.
11 Mart’ta isde Sağlık Bakanı Koca, Türkiye’de bir vatandaşın test sonucunun pozitif çıktığını açıkladı. Ardından vakalarda artışın olmasıyla 12 Mart’ta ilk, orta ve liselerin 16 Mart itibarıyla 1 hafta tatil edilmesine karar verildi. Uzaktan eğitime geçilirken üniversiteler de 16 Mart’tan itibaren tatil edildi, spor müsabakalarının seyircisiz oynanacağı duyuruldu. 13 Mart’ta ise açık ve kapalı tüm cezaevlerindeki görüşler ertelendi. 14 Marta Türkiye, tüm hudut kapılarını, Almanya, İspanya, Fransa, Avusturya, Norveç, Danimarka, İsveç, Belçika ve Hollanda’dan gelen yolculara kapattı.
ÖNCE KOBE SONRA MARADONA’YI KAYBETTİK
2020 yılı, NBA’in gelmiş geçmiş en büyük yıldızlarından Kobe Bryant ve 13 yaşındaki kızı Gianna Maria’nın hayatlarını kaybettiği helikopter kazası ile başladı. Takvim yaprakları 27 Ocak’ı gösterirken Los Angeles Lakers’ın eski yıldız oyuncusu 41 yaşındaki Bryant ve kızı Gianna, özel bir helikopterde bulunan diğer 6 yolcu ve pilotla birlikte Kaliforniya’da yere çakıldı. Kobe Bryant’ın ölümü, spor dünyasını yasa boğdu.
Bryant, 20 yıl boyunca giydiği Los Angeles Lakers formasıyla sayısız başarı ve rekora imza atmıştı. Los Angeles Lakers ile 5 NBA şampiyonluğu elde eden, 18 kez all-star seçilen, 2008’de normal sezonun, 2009 ve 2010’da ise final serisinin en değerli oyuncusu (MVP) ödülünü alan Kara Mamba, ABD Milli Takımı formasıyla 2008 ve 2012 Olimpiyatları’nda altın madalya kazandı.
Giydiği 8 ve 24 numaralı formaları Staples Center’ın kirişlerine asılan Bryant, NBA’de aynı takımda iki forması emekli edilen ilk basketbolcu olarak tarihe geçmişti. Vanessa Laine ile 2001’den bu yana evli olan ve Bianka, Gianna, Natalia ve Capri isminde 4 kız çocuğu bulunan Bryant, babalık heyecanını son olarak 2019’un haziran ayında yaşamıştı.
2020 yılındaki son sarsıcı kayıp da futbolun efsanesi Diego Armando Maradona oldu. 25 Kasım’da geçirdiği kalp krizi sonucunda Arjantinli futbol efsanesi hayata gözlerini yumdu. Birçok kesim tarafından tüm zamanların en iyi futbolcusu kabul edilen Maradona, futbolculuğu döneminde Boca Juniors, Barcelona ve Napoli formalarıyla farklı kulvarlarda 9 şampiyonluk yaşarken, Arjantin Milli Takımı’yla 1986 Dünya Kupası’nı kaldırma başarısını göstererek, futbol tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
Çoğu futbol otoritesinin, Brezilyalı Pele ile birlikte “tarihin en iyi futbolcusu” olarak kabul ettiği, kimilerinin ise Pele’den daha yetenekli olduğunu ileri sürdüğü Maradona, kariyerine Dünya Kupası, UEFA Kupası, UEFA Süper Kupası gibi uluslararası başarılar da sıkıştırdı.
Arjantinli yıldızın ölümünün ardından ülkesinde 3 günlük yas ilan edilirken, İtalya’nın Napoli takımı stadının ismini Diego Armando Maradona olarak değiştirdi. Cenaze töreninde Arjantin sokakları insan seline dönerken görkemli bir uğurlama seremonisi yaşandı.
DAĞLIK KARABAĞ ZAFERİ 2020’YE DAMGA VURDU
Dünya siyasetinde yılın ilk çeyreğine İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin ABD operasyonuyla öldürülmesi, İran’da Ukrayna Hava Yollarına ait yolcu uçağının “insani hata” sonucu düşürülmesi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile sözde barış planını açıklayarak Kudüs’ün, İsrail’in “bölünmez” başkenti olarak kabul edileceğini söylemesi öne çıkan olaylar oldu.
Süleymani’nin ölümü bölgede İran-ABD gerilimini artırdı. İran, ABD’nin Irak’taki üslerini peş peşe vurdu, ABD ise İranlı kişi ve firmalara yaptırım kararı aldı. Tarafların on yıllardır süren gerginliği bu gelişmelerin ardından had safhaya çıktı, hatta “Orta Doğu’da yeni bir savaş kapıda mı?” sorularını gündeme getirdi.
ABD’nin Minneapolis kentinde, siyahi Amerikalı George Floyd’un polis şiddeti sonucu hayatını kaybetmesinin ardından yaşanan olaylar, Libya’daki gelişmeler ve Çin Ulusal Halk Kongresinin, Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde uygulanacak Ulusal Güvenlik Yasası’nı kabul etmesi, 2020 yılının ikinci çeyreğine damgasını vurdu.
Libya’da hükümet güçlerinin, başkent Trablus’un batısında yaklaşık üç bin kilometrekarelik alanı, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’e bağlı milislerin elinden geri alması uluslararası gündemin ana başlıkları arasında yer aldı.
Ama asıl Dağlık Karabağ’da Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki savaşın fitilini ateşleyen çatışmaların başlaması, 2020 yılının üçüncü çeyreğine damgasını vurdu. Azerbaycan-Ermenistan sınırında 14 Temmuz’da çıkan çatışmalarda, Azerbaycan ordusundan biri tümgeneral olmak üzere 7 askerin şehit olması, Dağlık Karabağ’ın işgalden kurtarılmasına giden savaşın fitilini ateşleyen bir gelişme oldu.
Azerbaycan ordusu, 27 Eylül’de Ermeni güçlerinin Dağlık Karabağ yakınlarında sivil yerleşimlere ateş açması üzerine topraklarını işgalden kurtarmak üzere karşı saldırı başlattı. Yılın dördüncü ve son çeyreğine de Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanan 2. Dağlık Karabağ Savaşı ve Joe Biden’ın ABD başkanlık seçimlerini kazanması damga vurdu.
Bu dönemde Dağlık Karabağ ve çevresindeki illeri Ermenistan’ın işgalinden kurtarmak için 27 Eylül’de operasyon başlatan Azerbaycan ordusu, 44 gün süren savaşta 5 il, 4 kasaba ve 286 köyü işgalden kurtardı ve Ermenistan ordusuna büyük darbe vurdu.
ÖNCE DOLAR SONRA FAİZ
Türkiye ekonomisi 2020’de oldukça zor bir yıl yaşadı. Ekonominin fazla ısınması atılan yanlış adımlar TL’yi gün geçtikçe daha değersiz hale getirdi. Ekonomi yönetiminin yaptığı yanlış hamleler kuru zirveye taşıdı. Pandemi nedeniyle ekonomide ve sektörlerde yaşanan olumsuzluklar, bu süreçte atılan destek adımları, Hazine ve Maliye Bakanı ve TCMB Başkanı dahil ekonomi ekibinde yaşanan önemli değişiklikler damga vurdu. Ayrıca faiz konusunda bilindik tüm doğrular yakıldı ve piyasa dostu döneme geçildi.
Eski Hazine ve Maliyet Bakanı Berat Albayrak döneminde, alınan ekonomi kararları TL’nin zor bir yıl geçirmesine neden oldu. 2020 yılına 5.94 liradan başlayan kur bir daha bu seviyeleri göremedi. Her ay yeni rekorlara imza atan dolar\TL, zaman geçtikçe rekoru haftalara sonrasında ise günlere taşıdı. TL karşısında 8.58 lira seviyesine ulaşan dolar, bir daha eski günlerine dönemedi.
2019 görevden alınan Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’dan sonra başkanlık görevini 2020’de de Murat Uysal sürdürdü. Yapılan bu değişiklik sonrasında politika faizi yüzde 24 seviyelerinden 2020 yılına yüzde 12 ile giriş yaptı. 2020’nin son çeyreğine kadar başkanlık görevini sürdüren Murat Uysal, Ocak ayında da faiz indirimlerini hızla sürdürdü. Ocak ayında yüzde 12 olan para politikası faizi yüzde 11,25’e indirildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın faiz hassasiyetine tam gaz destek veren Murat Uysal en son faizleri yüzde 8,25’e kadar indirebildi. Faizleri indirmesi için göreve gelen Murat Uysal, 2020’nin sonlarına doğru faiz yükseltmediği için görevden alındı. Bu gelinen süreçte faiz arttıkça piyasalara da güven geldi.
Görevden alınan Murat Uysal ile birlikte Hazine Bakanı Berat Albayrak da istifa etti. Ekonomi yönetimindeki bu köklü değişikliğe piyasalar bile olumsuz tepki vermedi. Kur gevşemeye başladı. Faiz arttıkça yatırımcı güven gördü. Yeni ekonomi bakanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği ekonomik reform mesajları da kurun ateşini düşürmeye yetti. Bu dönemde kuru tutmak için Merkez Bankası’nın 130 milyar dolarlık rezervi kül oldu.